Η Δεκαετία 1913-1923 άρχισε ενδόξως με την συνθήκη του Βουκουρεστίου και έκλεισε επαισχύντως με την μικρασιατική καταστροφή και την συρρίκνωση, την επισφραγισθείσα δια της συνθήκης της Λωζάννης. Η μικρή, πτωχή και βαθύτατα διχασμένη Ελλάς, η έχουσα διεξαγάγει τρεις μέχρι τότε πολέμους, εστάλη στην Μικρά Ασία υπό των δολερών δυνάμεων της Entente, ως εντολοδόχος των και αφέθη μόνη να επιτελέση έργο ανώτερο των δυνάμεών της. Η απελευθέρωση των αλύτρωτων αδελφών και η περιπόθητη εθνική ολοκλήρωση απήτει ολοσχερή, τελειωτική νίκη επί του αντιπάλου και αυτή - υπό τα τότε δεδομένα - ήταν εξ αντικειμένου ανέφικτη. Έτσι, επήλθε η συμφορά. Η καταστροφή της «Στρατιάς Μ. Ασίας» και η, απείρως οδυνηροτέρα, καταστροφή των ονείρων του έθνους. Πάθη, προκαταλήψεις, εδραιωμένες πλάνες, δογματικές εμμονές ή υποκρυπτόμενες παραταξιακές ενοχές, εμφανιζόμενες συχνά από χαρακτήρα ιδεολογικής ορθοδοξίας ή ταυτότητος, διεχύθησαν τότε και έκτοτε ως ταχεία και δυσδιάλυτος αχλύς, επικαλύπτουσα γεγονότα, αιτίους και αίτια και καθιστώσα την ιστορική έρευνα επίπονη και επισφαλή. Ο κύκλος της αφηγήσεως, ο οποίος άρχισε με το βιβλίο «Από τον Νέστο ως τον Σαγγάριο», κλείνει ήδη με την εξιστόρηση γεγονότων ζοφερών: των μετά τον Σαγγάριο, της μικρασιατικής ήττης, των φρικτών επακολούθων της, της επαναστάσεως του 1922, των «έργων και ημερών της» και της συνθήκης της Λωζάννης, η οποία διέγραψε την νέα μοίρα του έθνους. Η απροκάληπτη θεώρηση και η κριτική διερεύνηση των «πεπραγμένων» της μοναδικής εις θριάμβους, ολέθρους και ολεθρίους διχασμούς αυτής περιόδου του εθνικού βίου απετέλεσε την ratio της συγγραφής του πονήματος αυτού. Με αυτήν - προπαντός - την φιλοδοξία παραδίδεται τούτο στην κρίση και ευμένεια του αναγνώστου.

[Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]