Τρία χρόνια στρατιώτης. Κακουχίες κι ανδραγαθήματα. Η μοίρα του είχε χαράξει το δρόμο της θυσίας. Τραυματισμένος βαριά σε μια μάχη με τους Γερμανούς κοντά στην Κόνιτσα, βρέθηκε σε κάποιο υπαίθριο χειρουργείο στο βάθος μιας δύσβατης σκιερής ρεματιάς. Συνήρθε ύστερα από μήνες.
Το φως του ήλιου αντανακλούσε στη σμαραγδένια ασπίδα του λόγγου. Πού και πού μόνο, όταν φυσούσε και τα κλαριά ανασάλευαν, λευκόχρυσες αχτίνες διαπερνούσαν τη φυλλωσιά κι έπεφταν στο γιατάκι του σταλάζοντας θαλπωρή, που όμως δεν μπορούσε ν` απολαύσει μες στους αβάσταχτους πόνους που ένιωθε.
Αυτά ήταν πια παρελθόν, αλλά τώρα πονούσε η σκέψη του, πονούσε όταν τα `φερνε στο μυαλό του. Πονούσε και παρηγοριόταν συνάμα. Είχε πράξει το χρέος του απέναντι στην πατρίδα και μπορούσε ν` αντικρίσει κατάματα τον κόσμο. Όμως, υπήρχε κάτι που έπνιγε την περηφάνια του και τον έκανε να νιώθει ταπεινωμένος. Πώς και σε ποιόν να εκφράσει την αγανάκτησή του; Οι χτεσινοί συμπολεμιστές του, που τότε ήταν έτοιμοι να θυσιαστούν για το διπλανό τους, τώρα τον προσπερνούσαν μουγκοί και πικρόχολοι, κι αλλοστρατίζαν βιαστικά καθώς πλησίαζαν στα χωριά τους.
-Καλή αντάμωση συναγωνιστές στα νέα μετερίζια της λευτεριάς, ακούστηκε μια φωνή.
Ο Γιάννης ξαφνιάστηκε. Ποιος ήταν; Τι εννοούσε;
Ώρες πεζοπορίας! Έμεινε ολομόναχος. Ο τόπος μπροστά του σπαθί. Φιδωτό το μονοπάτι που ανηφόριζε. Αισθάνθηκε να του πιάνεται η ανάσα, να κόβονται τα γόνατά του, αλλά συνέχισε να βαδίζει μεταφέροντας το σάκο απ` τον ένα ώμο στον άλλο και σταματώντας κάθε τόσο.
Σαν βγήκε πάνω στο Ταμπούρι του Κάντισκου κι αντίκρισε το χωριό του, σκαρφαλωμένο στην απένταντι βουνοπλαγιά, η καρδιά του που χτυπούσε δυνατά λες και θα `σπαγε απ` τη χαρά. Άνοιξε το βήμα του. Το βάρος που κουβαλούσε τον έσπρωχνε στον κατήφορο.
Οι άλλοι Ελασίτες απ` το χωριό του είχαν επιστρέψει εδώ κι αρκετό καιρό. Μόνο αυτός άργησε να φανεί. [...]