Αν επιχειρήσουμε να προσδιορίσουμε την ενοποιητική, συνεκτική γραμμή, το νήμα που συνδέει τις μελέτες που περιλαμβάνονται στο βιβλίο αυτό, το νοησιακό τους υπόβαθρο, θα λέγαμε ότι είναι σταθερή, μόνιμη προσπάθεια του ανθρώπου της Νεοελληνικής Αναγέννησης να μελετήσει, να γνωρίσει σε βάθος τη φύση, τον κόσμο που το περιβάλλει. Ο άνθρωπος της περιόδου αυτής, όπως μας λέει πολύ επιγραμματικά ο Δανιήλ Φιλιππίδης, «δεν αρκείται, δεν ευχαριστείται εις το να εργάζεται την γην, θέλει και να την σπουδάζει. Χώνεται μέσα εις τα σώματα όπου τον περιτριγυρίζουν, τα διαχωρίζει, τα διαιρεί εις τα μικρότερά τους μόρια, τα ξανασυνθέτει και ζητά τα στοιχεία, τας αρχάς καθενός όντος όπου υποπίπτει εις τας αισθήσεις του. Θέλει να μάθει παντού το πώς και γιατί. Είδε καλά ότι με την γνώσιν των αρχών ημπορούσε να προχωρήσει με ένα βήμα βέβαιον και ασφαλές εις την γνώσιν των φυσικών όντων». Αυτήν ακριβώς τη συνεχή, αστείρευτη προσπάθεια για τη νέα γνώση, τη νέα επιστημονική γνώση, του ανθρώπου της Νεοελληνικής Αναγέννησης, προσπαθούν να ψηλαφίσουν, να προσεγγίσουν, οι μελέτες αυτές. Είναι μελέτες που γράφτηκαν σε διαφορετικές χρονικές περιόδους -γι` αυτό και είναι διαφορετική η σκοπιά θεώρησης των πραγμάτων- όμως εντάσσονται και ακολουθούν όλες έναν ενιαίο προβληματισμό, που δεν είναι άλλος από την προβληματική του ανθρώπου, αλλά και μιας ολόκληρης εποχής, της εποχής της Νεοελληνικής Αναγέννησης, της εποχής κατά την οποία εντοπίζουμε τις απαρχές της νεοελληνικής επιστημονικής σκέψης.

[Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]