Η Ειρήνη της Δράμας
Κυκλοφορεί
ISBN: 978-960-592-061-6
Μανδραγόρας, Αθήνα, 12/2017
279η έκδ. || Νέα || Σύγχρονη ελληνική πεζογραφία
Γλώσσα: Ελληνική, Νέα
€ 12.72 (περ. ΦΠΑ 6%)
Βιβλίο, Χαρτόδετο
16 x 21 εκ., 128 σελ.
Σύντομη περιγραφή
Στο τελευταίο βιβλίο της ζωής του, ο γνωστός ζωγράφος Φαίδων Πατρικαλάκις καταπιάστηκε με μια ελάσσονα προωπικότητα της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, την Αυτοκράτειρα Γιολάντα-Ειρήνη Μομφερρατική, σύζυγο του Ανρόνικου Β΄του Παλαιολόγου. Αφορμή στάθηκε το γεγονός ότι η Ειρήνη τάφηκε στην Δράμα, πατρίδα και αγαπημένη πόλη του Φαίδωνα Πατρικαλάκι.
Περιγραφή

Η Ειρήνη Γιολάντα Μομφερρατική παντρεύτηκε σε ηλικία μόλις 12 ετών (το 1284 μ.Χ.) τον Ανδρόνικο Β΄ ο οποίος είχε ήδη δυο γιους από τον πρώτο του γάμο. Με την Ειρήνη, απέκτησαν άλλα τέσσερα παιδιά, μεταξύ των οποίων και τη Σιμωνίδα, την οποία πάντρεψαν με τον Μιλούτιν της Σερβίας για πολιτικούς λόγους ενώ η μικρή ήταν μόλις 5 ετών.

Το γεγονός αυτό λειτούργησε στη φαντασία του συγγραφέα, ο οποίος έστησε έναν φανταστικό διάλογο με την αυτοκράτειρα, που ξετυλίγεται σε όλο το βιβλίο, αναδεικνύοντας πλευρές της ζωής και του χαρακτήρα της.

O Ανδρόνικος ήταν ο άνθρωπος-γρίφος για μένα. Τον μελετούσα συνεχώς για να μπορέσω να καταλάβω τον χαρακτήρα του και τη σχέση του με τον λαό, που εμένα, όπως είπα, με δέχτηκε πολύ ψυχρά. Με τις ανασφάλειες που βίωνα καθημερινά έπρεπε να είμαι αυστηρή, να βρίσκομαι σε επιφυλακή και να αντιμετωπίζω τα πάντα με μεγάλη δυσπιστία. Βρέθηκα εντελώς ξαφνικά, από τη μια στιγμή στην άλλη, σ’ έναν κυκεώνα δυσκολιών. Στη χώρα μου ήμουνα ένα ανέμελο παιδί που απολάμβανε μια υπέροχη ήσυχη ζωή χωρίς ευθύνες, μέχρι που μια μέρα ως δια μαγείας τα πάντα εξαφανίστηκαν, κι εγώ βρέθηκα σ’ ένα άγνωστο μέρος, που έπρεπε να το κατανοήσω και να το υπερασπιστώ· και συγχρόνως να υπερασπίζομαι και τον εαυτό μου.

Παράλληλα ο Φ.Π., ανάμεσα στους διαλόγους. παρεμβάλλει τα ιστορικά γεγονότα που διαδραματίστηκαν την εποχή της Ειρήνης Μομφερρατικής, καταγράφοντάς τα με έναν δικό του απλό τρόπο, σαν να διηγείται ένα παραμύθι.

Όμως, η διαμονή της αυτοκράτειρας Ειρήνης επί μεγάλα χρονικά διαστήματα στην έπαυλή της στην Δράμα, του έδωσε και την αφορμή να περιγράψει στιγμές της παλιάς Δράμας, όπως την έζησε ο ίδιος στα παιδικά του χρόνια.

