Στη βγαλμένη από φωτιά και σίδερο εποποιία του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ υπάρχουν μορφές που, ξεχωριστές μεταξύ ίσων, φεγγοβολούσαν και πυρπολούσαν το νου και την καρδιά του αγωνιζόμενου λαού. Όχι με θορυβώδεις και πομπώδεις ιαχές. Μα με το πολιτικό, στρατιωτικό και ηθικό μεγαλείο που απέπνεαν, σμιλεμένο στον τιτάνιο αγώνα για λευτεριά και λαοκρατία. Μια τέτοια κορυφαία μορφή, ίσως η πιο χαρισματική, ήταν ο Γιάννης Αλεξάνδρου, ο «Σταυραετός της Ρούμελης», ο ξακουστός κι αλησμόνητος Καπετάν Διαμαντής.
Ο Γεώργιος Ματζώρος σκιαγραφεί το πορτρέτο του δοσμένου ολοκληρωτικά στην υπόθεση του λαού καπετάνιου, μέσα από τη γλαφυρή αφήγηση, τις μοναδικές, αδημοσίευτες και δημοσιευμένες, μαρτυρίες συντρόφων, καθώς και ντοκουμέντα φίλων και αντιπάλων. Από τα μαθητικά χρόνια, τη φοιτητική δράση στη Νομική και την ένταξη στην ΟΚΝΕ, τη συγκρότηση της πρώτης ανταρτοομάδας στον Παρνασσό τον Ιούλη του 1942, τη σύνδεση με τον Άρη, μέχρι τα Δεκεμβριανά. Κι από τη δημιουργία της πρώτης Ομάδας Καταδιωκόμενων Παρνασσού στον Εμφύλιο, μέχρι το δραματικό τέλος στα Βαρδούσια τον Ιούνη του 1949.
Μέσα από την εναλλαγή αφήγησης και συγκλονιστικών μαρτυριών, περιδιαβαίνουμε νοερά τις δεκάδες μάχες, και ιδιαίτερα τις πιο επικές (Ρεκά, Γοργοπόταμος, Αράχωβα, Παύλιανη), κατά την περίοδο της Εθνικής Αντίστασης· κατόπιν τις δραματικές και συντριπτικά άνισες συγκρούσεις κατά τα Δεκεμβριανά, με την περιβόητη μάχη της Κηφισιάς και την απόσπαση δεκάδων Άγγλων αιχμαλώτων από το Σύνταγμα του Διαμαντή να δεσπόζει· κι έπειτα τις ανυπέρβλητες μάχες του Εμφυλίου (Μπράλος, Αράχωβα, Γκιώνα-Μάχη του Χώρου), τις ξακουστές καταλήψεις πόλεων (Καρδίτσα, Καρπενήσι), αλλά και τους άφταστης σύλληψης και μεθοδικότητας στρατηγικούς ελιγμούς (Πυργούλι, Γιδοβούνι-Λιδωρίκι).
Ο Καπετάν Διαμαντής δεν ήταν μόνο μια καθολικά αναγνωρισμένη λαϊκή παρτιζάνικη ιδιοφυΐα. Ήταν μια ολοκληρωμένη κι αψεγάδιαστη προσωπικότητα, με όλα τα χαρακτηριστικά του κομμουνιστή λαϊκού ηγέτη. Γνήσια λαϊκός, αλύγιστα ανθεκτικός, απόλυτα ασκητικός, ακλόνητα κομματικός, πολιτικά οξυδερκής και με τεράστια εμπιστοσύνη στις μάζες και στο λαϊκό αισθητήριο. Σπλάχνο από τα σπλάχνα του λαού, αφιέρωσε όλη του την ύπαρξη σ’ αυτόν, χωρίς να κρατήσει τίποτα για τον εαυτό του. Αυτό όμως που φώτιζε και στόλιζε όλες τις υπόλοιπες πολιτικές και οργανωτικές ικανότητές του ήταν το βαθιά συλλογικό πνεύμα στον τρόπο δουλειάς και διοίκησης, η αφειδώλευτη έγνοια για κάθε μαχητή, η επαναστατική σεμνότητα και δωρικότητα.
Το έργο τούτο δεν είναι μια αγιογραφία του πρωτοπόρου κομμουνιστή ηγέτη, Καπετάνιου του 34ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ, Διοικητή της 2ης Μεραρχίας και Αντιστράτηγου του ΔΣΕ. Άλλωστε, πρώτος αυτός, με την ανυπόκριτη και παροιμιώδη σεμνότητά του, θα έψεγε όποιον επιχειρούσε κάτι τέτοιο. Είναι όμως η εκπλήρωση ενός χρέους προς την πιο «προμηθεϊκή» φιγούρα και των δύο αντάρτικων...