Ενοχικό δίκαιο - Γενικό μέρος
συνεργασία/επιμέλεια: Μ. Ι. ΣΠΥΡΙΔΑΚΗΣ
Κυκλοφορεί
ISBN: 978-960-568-836-3
2η έκδ., Ελληνική, Νέα
€ 68.00 (περ. ΦΠΑ 6%)
Βιβλίο, Χαρτόδετο
24 x 17 εκ, 875 σελ.
Σύντομη περιγραφή
Το Γενικό Μέρος του Ελληνικού Ενοχικού Δικαίου ερευνάται στο παρόν έργο
Περιγραφή

Το Γενικό Μέρος του Ελληνικού Ενοχικού Δικαίου ερευνάται στο παρόν έργο, με σκοπό την παρουσίαση ενός συστήματος που θα ικανοποιεί – στο μέτρο του δυνατού – τις ανάγκες του θεωρητικού ερευνητή, του πρακτικού ερμηνευτή/εφαρμοστή και του σπουδαστή. Στον αναγνώστη απόκειται να διαπιστώσει – τουλάχιστον με την επιείκεια που τον διακρίνει – αν αυτός ο σκοπός επιτεύχθηκε.

Οι παραπομπές στη βιβλιογραφία και τη νομολογία έχουν επιλεγεί έτσι ώστε να είναι επαρκείς για την πλήρη ενημέρωση του αναγνώστη, συγχρόνως όμως να μην επιβαρύνουν την έκταση του έργου. Η επιλογή αυτή δεν σημαίνει, ότι έργα ή αποφάσεις που δεν περιλαμβάνονται στις παραπομπές δεν έχουν ληφθεί υπόψη ούτε, βέβαια, ότι αξιολογούνται αρνητικά.

Το εκτενές αλφαβητικό ευρετήριο καθιστά το έργο περισσότερο εύχρηστο. Στον βιβλιογραφικό πίνακα αναφέρονται μόνο τα βασικά γενικά έργα.

Πρόλογος....................................................................................................................................... V  

Συντομογραφίες........................................................................................................................ VII  

Βιβλιογραφία............................................................................................................................. LV

Ι..... ΕΙΣΑΓΩΓΗ........................................................................................................................... 1

ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ ΕΝΟΧΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ........................................................ 1

1..... Περιεχόμενο................................................................................................................... 1

1.1........ Επισκόπηση του Δεύτερου Βιβλίου του Αστικού Κώδικα...................... 2

1.2........ Γενικό και Ειδικό Μέρος του Ενοχικού Δικαίου..................................... 2

1.3........ Τροποποιήσεις............................................................................................... 3

1.4........ Η νομοθετική ρύθμιση (πηγές).................................................................... 4

2..... Ιστορική καταγωγή. Διάπλαση ................................................................................. 5

3..... Έννοια Ενοχικού Δικαίου........................................................................................... 5

3.1........ Έννοια............................................................................................................. 5

3.2........ Επισκόπηση ρυθμίσεων................................................................................ 6

3.3........ Το ΕνοχΔ τμήμα του περιουσιακού δικαίου............................................. 7

3.4........ Διασπάσεις του ΕνοχΔ ................................................................................. 7

4..... Λειτουργική σημασία του Ενοχικού Δικαίου................................................ ......... 8

4.1........ Γενικά, στο Αστικό Δίκαιο.......................................................................... 8

4.2........ Σε άλλους κλάδους του δικαίου................................................................... 9

4.3........ Διεθνοποίηση του ΕνοχΔ.............................................................................. 9

5..... Φύση των κανόνων του Ενοχικού Δικαίου.............................................................. 9

5.1........ Ενδοτικό δίκαιο........................................................................................... 10

5.2........ Εξαιρέσεις, «δημοσιοποίηση» του ΕνοχΔ............................................... 10

6..... Η κοινωνιολογική διάσταση του Ενοχικού Δικαίου............................................ 10

6.1........ Γενικά............................................................................................................ 10

6.2........ Ουδετερότητα του ΕνοχΔ; - Η προσαρμοστικότητά του....................... 11

6.3........ Το πρόβλημα της «αντικειμενικοποιήσεως» των γενικών ρητρών             11

6.4........ Ο αφηρημένος χαρακτήρας των κανόνων του ΕνοχΔ........................... 12

6.5........ Αξιολογική στάθμηση συμφερόντων....................................................... 13

ΙΙ... ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ....................................................................................................... 15

Α. ΕΝΟΧΙΚΗ ΣΧΕΣΗ........................................................................................................ 15

7..... Ενοχή (γενική επισκόπηση)...................................................................................... 15

7.1........ Έννοια ενοχής.............................................................................................. 15

7.2........ Στοιχεία της έννοιας.................................................................................... 16

7.3........ Υποκείμενα της ενοχής............................................................................... 16