Ο αγαπημένος μου δρόμος στη Δράμα ήταν το σοκάκι που οδηγούσε από την Αγία Σοφία στο Τσάι, τον χείμαρρο. Από εκεί κατηφόριζα περνώντας από τον μισογκρεμισμένο πύργο με το ρολόι. Όταν ξεχείλιζε ο χείμαρρος, έφτανα στο πιο ακίνδυνο σημείο κι από ’κεί παρατηρούσα αυτό το κοκκινωπό θηρίο που ξερνούσε όλη την κακία και το μίσος του...

Κι εκτός από τις περιγραφές της Δράμας της εποχής του, ο Φ.Π. βρήκε την ευκαιρία να περιγράψει και την ατμόσφαιρα που δημιουργούσε η Βυζαντινή Τέχνη στους χώρους που κινείται το αφήγημά του, δηλαδή στην Κωνσταντινούπολη, τη Θεσσαλονίκη και τη Δράμα. εκδηλώνοντας την  ευαισθησία, την αισθαντικότητά αλλά και τις γνώσεις του γύρω από τα εικαστικά.

Αλλά και οι τοιχογραφίες [της Μονής της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη] είναι υπέροχες, ηγεμονικές, μεγαλοπρεπείς και καθηλωτικές. Οι μορφές σε αφήνουν άναυδο, οι κινήσεις έχουν μια μειλίχια θρησκευτικότητα και οι πτυχές των ρούχων λες και υπονοούν ένα σύμπαν από τοπία και θάλασσες. Όμως πάνω απ’ όλα, αυτές οι εικόνες είναι χρώματα, μοναδικά χρώματα, προορισμένα για κορυφαίες στιγμές στην ένδοξη ιστορία της Χριστιανοσύνης.

Τέλος σε ένα ιντερμέδιο, στο βιβλίο, ο συγγραφέας αποκαλύπτει τη βαθιά σχέση ζωής που είχε με τη ζωγραφική και τα χρώματα.

Όμως ένιωθα ότι τα χρώματα μου χαμογελούσαν, με κοιτούσαν περίεργα, σχεδόν προκλητικά. Αισθανόμουν ότι με περιεργάζονταν, ότι με προκαλούσαν να βγάλω το πουκάμισό μου και να αφήσω ελεύθερο το στήθος μου, ότι ανεξέλεγκτα έπεφταν επάνω μου κι άρχιζαν να ζωγραφίζουν αγγέλους, καράβια, σπίτια, χοντρές γυναίκες, εκκλησίες και πανηγύρια.


O Φαίδων Πατρικαλάκις (1935-2017) γεννήθηκε στη Δράμα 7.9.1935. Σπούδασε στη Σχολή Bακαλό και στη στο Παρίσι, στην Académie Julian, στην Académie du Feu, με την καθοδήγηση του Jabot, και στην École de Dessin Appliqué à la Mode Historique. Tα έργα του από το 1960 παρουσιάζονται σε ατομικές και συλλογικές εκθέσεις στην Eλλάδα και το εξωτερικό. Παράλληλα, ασχολήθηκε και με τη σκηνογραφία-ενδυματολογία. Πρώτη του δουλειά τα σκηνικά για τον Mατωμένο Γάμο στην «Alliance Française» (1960) στο Παρίσι, όπου δούλεψε από το 1961 μέχρι το 1964 συνεργαζόμενος με το «Théâtre de poche». Στο  Λονδίνο συνδέθηκε με τον Μπέκετ αλλά δεν πήρε σάρκα η συνεργασία τους, αντίθετα έκανε σκηνικά και κοστούμια στο θέατρο «Old Witch». Με την επιστροφή του στην Eλλάδα δούλεψε με το «Θέατρο Tέχνης» του Kαρόλου Kουν (1967-1973), το K.Θ.B.E. (1970), το «Θέατρο Στοά» (1971), το Θέατρο Kαρέζη-Kαζάκου (1973-1974) συμμετέχοντας στο εμβληματικό «Το Μεγάλο μας τσίρκο», το «Aνοικτό Θέατρο» (1975), το Θεσσαλικό Περιφερειακό Θέατρο κ.ά. ενώ μέχρι τα τελευταία χρόνια έκανε σκηνικά και κοστούμια στο Θέατρο Καρέζη. Έφυγε από τη ζωή τη Δευτέρα 13 Νοεμβρίου 2017.

