Όταν πρωτοεκδόθηκε το 1996, το αιρετικό αυτό «Δοκίμιο για την Ευρώπη» ήταν ένας στοχασμός με προγνωστική δύναμη, σκεπτική διάθεση και παθιασμένη επιχειρηματολογία γύρω από την κατάσταση της Γηραιάς Ηπείρου.

Ο Τόνυ Τζαντ πραγματευόταν εδώ τα ζητήματα που αντιμετώπιζε η Ευρώπη ενόψει της νέας χιλιετίας: Ποιες είναι οι πραγματικές προοπτικές για μια διευρυμένη Ευρωπαϊκή Ένωση που δεν θα καταλήξει να παραείναι μεγάλη; Ποια έθνη θα πρέπει να «ανήκουν» στην Ευρώπη, πότε και με ποια κριτήρια; Τι ορίζει την «Ευρώπη» και πώς μπορούμε να σκεφτούμε το μέλλον της; Όπως υποστήριζε, αν ο μύθος της «Ευρώπης» είναι υπερβολικά αφηρημένος για να κερδίσει την πίστη του κόσμου σ’ αυτόν και να εμπνεύσει τη λύση συγκεκριμένων προβλημάτων, μόνο όφελος μπορεί να έχουμε από μια κριτική εξέτασή του. Τα πράγματα βέβαια προχώρησαν από μόνα τους. Μετρημένη όσο και αιχμηρή, η αριστοτεχνική ανάλυση του πρόωρα χαμένου ιστορικού βρίσκεται στο επίκεντρο του διαλόγου, της αντιπαράθεσης και της τεκμηρίωσης που, επειδή ακριβώς δεν έγιναν ποτέ πειστικά, έχουν όλο και μεγαλύτερη σημασία σήμερα.