7.4........ Ενοχικό δικαίωμα, ενοχική υποχρέωση ................................................. 17

7.4.1...... Σχετικότητα ενοχικού δικαιώματος ........................................ 17

7.4.2...... Ενοχή, ενοχικό δικαίωμα, αξίωση........................................... 18

7.5........ Γενεσιουργοί λόγοι ενοχών....................................................................... 18

7.6........ Εξέλιξη της ενοχής...................................................................................... 18

7.7........ Εξασφάλιση της ενοχής.............................................................................. 19

7.8........ Αλλοίωση της ενοχής.................................................................................. 20

7.9........ Απόσβεση της ενοχής.................................................................................. 20

7.10...... Μετενέργεια της ενοχής.............................................................................. 20

7.11...... Θέματα ορολογίας....................................................................................... 20

8..... Ενοχή και ενοχική σχέση.......................................................................................... 21

8.1........ Γενικά............................................................................................................ 21

8.2........ Ενοχή σε στενή έννοια................................................................................ 21

8.3........ Ενοχή σε ευρεία έννοια............................................................................... 22

8.3.1...... Δυναμικός χαρακτήρας.............................................................. 23

8.3.2...... Η βασική ενοχή «οργανισμός» κ.λπ........................................ 24

8.4........ Καταχρηστική ενοχή................................................................................... 24

9..... Ενοχή και ευθύνη........................................................................................................ 25

9.1........ Έννοια ευθύνης οφειλέτη............................................................................ 25

9.2........ Οφειλή και ευθύνη....................................................................................... 26

9.3........ Απεριόριστη και περιορισμένη ευθύνη.................................................... 27

9.4........ Ευθύνη τρίτων.............................................................................................. 27

9.5........ Είδη ευθύνης ανάλογα με το γενεσιουργό λόγο της ενοχής.................. 27

9.6........ Ευθύνη και υπαιτιότητα.............................................................................. 28

9.7........ Είδη ευθύνης ανάλογα με την υπαιτιότητα.............................................. 28

9.8........ Άλλες διακρίσεις της ευθύνης..................................................................... 28

10... Ενοχή και σχέσεις φιλοφροσύνης............................................................................ 29

10.1...... Η διάκριση................................................................................................... 29

10.2...... Παραδείγματα.............................................................................................. 29

10.3...... Κριτήρια διακρίσεως.................................................................................. 30

10.4...... Η ευθύνη........................................................................................................ 30

10.5...... Συμβατική υποχρέωση προστασίας......................................................... 31

11... Ενοχή και «βάρος»..................................................................................................... 31

11.1...... Έννοια βάρους............................................................................................. 31

11.2...... Παραδείγματα. – Διάκριση από ενοχή..................................................... 32

11.3...... Ρύθμιση του βάρους.................................................................................... 32

12... Ατελείς ενοχές.............................................................................................................. 32

12.1...... Έννοια, ορολογία........................................................................................ 32

12.2...... Περιπτωσιολογία......................................................................................... 33

12.3...... Προσπάθειες ταξινομήσεως....................................................................... 33

12.4...... Δικαιολογία των ατελών ενοχών.............................................................. 34

12.5...... Η ρύθμιση..................................................................................................... 34

13... Το αντικείμενο της ενοχής: Η παροχή.................................................................... 34

13.1...... Έννοια παροχής........................................................................................... 35

13.2...... Όφελος του δανειστή................................................................................... 36

13.3...... Παροχή περιουσιακή και μη περιουσιακή.............................................. 37

13.4...... Χαρακτηριστικά της παροχής................................................................... 37

13.5...... Πρωτογενής και δευτερογενής παροχή.................................................... 37

13.6...... Κύριες, παρεπόμενες και δευτερεύουσες παροχές .................................. 38

13.6.1.... Κύρια παροχή.............................................................................. 38

13.6.2.... Παρεπόμενη παροχή.................................................................. 38

13.6.3.... Γενική παρεπόμενη υποχρέωση συμπεριφοράς.................... 39

13.6.4.... Δευτερεύουσα παροχή................................................................ 40

13.7...... Είδη παροχής............................................................................................... 41

13.8...... Η παροχή στην καταχρηστική ενοχή....................................................... 41

13.9...... Η παράλειψη ως παροχή............................................................................ 41

14... Επισκόπηση ενοχικών σχέσεων (με βάση το γενεσιουργό λόγο)....................... 43

14.1...... Γενικά............................................................................................................ 43

14.2...... Δικαιοπρακτικές ενοχικές σχέσεις............................................................ 43

14.2.1.... Ενοχές από σύμβαση.................................................................. 43

14.2.2.... Ενοχές από μονομερή δικαιοπραξία....................................... 44

14.3...... Επισκόπηση επώνυμων συμβάσεων του Αστικού Κώδικα................... 44

14.4...... Εξωδικαιοπρακτικές ενοχικές σχέσεις, επισκόπηση............................. 46

