Το σχολείο αποτελεί σημείο συνάντησης και συνύπαρξης πολλών και δι-
αφορετικών παιδιών. Μέσα στις αρμοδιότητές του είναι η ευαισθητοποίηση
και η καλλιέργεια στάσεων αποδοχής προς όλους, η αλληλοκατανόηση και
η αλληλεπίδραση μεταξύ των μαθητών, η ανάπτυξη και διατήρηση φιλικών
σχέσεων εντός αλλά και εκτός σχολικού πλαισίου.
Η ένταξη των μαθητών με αναπηρία στις γενικές τάξεις είναι ένα θέμα
που έχει απασχολήσει ιδιαίτερα τόσο τους επιστήμονες και τους ερευνητές
όσο και τους εκπαιδευτικούς αλλά και τους γονείς των μαθητών. Καθένας
από τη σκοπιά του υποστηρίζει τα οφέλη που προκύπτουν από αυτή τη δι-
αδικασία. Οι ερευνητές μιλούν για την κοινωνική ένταξη και συμπερίληψη
των μαθητών με αναπηρία. Οι γονείς υποστηρίζουν ότι είναι δικαίωμα του
παιδιού τους να φοιτά στο σχολείο της γειτονιάς του και οι εκπαιδευτικοί
καλούνται να ικανοποιήσουν ανάγκες εκπαιδευτικές-ψυχολογικές-κοινωνι-
κές, όλων ανεξαιρέτως των μαθητών. Τα μέσα που διαθέτουν είναι ελάχι-
στα και η υποστήριξη που δέχονται αμελητέα. Επιπλέον, μιλάμε για ένταξη
των μαθητών με αναπηρία, χωρίς οι μαθητές της γενικής τάξης να έχουν
προετοιμαστεί γι’ αυτό. Ως αποτέλεσμα, οι μαθητές με αναπηρία εξακολου-
θούν να είναι απομονωμένοι ή περιθωριοποιημένοι στις τάξεις στις οποίες
φοιτούν, χωρίς φίλους και χωρίς την ευκαιρία αλληλεπίδρασης με τους συ-
νομηλίκους τους.
Στόχος αυτού του βιβλίου είναι αφενός να δώσει στους εκπαιδευτικούς
το απαραίτητο θεωρητικό υπόβαθρο ώστε να είναι σε θέση να αναγνωρί-
ζουν τα αίτια και τις επιπτώσεις συμπεριφορών μέσα στην τάξη, οι οποίες
συμπεριφορές σχετίζονται με την αποδοχή της αναπηρίας. Να τους πληρο-
φορήσει για τον τρόπο οργάνωσης και υλοποίησης ενός εκπαιδευτικού προ-
γράμματος με στόχο την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση των μαθη-
τών σε θέματα που αφορούν την αναπηρία. Με την περιγραφή διαφόρων
προγραμμάτων που κατά καιρούς έχουν υλοποιηθεί δίνονται ιδέες στους εκ-
παιδευτικούς για προγράμματα που οι ίδιοι μπορούν να υλοποιήσουν αλλά
συγχρόνως επισημαίνονται τα σημεία εκείνα του προγράμματος τα οποία
οδήγησαν στην αποτυχία επίτευξης του στόχου για τον οποίο σχεδιάστηκαν.
Τα σχολεία σχεδιάζουν ενταξιακά προγράμματα αλλά συχνά αποτυγχά-
νουν, καθώς αφορούν κατά κύριο λόγο τους μαθητές με αναπηρία. Γονείς
και ειδικοί ασχολούνται πώς θα βελτιωθεί η εικόνα του παιδιού με αναπη-
ρία, οι δεξιότητες και οι δυνατότητές του, πώς θα επιτευχθεί η κοινωνικο-
ποίησή του. Στην προσπάθειά τους αυτή τους διαφεύγει η πραγματικότητα.
Εκείνο που χρειάζεται πρωτίστως αναδιαμόρφωση είναι το ίδιο το περιβάλ-
λον είτε αναφερόμαστε στη φυσική πρόσβαση είτε γενικότερα στην πρό-
σβαση στα κοινωνικά αγαθά, όπως κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα. Σημαντι-
κό εμπόδιο αποτελούν οι λάθος αντιλήψεις που συχνά οι μαθητές έχουν σε
θέματα αναπηρίας αλλά και οι προκαταλήψεις οι οποίες διαιωνίζονται από
τη μία γενιά στην άλλη. Θα πρέπει επί τέλους να γίνει κατανοητό ότι η δό-
μηση ενός ισχυρού γνωστικού υπόβαθρου για τις κατηγορίες αναπηρίας, τα
χαρακτηριστικά τους αλλά και για τις δυνατότητες και τους περιορισμούς
που πραγματικά βιώνουν τα άτομα με αναπηρία θα βοηθήσει σημαντικά
στη διακοπή αυτής της άρρηκτης συνέχειας αναπαραγωγής των προκατα-
λήψεων και να αρχίσει μια διαφορετική θεώρηση της αναπηρίας.
Η ηλικία πριν την εφηβεία είναι η πιο κατάλληλη για την υλοποίηση ανά-
λογων προγραμμάτων καθώς οι αντιλήψεις των μαθητών δεν έχουν ακόμη
παγιωθεί και οι μαθητές σ’ αυτή την ηλικία διάκεινται θετικότερα ως προς
το ενδεχόμενο αλληλεπίδρασης με άτομα διαφορετικά από εκείνους απ’ ότι
σε οποιαδήποτε άλλη στιγμή της ζωής τους. Επιλέχθηκε ως μέσο προσέγ-
γισης της αναπηρίας η παιδική λογοτεχνία γιατί ως γνωστικό αντικείμενο
είναι ενταγμένο στο σχολικό πρόγραμμα και οι εκπαιδευτικοί είναι εξοικει-
ωμένοι με τη χρήση της. Η ποικιλία των δραστηριοτήτων (γραπτές, εικαστι-
κές, παιχνίδια ρόλων, κ.α.α.) συντελεί στη διέγερση αλλά και στη διατήρη-
ση του ενδιαφέροντος των μαθητών, στην αποφυγή κόπωσης αλλά και στη
δημιουργία περιβάλλοντος το οποίο δεν θυμίζει «μάθημα», ώστε αβίαστα
να εκφράσουν ότι τους προβληματίζει ή τους προκαλεί ανησυχία. Τα προ-
γράμματα που προτείνονται μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως έχουν, μπο-
ρούν όμως και να τροποποιηθούν ανάλογα με τους στόχους που θέτει κάθε
εκπαιδευτικός αλλά και την ομάδα στην οποία απευθύνονται.
Ελπίζω το παρόν βιβλίο να συμβάλλει στην αλλαγή νοοτροπίας όλων
μας για τον τρόπο αντιμετώπισης των ατόμων με αναπηρία και να αμβλύνει
τα προβλήματα συμπεριφοράς που καθημερινά προκύπτουν στο σύγχρονο
σχολείο. Η αλλαγή των αντιλήψεων και ο κατακερματισμός των στερεότυ-
πων όταν ξεκινά από την παιδική ηλικία δίνει ελπίδες για μια αναδιάρθρω-
ση της κοινωνικής αντίληψης προς την αναπηρία.
