Η νεοελληνική ποίηση, όπως και η νεοελληνική πεζογραφία, ασχολείται με το δάσκαλο και τον τρόπο δράσης του στο σχολικό αλλά και τον ευρύτερο κοινωνικό χώρο. Οι συγγραφείς, από τον Αλ. Παπαδιαμάντη μέχρι τη Σούλα Ροδοπούλου και τη Θέτη Χορτιάτη, έχουν εντάξει στις δημιουργίες τους το πρόσοοπο του δασκάλου και έχουν δημιουργήσει έργα, τα οποία δίκαια προσδιορίζονται ως κινούμενα μέσα στις καλύτερες προσφορές που δόθηκαν στα νεοελληνικά γράμματα, αφού πολλοί συγγραφείς καθιερώθηκαν στη συνείδηση του ευρύτερου κοινού από τα έργα που αφορούν στο πρόσωπο του δασκάλου άμεσα ή έμμεσα,γιατί υπάρχουν δημιουργίες, τις οποίες προσδιορίζει η παρουσία του δασκάλου, μολονότι ο τίτλος δε φαίνεται να τις αφορά, όπως π.χ. η Χαμοζωή του Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου.

Επειδή λοιπόν, κρίναμε σκόπιμο να παρουσιασθεί η προσωπικότητα του δασκάλου μέσα από τα κείμενα, με το σκεπτικό ότι σκιαγραφείται αρκετά πειστικά η εικόνα του και αξιολογείται η προσφορά του, ενώ ταυτόχρονα προβάλλονται και τα εκπαιδευτικά συστήματα που ίσχυσαν στην πατρίδα μας, ταχθήκαμε στην απόφαση να ασχοληθούμε με το θέμα : Ο Δάσκαλος στη Λογοτεχνία η σκέψη ότι παρόμοιο έργο δεν υπάρχει, έξω από κάποιες εργασίες που έγιναν από φοιτήτριες στο τμήμα Νηπιαγωγών Πατρών και οι οποίες φιλοξενήθηκαν στην εργασία του Δημ. Τσαρδάκη : Η κοινωνική θεωρία των ρόλων και από μια διδακτορική διατριβή του Στέλιου Παπαθανασίου, με θέμα: "Μελέτη του προσώπου του δασκάλου και της δασκάλας στο έργο του Μυριβήλη" που υποβλήθηκε πρόσφατα στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δ.Ε του Παν/μίου Αθηνών (Αθ. 1992), ενίσχυσε την απόφαση μας να παρουσιάσομε το δάσκαλο όπως τον είδαν οι λογοτέχνες μας. Η εργασία αυτή, κατά τη γνώμη μας, μαζί με την προσφορά που πιο πάνω αναφέρθηκε, ασφαλώς θα ερμηνεύσει και τα κίνητρα των συγγραφέων που ασχολήθηκαν με το δάσκαλο, ως και το ρόλο του τελευταίου στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του ατόμου και τη δομή της κοινωνίας.

Δημ. Ι. Κουκουλομμάτης