15... Η ενοχή σχέση ιδιωτικού δικαίου............................................................................ 46

Β. Η ΕΝΟΧΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΠΡΑΞΙΑ (ΣΥΜΒΑΣΗ).......................................................... 47

16... Η ενοχική δικαιοπραξία γενικά............................................................................... 47

16.1...... Έννοια ενοχικής δικαιοπραξίας............................................................... 47

16.2...... Μονομερής δικαιοπραξία ή σύμβαση;.................................................... 48

16.3...... Η βασική διάκριση των ενοχικών δικαιοπραξιών................................ 48

16.4...... Οι εφαρμοστέοι κανόνες............................................................................ 49

17... Η υποσχετική δικαιοπραξία..................................................................................... 49

17.1...... Έννοια υποσχετικής δικαιοπραξίας......................................................... 49

17.2...... Χαρακτηριστικά υποσχετικής δικαιοπραξίας........................................ 50

17.3...... Επώνυμες και ανώνυμες υποσχετικές δικαιοπραξίες/συμβάσεις......... 51

17.4...... Είδη υποσχετικών συμβάσεων.................................................................. 51

18... Η εκποιητική (ενοχική) δικαιοπραξία.................................................................... 51

18.1...... Έννοια εκποιητικής (ενοχικής) δικαιοπραξίας...................................... 51

18.2...... Χαρακτηριστικά της εκποιητικής (ενοχικής) δικαιοπραξίας.............. 52

18.3...... «Διαπλαστικές» δικαιοπραξίες.................................................................. 52

18.4...... Είδη................................................................................................................ 53

19... Δικαιοπραξίες υποσχετικές άμα και εκποιητικές.................................................. 53

19.1...... Γενικά............................................................................................................ 53

19.2...... Ενοχικές δικαιοπραξίες, με τις οποίες αλλοιώνεται ενοχικό δικαίωμα      53

19.3...... Σύμπτωση υποσχετικής, που αποτελεί την αιτία, και εκποιητικής δικαιοπραξίας                   53

19.4...... Ειδικές παρατηρήσεις................................................................................. 54

20... Είδη υποσχετικών συμβάσεων................................................................................. 55

20.1...... Γενικά............................................................................................................ 56

20.2...... Συναινετικές και παραδοτικές συμβάσεις................................................ 56

20.2.1.... Συναινετικές ................................................................................ 56

20.2.2.... Παραδοτικές ............................................................................... 56

20.2.3.... Διαφοροποιήσεις ....................................................................... 57

20.2.4.... Κριτική......................................................................................... 57

20.3...... Χαριστικές, επαχθείς, τυχηρές συμβάσεις................................................ 57

20.3.1.... Χαριστικές .................................................................................. 57

20.3.2.... Επαχθείς ...................................................................................... 58

20.3.3.... Τυχηρές......................................................................................... 58

20.4...... Πρόσκαιρες και διαρκείς συμβάσεις........................................................ 60

20.4.1.... Πρόσκαιρες.................................................................................. 60

20.4.2.... Διαρκείς........................................................................................ 60

20.4.3.... Σημασία διακρίσεως.................................................................. 61

20.4.4.... Τμηματική καταβολή παροχής................................................. 61

20.4.5.... Περιοδικές παροχές.................................................................... 62

20.4.6.... Επαναλαμβανόμενη παροχή..................................................... 62

20.5...... Ετεροβαρείς και αμφοτεροβαρείς συμβάσεις......................................... 62

20.5.1.... Ετεροβαρείς................................................................................. 62

20.5.2.... Αμφοτεροβαρείς......................................................................... 63

20.5.3.... Στοιχεία έννοιας αμφοτεροβαρούς συμβάσεως..................... 63

20.5.4.... Ατελώς αμφοτεροβαρείς............................................................ 65

20.5.5.... Η αυτονομία των μερών............................................................ 65

20.5.6.... Πρακτική σημασία της διακρίσεως......................................... 65

20.5.7.... Ειδικά θέματα ανταλλαγής παροχών....................................... 65

20.6...... Αιτιώδεις και αναιτιώδεις συμβάσεις....................................................... 66

20.6.1.... Αιτία.............................................................................................. 66

20.6.2.... Αιτιώδεις...................................................................................... 67

20.6.3.... Αναιτιώδεις.................................................................................. 67

20.6.4.... Επισκόπηση αιτιωδών και αναιτιωδών ενοχικών δικαιοπραξιών                             67

20.7...... Άλλες διακρίσεις.......................................................................................... 67

20.8...... Ειδικά θέματα............................................................................................... 68

20.8.1.... Συμβατικές σχέσεις «εν τοις πράγμασι».................................. 68

20.8.2.... Σύμβαση – πλαίσιο..................................................................... 69

20.8.3.... Άλλα είδη συμβάσεων................................................................ 69