Έχει στο ενεργητικό του 34 βιβλία για ζωγραφική, μουσική, σκηνογραφία, θέατρο, ποίηση, μυθιστόρημα και ταξιδιωτικές εμπειρίες. Από τις εκδόσεις Μανδραγόρας κυκλοφόρησαν τα τελευταία 17 χρόνια δέκα βιβλία του: Η αρπαγή του βελούδου, Σχέδια και λέξεις, (2001), Legato, ποιήματα, (2004), Το Μπαρόκ στις ηγεμονικές αυλές τον 17ο και 18ο αιώνα, Μελέτη, (2006), Στην κόψη της μέρας, Ποιήματα & Σχέδια, (2008), Η ζωγραφική της μουσικής και η μουσική της ζωγραφικής, Ποιητικά κείμενα για τη σύμπλευση της ζωγραφικής με τη μουσική, (2009), Χάρμα οφθαλμών, Μυθιστόρημα, (2011), Εκ της Σιωπής, Ποίηση, (2014), Εγώ ο Ιωσήφ Σινάν, Μυθιστόρημα, (2015), Ο Μαγικός κόσμος της ζωγραφικής, (2016), με κείμενα αυτοβιογραφικά και άλλα σχετικά με την πορεία του στον «μαγικό κόσμο» της ζωγραφικής, το ποιητικό Ύδατα πτερόεντα, (2016) και τέλος το αφήγημα Η Ειρήνη της Δράμας, (2017).

Άλλα βιβλία του: Άγιο Όρος, Λεύκωμα με κείμενα και λαδοπαστέλ· H πέτρα της σφενδόνας, εκδ. Eγνατία 1980, Φαίδων, Λεύκωμα, Aθήνα 1982, Iστορία της σκηνογραφίας, 19ος-20ος αιώνας (B΄ τόμος), εκδ. «Aιγόκερως» 1984, Tαξιδεύοντας ζωγραφικά, εκδ. «Φόρκυς» 1985, Tο ρεαλιστικό, το ερωτικό και το υπερβατικό στη ζωγραφική (13ος-18ος αιώνας) εκδ. «Aιγόκερως» 1988, Ένα υπερβατικό γεγονός, εκδ. Kαστανιώτη 1988, Iνδία, μια χώρα όπου οι άνθρωποι πετάνε και τα πουλιά περπατάνε, εκδ. «Aιγόκερως» 1989, Eλέφαντας σε μοναστήρι, εκδ. Kαστανιώτη 1990, Iστορία της σκηνογραφίας, 15ος-19ος αιώνας (A΄ τόμος), εκδ. «Aιγόκερως» 1992, Θεράπευαν με τη μουσική, εκδ. Kαστανιώτη 1993, β΄ έκδοση 1994, H πορεία και το όραμα της βυζαντινής ζωγραφικής, εκδ. «Παρουσία» 1995, Yεμένη, H γλυκιά ευκολία του ήλιου μέσα σ’ ένα κρυστάλλινο σύμπαν, εκδ. «Aιγόκερως» 1996, Tα μεγάλα χρώματα, Mυθιστορηματική βιογραφία Θεοφάνους του Kρητός, εκδ. «Παρουσία» 1998, Tο μίσος δεν είναι μέλι που τελειώνει, εκδ. «Kέδρος» 1998).

Τον Ιούνιο του 2016 ο Δήμος Δράμας, η Δ.Ε.Κ.ΠΟ.Τ.Α. και το Αρχαιολογικό Μουσείο Δράμας οργάνωσαν σειρά εκδηλώσεων για τον Φαίδωνα Πατρικαλάκι: στην αίθουσα Μελίνα μια μεγάλη έκθεση ζωγραφικής με τίτλο Πτερόεντα, εισηγήσεις, παρεμβάσεις και ποιητικές αναγνώσεις στο Αρχαιολογικό μουσείο όπου έλαβε χώρα και έκθεση με κοστούμια και μακέτες του Φ.Π. από θεατρικές παραστάσεις του αρχαίου δράματος.


Add: 2018-01-11 13:25:36 - Upd: 2021-04-01 16:50:09