Γιος προσφύγων από τη Μικρά Ασία και την Ανατολική Ρωμυλία, ο Τόλης Νικηφόρου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 14 Νοεμβρίου ο 1938. Αποφοίτησε από το Κολλέγιο Ανατόλια και σπούδασε διοίκηση επιχειρήσεων. Εργάστηκε κυρίως ως σύμβουλος οργάνωσης επιχειρήσεων στη Θεσσαλονίκη, Αθήνα και Λονδίνο ταξιδεύοντας σε πολλές χώρες.

Ως τώρα έχουν εκδοθεί 49 βιβλία του, 33 ποιητικά [μαζί με τη συγκεντρωτική έκδοση, Ο πλοηγός του απείρου (2004), και τα επιλεγμένα ποιήματα Ίχνη του δέους, (2018) και Στιγμές (2022)] και 16 πεζογραφίας (4 μυθιστορήματα, 9 συλλογές διηγημάτων και 3 παραμύθια).

Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί σε 10 ευρωπαϊκές γλώσσες (στα ισπανικά και στα γερμανικά σε αυτοτελείς εκδόσεις) και έχουν περιληφθεί σε πολλές ελληνικές και ξένες ανθολογίες, καθώς και στα κείμενα και στα βοηθήματα νεοελληνικής λογοτεχνίας της μέσης εκπαίδευσης στην Ελλάδα και την Κύπρο. Αφιερώματα για το έργο του έχουν γίνει στα περιοδικά Πάροδος (2009), Το Κοράλλι (2014), Ο Σίσυφος (2017), Καρυοθραύστις (2019), Μανδραγόρας (2021), στα οποία έχουν γράψει περί τους 80 ποιητές, πεζογράφοι, κριτικοί, κ.α. ενώ ο Φιλολογικός Όμιλος Θεσσαλονίκης έχει εκδώσει μια ανθολογία ποιημάτων του με τίτλο Στιγμές (2022).

Με τη λογοτεχνία ασχολήθηκε από τα μαθητικά του χρόνια, ως λογοτεχνικός συντάκτης των περιοδικών College News, Annual και, αργότερα, ως αρχισυντάκτης του περιοδικού των αποφοίτων Anatolia Alumnus. Εμφανίστηκε στα γράµµατα το 1966 µε το μεγάλο ποίημα «Οι άταφοι». Για το παραμύθι «Σοτοσαπόλ ο χρυσοθήρας» του απονεμήθηκε το βραβείο μυθιστορήματος επιστημονικής φαντασίας της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς το 1989 και για τη συλλογή διηγημάτων του «Ο δρόμος για την Ουρανούπολ», το κρατικό βραβείο διηγήματος το 2009. Ο φιλόλογος και σκηνοθέτης Φώτης Συμεωνίδης γύρισε ένα ντοκιμαντέρ 58΄ λεπτών με τίτλο «Σ’ αγαπώ-Ελογοκρίθη, Η αλήθεια του ποιητή Τόλη Νικηφόρου» που προβλήθηκε με επιτυχία στο 17ο Διεθνές Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το 2015, σε διάφορα άλλα φεστιβάλ, σε αίθουσες βιβλιοθηκών και από την ΕΡΤ3. Η συνθέτρια Λίνα Τόνια μελοποίησε έξι ποιήματα του για γυναικείο φωνητικό σύνολο, πιάνο και τρία βιολοντσέλα, τα οποία παρουσιάστηκαν σε επίσημη συναυλία για τα εκατό χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή (1922-2022) στο Δημοτικό Θέατρο Καλαμαριάς. Ποιήματα του εντάχθηκαν και στην όπερα της για τη Μαρία Κάλλας που παρουσιάστηκε στο ίδιο θέατρο. Πέντε ποιήματα του μελοποίησε και ο καθηγητής του Α.Π.Θ. Χρήστος Σαμαράς ενώ ποιήματα του μελοποίησαν και δύο άλλοι συνθέτες.

Από τη μεταπολίτευση ως σήμερα, μέλος τεσσάρων πολιτιστικών φορέων και με προσωπική του πρωτοβουλία, ο Τόλης Νικηφόρου έχει οργανώσει, συντονίσει ή λάβει μέρος σε εκατοντάδες λογοτεχνικές εκδηλώσεις. Συνέλαβε επίσης την ιδέα της Λέσχης Ανάγνωσης Ποίησης και υπήρξε συντονιστής των ως τώρα 37 εκδηλώσεών της, αρχικά στην Εταιρία Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης από τον Οκτώβριο του 2017 ως τον Μάρτιο του 2020, με άνω των δύο ετών διακοπή λόγω της πανδημίας, και στη συνέχεια στην Κεντρική Βιβλιοθήκη του Δήμου Θεσσαλονίκης όπου επαναλειτούργησε η Λέσχη από τον Νοέμβριο του 2022 έως σήμερα.