21... Η ρύθμιση των ενοχικών συμβάσεων..................................................................... 70

21.1...... Γενικά............................................................................................................ 70

21.2...... Ειδικές ρυθμίσεις......................................................................................... 70

21.2.1.... Ετεροβαρείς................................................................................. 71

21.2.2.... Αμφοτεροβαρείς......................................................................... 71

21.2.3.... Επώνυμες...................................................................................... 71

21.2.4.... Ανώνυμες...................................................................................... 71

21.3...... Ειδικότερα οι μικτές συμβάσεις................................................................ 71

21.4...... Ειδικότερα η σώρευση συμβάσεων.......................................................... 73

21.5...... Ειδικότερα οι γενικοί όροι συναλλαγών................................................. 74

Γ. ΥΠΑΙΤΙΟΤΗΤΑ, ΤΥΧΗΡΟ, ΑΝΩΤΕΡΗ ΒΙΑ........................................................... 76

i. Υπαιτιότητα...................................................................................................................... 76

22... Έννοια και είδη υπαιτιότητας................................................................................... 76

22.1...... Γενικά............................................................................................................ 76

22.2...... Έννοια υπαιτιότητας................................................................................... 77

22.3...... Είδη – βαθμοί υπαιτιότητας....................................................................... 77

22.4...... Η ρύθμιση..................................................................................................... 77

23... Ο δόλος......................................................................................................................... 78

23.1...... Έννοια, παραδείγματα................................................................................ 78

23.2...... Στοιχεία της έννοιας του δόλου................................................................. 79

23.2.1.... Γνώση του άδικου χαρακτήρα της πράξεως........................... 79

23.2.2.... Πρόβλεψη του παράνομου αποτελέσματος............................. 80

23.2.3.... Επιδίωξη ή αποδοχή του παράνομου αποτελέσματος.......... 80

23.2.4.... Ειδικά θέματα.............................................................................. 81

23.3...... Είδη δόλου............................................................................................ ....... 81

23.3.1.... Άμεσος δόλος............................................................................... 82

23.3.2.... Έμμεσος, ενδεχόμενος δόλος..................................................... 82

23.4...... Οι θεωρίες για το δόλο................................................................................ 82

23.4.1.... Θεωρία αποδοχής....................................................................... 83

23.4.2.... Θεωρία βουλήσεως..................................................................... 83

23.4.3.... Θεωρία γνώσεως ή προβλέψεως............................................... 83

23.5...... Θέματα ορολογίας....................................................................................... 83

23.6...... Δόλος και πλάνη.......................................................................................... 83

23.7...... Ο δόλος έννοια νομική............................................................................... 84

24... Η αμέλεια..................................................................................................................... 84

24.1...... Έννοια, παραδείγματα................................................................................ 84

24.2...... Στοιχεία της έννοιας.................................................................................... 85

24.3...... Το κριτήριο της αμέλειας........................................................................... 86

24.4...... Είδη αμέλειας............................................................................................... 86

24.4.1.... Ενσυνείδητη................................................................................. 87

24.4.2.... Μη ενσυνείδητη........................................................................... 87

24.4.3.... Βαριά............................................................................................ 87

24.4.4.... Ελαφρά......................................................................................... 88

24.4.5.... Ελαφρά συγκεκριμένη............................................................... 88

24.5...... Πρακτική σημασία διακρίσεως ειδών...................................................... 89

24.6...... Η αμέλεια έννοια νομική............................................................................ 90

24.7...... Αμέλεια και παράνομο............................................................................... 90

25... Η ικανότητα προς καταλογισμό.............................................................................. 92

25.1...... Γενικά............................................................................................................ 92

25.2...... Έννοια ικανότητας προς καταλογισμό, ορολογία................................. 92

25.3...... Η ρύθμιση, ο κανόνας................................................................................. 93

25.4...... Κατηγορίες προσώπων ανάλογα με τον καταλογισμό.......................... 93

25.4.1.... Πρόσωπα απολύτως ανίκανα ................................................... 93

25.4.2.... Πρόσωπα με μειωμένη ικανότητα ........................................... 94

25.4.3.... Πρόσωπα ικανά.......................................................................... 94

25.5...... Ευθύνη ακαταλογίστων.............................................................................. 95

26... Επαύξηση ή μείωση της ευθύνης (απαλλακτικές ρήτρες)..................................... 96

26.1...... Γενικά............................................................................................................ 96

26.2...... Έννοια απαλλακτικής ρήτρας................................................................... 97

26.3...... Η ΑΚ 332 § 1............................................................................................... 98

26.4...... Η ΑΚ 332 § 2 εδ. α’..................................................................................... 99

26.5...... Η ΑΚ 332 § 2 εδ. β΄.................................................................................. 100

26.5α.... Προβλήματα............................................................................................... 101

