Η ιστορία των βυζαντινών Επτανήσων από τις αρχές του 11ου αι. ως τους πρώτους χρόνους της Λατινοκρατίας, περίοδο κατά την οποία εξακολούθησε υφιστάμενο -αν και διαρκώς παρακμάζον- το βυζαντινό ναυτικό Θέμα Κεφαλληνίας (ΝΘΚ) που είχε ιδρυθεί περί τα μέσα του 8ου αι., είναι πλούσια σε γεγονότα και μεγάλης σημασίας. Μπορεί να συντεθεί με αρκετή πληρότητα μέσα από ένα σημαντικό αριθμό πηγών, κυρίως βυζαντινών και λατινικών, αλλά και ανατολικών (μουσουλμανικών - εβραϊκών), καθώς επίσης και από τα λατινικά κείμενα αφενός των διαφόρων εμπορικών συνθηκών τον Βυζαντίου επί Κομνηνών (1081-1185) και Αγγέλων (1185-1204) με τις ιταλικές παράκτιες δημοκρατίας της Βενετίας, Γένουας και Πίζας, και αφετέρου της συνθήκης διαμοιρασμού των βυζαντινών εδαφών του 1204, της γνωστής Partitio. Η παρούσα μελέτη βασίζεται θεματικά στην ανακοίνωση που ετοίμασα για το 5ο Διεθνές Πανιόνιο Συνέδριο (Αργοστόλι Κεφαλονιάς, Μάιος 1986) με τίτλο: Το βυζαντινό ναυτικό Θέμα Κεφαλληνίας και οι Νορμανδοί τον 11ο και 12ο αιώνα (...).

[Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]