Καρολίδης Παύλος, (1849-1930). Ιστορικός, πολιτικός και πανεπιστημιακός καθηγητής. Ως ιστορικός μελετητής του μικρασιάτικου ελληνισμού, του ελληνικού έθνους και λοιπών εθνοτήτων, ενδιαφέρθηκε περισσότερο για τους πολέμους και τις εμφύλιες διαμάχες και λιγότερο για το πολιτιστικό γίγνεσθαι.
Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, δίδαξε σε Κωνσταντινούπολη και Σμύρνη και το 1893 διορίστηκε καθηγητής γενικής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (μετά τον θάνατο του Κ. Παπαρρηγόπουλου). Διετέλεσε μέλος της τουρκικής βουλής ως βουλευτής Αϊδινίου.

Ο μέγας Ελληνικός αγών του 1821 είναι αρχή και αφετηρία της νεωτάτης περιόδου της όλης ιστορίας του Ελληνικού Γένους, ιδιαίτατα δε του Ελληνικού Κράτους, αποτελούσα ουχί αρχήν, βάσιν και αφετηρίαν νέας ιστορίας Ελληνικής ασχέτου προς τας μεγάλας περιόδους της ιστορίας του αρχαίου και μεσαιωνικού Ελληνικού (ως απεφαίνοντο προ τίνος ημιμαθείς τινές μωρόσοφοι αντιπρόσωποι ομάδος τινός νεωτεριστών δοκησισόφων, των εξαφανισθέντων ευτυχώς μετά ημερόβιον ύπαρξιν και μόνον λείψανον της νοσηράς πνευματικής αυτών υπάρξεως καταλιπόντων εν ταις περί της εθνικής γλώσσης παραλόγοις, αμαθεστάταις, αντεθνικωτάταις ηθικώς αθεϊστικαίς δόξαις και τάσεσιν αυτών, αλλ` αποτελούσα τον μέγαν συνεκτικόν δεσμόν του παρόντος εθνικού βίου προς τον μετά την Άλωσιν και τον προ ταύτης μεσαιωνικόν ή Βυζαντιακόν καλούμενον και δια τούτου προς τον όλον αρχαίον ελληνικόν βίον, παριστώσα ούτω εν τω εσωτερικώς αδιασπάστω πνευματικώ δεσμώ του όλου ιστορικού βίου του Ελληνικού Γένους, οίος απεδείχθη ούτος και ωμολογήθη και εκηρύχθη υπό της επιστήμης μετά την δια ταύτης τέλεον επιτευχθείσαν αναίρεσιν των υπό του Φαλλμεράϋερ περί της εναντίον της φυλετικής ενότητος του αρχαίου και του νέου Ελληνικού Γένους εγερθεισών υπονοιών και πεπλανημένων ισχυρισμών, εν των θαυμασιωτάτων φωτεινών κέντρων και εστιών, μεταλαμβάνον μεν του απλέτου φωτός πάντων των μεγάλων φωτοβόλων ιστορικών κέντρων, αλλά και αυτό διαχέον απλέτως το φως αυτού εις την απ` αυτού αρχομένην νέαν περίοδον εξελίξεως του ιστορικού βίου. [...]