26.6...... Άλλες περιπτώσεις ακυρότητας απαλλακτικής ρήτρας....................... 101

26.7...... Απαλλακτική ρήτρα και αδικοπραξία................................................... 101

ii. Τυχηρό, ανώτερη βία................................................................................................... 103

27... Τυχηρό σε ευρεία έννοια......................................................................................... 103

27.1...... Γενικά......................................................................................................... 103

27.2...... Η ευρεία έννοια του τυχηρού................................................................... 103

27.3...... Ευθύνη για τυχηρά.................................................................................... 104

27.4...... Διακρίσεις τυχηρού................................................................................... 104

27.5...... Θέματα ορολογίας..................................................................................... 104

28... Η διάκριση τυχηρού και ανώτερης βίας............................................................... 105

28.1...... Γενικά......................................................................................................... 105

28.2...... Η αντικειμενική θεωρία........................................................................... 106

28.3...... Η υποκειμενική θεωρία............................................................................ 106

28.4...... Άλλες λύσεις............................................................................................... 107

28.4.1.... Σχηματοποίηση περιπτώσεων ανώτερης βίας..................... 107

28.4.2.... Κρίση κατά περίπτωση............................................................ 108

28.4.3.... Περιστατικό ανώτερης βίας και αποτροπή ζημίας............. 108

28.5...... Τυχηρό και ανώτερη βία έννοιες νομικές............................................. 109

29... Ειδικά θέματα........................................................................................................... 109

29.1...... Ο όρος «τυχηρό» στο νόμο ή σε δικαιοπραξία, έννοια....................... 109

29.2...... Πρακτική σημασία τυχηρού.................................................................... 109

ΙΙΙ.. ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΕΝΟΧΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ................................................... 111

30... Γενικά........................................................................................................................ 111

30.1...... Έννοια......................................................................................................... 111

30.2...... Νομοθετική αξιολογική στάθμηση συμφερόντων και γενικές αρχές          111

30.3...... Ερμηνεία κανόνα δικαίου και γενικές αρχές........................................ 112

30.4...... Οι γενικές αρχές του Ενοχικού Δικαίου................................................ 113

31... Η αρχή της σχετικότητας........................................................................................ 113

31.1...... Η σχετικότητα του ενοχικού δικαιώματος............................................ 114

31.2...... Σύγκριση ενοχικού και εμπράγματου δικαιώματος............................ 114

31.3...... Η σχετικότητα της ενοχής γενικότερα – Απολυτότητα....................... 115

31.4...... Εξαιρέσεις.................................................................................................. 117

31.4.1.... Εξαιρέσεις με διάταξη νόμου.................................................. 118

31.4.2.... Εξαιρέσεις με   βάση την καλή πίστη και τα χρηστά ήθη              119

31.4.3.... Ειδικότερα οι πραγματοπαγείς ενοχές.................................. 120

31.4.4.... Ειδικότερα το ενοχικό δικαίωμα προς κατοχή  ................. 120

31.4.5.... Γενικές παρατηρήσεις.............................................................. 120

31.5...... Η «εμπραγμάτωση» ενοχικών δικαιωμάτων........................................ 120

31.6...... Σύγκρουση ενοχικών δικαιωμάτων....................................................... 121

31.7...... Egra omnes ενέργεια της δικαιοκτησίας ενοχικού δικαιώματος...... 122

32... Η αρχή της εύνοιας προς το ασθενέστερο μέρος................................................. 122

32.1...... Εύνοια προς τον οφειλέτη;...................................................................... 122

32.2...... Εύνοια προς το ασθενέστερο μέρος........................................................ 123

32.3...... Εύνοια προς τον καταναλωτή................................................................. 124

33... Η αρχή της καλής πίστεως και των συναλλακτικών ηθών................................ 125

33.1...... Έννοια καλής πίστεως.............................................................................. 125

33.2...... Έννοια συναλλακτικών ηθών.................................................................. 126

33.3...... Σχέση καλής πίστεως και συναλλακτικών ηθών.................................. 126

33.4...... Η «αντικειμενικότητα» της καλής πίστεως........................................... 127

33.5...... Η προσέγγιση της αρχής.......................................................................... 127

33.6...... Η διεύρυνση της αρχής............................................................................. 128

33.7...... Η συγκεκριμενοποίηση της αρχής. – Περιπτωσιολογία..................... 129

33.7.1.... Ειδικές   διατάξεις..................................................................... 129

33.7.2.... Επίδραση στην κύρια παροχή................................................ 130

33.7.3.... Δημιουργία παρεπόμενων υποχρεώσεων............................. 130

33.7.4.... Κατάργηση της ενοχής............................................................. 131

33,7.5.... Μετενέργεια ενοχικής σχέσεως............................................. 131

33.7.6.... Άλλα θέματα.............................................................................. 131

33.8...... Η λειτουργία της αρχής............................................................................ 132

