Η ανασύνθεση των αρχαίων Μυστηρίων βασίστηκε κυρίως στην ορφική μυητική διδαχή, απ` όπου αναδύθηκαν μεγάλες προσωπικότητες, όπως π.χ. ο Πυθαγόρας, ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης κ.α. Οι μύστες ίδρυσαν πανεπιστημιακές φιλοσοφικές -συνάμα και μυητικές- σχολές, όπου και μαθήτευσαν όλοι οι μεγάλοι επιστήμονες της κλασικής αρχαιότητας.
Είναι βέβαιο πως τα Ιερά Μυστήρια απετέλεσαν την πηγή εσωτερικής γνώσης, που αφορά την δημιουργία του κόσμου, ενώ τα πανεπιστήμια και άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα, εξωτερίκευσαν απλοποιημένη αυτήν την γνώση σε όλον τον κόσμο, μέσα από τα επιμορφωτικά και επαγγελματικά εκπαιδευτήρια.
