Πρόκειται για σύνοψη του τετράτομου έργου που ξεκίνησε να εκδίδεται το 2017 και ολοκληρώθηκε το 2021.
Όπως σημειώνει ο Θ. Π. Τάσιος:
«Αντί για τη χρονολογική και τη χωρική παρουσίαση των ιστορουμένων, θα ακολουθήσομε εδώ μια παραγοντική παρουσίασή τους, εξετάζοντας δηλαδή επτά μόνον “παράγοντες” που επηρεάζουν ή χαρακτηρίζουν την πνευματική πορεία του Γένους, ενώ συνδέονται ενμέρει με το “χειρόγραφο” και κυρίως με το “βιβλίο”:
• Παιδεία του Γένους και Βιβλίο
• Βιβλία και εθνική αυτοσυνειδησία
• Οι Σχολές και τα βιβλία
• Tυπογραφεία και βιβλίο
• Η Εκκλησία
• Για τη δημώδη γλώσσα
• Η διάδοση των Θετικών Επιστημών.»