33.9...... Φύση της αρχής......................................................................................... 132

33.10.... Η εφαρμογή της αρχής............................................................................. 133

33.10.1.. Συνέπειες παραβάσεως............................................................ 133

33.10.2.. Επέλευση αποτελεσμάτων....................................................... 133

33.10.3.. Δικονομικά................................................................................ 134

33.11.... Σχέση με συγγενείς έννοιες ή αρχές........................................................ 134

34... Η αρχή της ελευθερίας των συμβάσεων................................................................ 135

34.1...... Γενικά......................................................................................................... 135

34.2...... Έννοια ελευθερίας συμβάσεων................................................................ 136

34.3...... Ειδικότερο περιεχόμενο συμβατικής ελευθερίας................................. 137

34.4...... Συμβατική ελευθερία και αρχή του ατύπου των δικαιοπραξιών. 138

34.5...... Συμβατική ελευθερία και κλειστός αριθμός συμβάσεων.................... 138

34.6...... Περιορισμοί της ελευθερίας των συμβάσεων........................................ 138

34.6.1.... Περιορισμοί εξωτερικής ελευθερίας...................................... 139

34.6.2.... Περιορισμοί εσωτερικής ελευθερίας..................................... 140

34.6.3.... Επίμετρο.................................................................................... 141

35... Η αρχή της υπαιτιότητας και ευθύνης................................................................... 143

35.1...... Η αρχή της υπαιτιότητας.......................................................................... 143

35.2...... Η αρχή της ευθύνης................................................................................... 143

35.2.1.... Η δέσμευση του προσώπου από τις πράξεις του.................. 143

35.2.2.... Δικαιολογία της δεσμεύσεως.................................................. 143

35.2.3.... Αστική ευθύνη γενικά.............................................................. 144

35.2.4.... Δέσμευση και ευθύνη για πράξη ή για δικανική κατάσταση;       144

36... Η αρχή της αιτιώδους συνάφειας........................................................................... 145

IV.. ΕΙΔΗ ΕΝΟΧΩΝ............................................................................................................... 147

Α. ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΝΟΧΩΝ................................................................................... 147

37... Οι διακρίσεις και τα κριτήριά τους....................................................................... 147

37.1...... Γενικά......................................................................................................... 147

37.2...... Τα κριτήρια των διακρίσεων.................................................................. 147

Β. ΕΙΔΗ ΕΝΟΧΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ........................................................ 148

38... «Δευτερεύουσες» διακρίσεις («δευτερεύοντα» είδη)............................................ 148

38.1...... Γενικά......................................................................................................... 148

38.2...... Ενοχές κύριες και παρεπόμενες.............................................................. 148

38.3...... Ενοχές διαρκείς και πρόσκαιρες............................................................ 149

38.4...... Ενοχές ορισμένες και αόριστες............................................................... 149

38.5...... Ενοχές θετικές και αποθετικές................................................................. 150

38.6...... Ενοχές διαιρετές και αδιαίρετες.............................................................. 151

38.7...... Άλλες διακρίσεις........................................................................................ 151

39... Ενοχές είδους και γένους......................................................................................... 151

39.1...... Γενικά......................................................................................................... 152

39.2...... Έννοια ενοχής είδους................................................................................ 152

39.3...... Έννοια ενοχής γένους............................................................................... 152

39.4...... Κριτήριο της διακρίσεως......................................................................... 153

39.5...... Η διάκριση και η διάκριση των πραγμάτων σε αντικαταστατά και μη αντικαταστατά                           153

39.6...... Η ενοχή γένους στις συναλλαγές............................................................. 154

39.7...... Διαβαθμίσεις του γένους.......................................................................... 154

39.8...... Πρακτική σημασία διακρίσεως.............................................................. 155

39.8.1.... Αοριστία παροχής.................................................................... 155

39.8.2.... Κίνδυνος..................................................................................... 155

39.8.3.... Αναγκαστική εκτέλεση............................................................ 156

39.9...... Ειδικές ρυθμίσεις της ενοχής γένους...................................................... 156

39.9.1.... Η επιλογή................................................................................... 156

39.9.2.... Η συγκέντρωση, γενικά........................................................... 158

39.9.3.... Τρόποι συγκεντρώσεως........................................................... 159

39.9.4.... Συνέπειες συγκεντρώσεως....................................................... 160

39.10.... Καταχρηστικό γένος................................................................................. 161

39.11.... Θέματα κινδύνου στις ενοχές είδους....................................................... 161

40... Διαζευκτική ενοχή – Διαζευκτική ευχέρεια.......................................................... 162

40.1...... Έννοια διαζευκτικής ενοχής.................................................................... 162

40.2...... Ρύθμιση, πρακτική σημασία, γενεσιουργοί λόγοι διαζευκτικής ενοχής      163

40.3...... Διάκριση από συγγενείς έννοιες............................................................. 163

40.3.1.... Ενοχή γένους............................................................................. 163

40.3.2.... Εκλεκτική ή διαζευκτική συρροή δικαιωμάτων.................. 164

40.3.3.... Διαζευκτική ευχέρεια............................................................... 165

40.3.4.... Διαζευκτική πλειονότητα δανειστών..................................... 165

40.4...... Τα προβλήματα......................................................................................... 165

40.5...... Η απλοποίηση........................................................................................... 165

40.5.1.... Τρόποι απλοποιήσεως............................................................. 166

40.5.2.... Συνέπειες απλοποιήσεως......................................................... 166

40.6...... Η επιλογή................................................................................................... 167

40.6.1.... Το δικαίωμα επιλογής............................................................. 167

40.6.2.... Δικαιούχος του δικαιώματος επιλογής................................. 167

40.6.3.... Άσκηση του δικαιώματος επιλογής....................................... 168

40.7...... Ο κίνδυνος. – Αδυναμία παροχής........................................................... 169

40.7.1.... Οι ΑΚ 311, 312......................................................................... 170

40.7.2.... Οι ΑΚ 313, 314......................................................................... 170

40.8...... Διαζευκτική ευχέρεια, είδη....................................................................... 170

40.8.1.... Έννοια........................................................................................ 171

40.8.2.... Γενεσιουργός λόγος................................................................. 171

40.8.3.... Ρύθμιση διαζευκτικής ευχέρειας οφειλέτη............................ 172

40.8.4.... Ρύθμιση διαζευκτικής ευχέρειας δανειστή............................ 172

41... Απόδοση δαπανών................................................................................................... 173

41.1...... Έννοια δαπάνης......................................................................................... 173

41.2...... Η δημιουργούμενη ενοχή......................................................................... 174

41.3...... Η παροχή.................................................................................................... 175

41.3.1.... Απόδοση δαπάνης.................................................................... 175

41.3.2.... Καταβολή τόκου....................................................................... 175

41.3.3.... Αποκλεισμός τοκοδοσίας........................................................ 176

41.4...... Η άσκηση της αξιώσεως.......................................................................... 176

42... Δικαίωμα αφαιρέσεως – Επαναφορά πράγματος στην προηγούμενη κατάσταση                   176

42.1...... Το δικαίωμα αφαιρέσεως........................................................................ 176

42.1.1.... Έννοια κατασκευάσματος....................................................... 177

42.1.2.... Η δημιουργούμενη σχέση........................................................ 177

42.1.3.... Φύση δικαιώματος αφαιρέσεως............................................. 178

42.1.4.... Άσκηση δικαιώματος αφαιρέσεως........................................ 178

42.2...... Ειδικότερα η επαναφορά του κύριου πράγματος στην προηγούμενη κατάσταση                    179

42.3...... Αποκλεισμός του δικαιώματος αφαιρέσεως......................................... 180

43... Λογοδοσία................................................................................................................. 180

43.1...... Γενικά, η ΑΚ 303...................................................................................... 180

43.2...... Η δημιουργούμενη σχέση........................................................................ 181

43.2.1.... Τα μέρη...................................................................................... 181

43.2.2.... Η παροχή................................................................................... 182

43.2.3.... Άσκηση και ικανοποίηση αξιώσεως..................................... 182

43.2.4.... Παραίτηση................................................................................. 182

44... Απόδοση ομάδας...................................................................................................... 183

44.1...... Η ΑΚ 304................................................................................................... 183

44.2...... Η δημιουργούμενη ενοχή......................................................................... 183

45... Άλλες ενοχές.............................................................................................................. 184

Γ. Η ΧΡΗΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΧΗ.......................................................................................... 185

46... Γενικά........................................................................................................................ 185

46.1...... Έννοια χρηματικής ενοχής...................................................................... 185

46.2...... Γενεσιουργοί λόγοι χρηματικής ενοχής................................................ 185

46.3...... Πρακτική χρησιμότητα χρηματικής ενοχής......................................... 185

46.4...... Ρύθμιση χρηματικής ενοχής, γενικά....................................................... 185

46.5...... Φύση χρηματικής ενοχής......................................................................... 186

47... Χρήμα........................................................................................................................ 186

47.1...... Λειτουργία και έννοια του χρήματος..................................................... 187

47.1.1.... Κοινό μέτρο αξίας.................................................................... 188

47.1.2.... Κοινό ανταλλακτικό μέσο....................................................... 188

47.2...... Ευρεία και στενή έννοια χρήματος......................................................... 188

47.2.1.... Χρήμα σε ευρεία έννοια........................................................... 189

47.2.2.... Χρήμα σε στενή έννοια............................................................ 190

47.3...... Ημεδαπό και αλλοδαπό νόμισμα............................................................ 190

47.4...... Αξία χρήματος........................................................................................... 191

47.4.1.... Ονομαστική αξία...................................................................... 191

47.4.2.... Πραγματική αξία...................................................................... 191

47.4.3.... Υλική αξία................................................................................. 192

47.4.4.... «Εσωτερική» αξία χαρτονομίσματος.................................... 192

48... Το νομισματικό σύστημα........................................................................................ 192

48.1...... Έννοια νομισματικού συστήματος......................................................... 192

48.2...... Αρχές του (ελληνικού) νομισματικού συστήματος............................... 193

48.2.1.... Η νομισματική κυκλοφορία................................................... 193

48.2.2.... Το νόμιμα κυκλοφορούν χρήμα............................................ 193

48.2.3.... Αναγκαστική κυκλοφορία...................................................... 194

48.2.4.... Αρχή ονομαστικής αξίας......................................................... 194

48.3...... Ασφαλιστικές ρήτρες................................................................................ 195

[49.. Ασφαλιστικές ρήτρες............................................................................................... 196

50... Η απαγόρευση των ασφαλιστικών ρητρών......................................................... 198

51... Συνέπειες παραβιάσεως της απαγορεύσεως......................................................... 199

52... Εξαιρέσεις από την απαγόρευση.......................................................................... 200]

53... Η ρύθμιση της χρηματικής ενοχής γενικά............................................................ 200

53.1...... Γενικά......................................................................................................... 200

53.2...... Εφαρμογή κανόνων ενοχής γένους........................................................ 200

53.3...... Αδυναμία παροχής.................................................................................... 201

53.4...... Τόπος παροχής.......................................................................................... 202

53.5...... Υπερημερία................................................................................................ 202

53.5.1.... Οφειλέτη..................................................................................... 202

53.5.2.... Δανειστή..................................................................................... 202

53.6...... Αναγκαστική εκτέλεση............................................................................. 202

53.7...... Αποζημίωση............................................................................................... 202

53.8...... Συναλλαγματική κ.λπ............................................................................... 202

54... Χρηματική ενοχή σε ξένο νόμισμα....................................................................... 202

54.1...... Γενικά......................................................................................................... 203

54.2...... Η ΑΚ 291................................................................................................... 203

54.3...... Η ΑΚ 292................................................................................................... 205

54.3.1.... Υπερημερία οφειλέτη............................................................... 205

54.3.2.... Υπερημερία δανειστή............................................................... 205

55... Νομιναλιστική αρχή και υποτίμηση του νομίσματος........................................ 205

55.1...... Το πρόβλημα της αναπροσαρμογής...................................................... 205

55.2...... Χρηματικές ενοχές, στις οποίες δεν εφαρμόζεται η νομιναλιστική αρχή    206

55.3...... Επίμετρο..................................................................................................... 207

Δ. ΤΟΚΟΣ.......................................................................................................................... 209

56... Έννοια, φύση και είδη τόκου................................................................................. 209

56.1...... Έννοια τόκου............................................................................................. 209

56.2...... Υπολογισμός τόκου.................................................................................. 210

56.3...... Διάκριση από συγγενείς έννοιες............................................................. 210

56.4...... Πολιτικός καρπός..................................................................................... 211

56.5...... Τόκος και χρηματική ενοχή.................................................................... 211

56.6...... Η ρύθμιση του τόκου................................................................................ 212

56.7...... Είδη τόκου.................................................................................................. 212

56.8...... Παρατήρηση de lege ferenda.................................................................. 213

57... Η ενοχή τόκου ως παρεπόμενη ενοχή................................................................... 214

57.1...... Γενικά......................................................................................................... 214

57.2...... Συνέπειες παρεπόμενου χαρακτήρα................................................. ..... 214

57.3...... Αυτοτέλεια ενοχής τόκου......................................................................... 215

58... Ύψος τόκου............................................................................................................... 215

58.1...... Γενικά......................................................................................................... 215

58.2...... Η βασική ρύθμιση..................................................................................... 216

58.3...... Ύψος τόκου υπερημερίας και δικαιοπρακτικού.................................. 216

58.4...... Συνυπολογισμός πλασματικού τόκου.................................................... 216

58.5...... Υπέρβαση ορίου δικαιοπρακτικού τόκου............................................ 217

59... Χρόνος καταβολής του τόκου................................................................................ 219

59.1...... Χρόνος καταβολής δικαιοπρακτικού τόκου........................................ 219

59.2...... Χρόνος καταβολής νόμιμου τόκου........................................................ 220

60... Ανατοκισμός............................................................................................................. 220

60.1...... Έννοια......................................................................................................... 220

60.2...... Το πρόβλημα............................................................................................. 220

60.3...... Ο κανόνας ΑΚ 296 § 1............................................................................. 221

60.3.1.... Συμβατικός ανατοκισμός........................................................ 221

60.3.2.... Μονομερής ανατοκισμός........................................................ 222

60.4...... Ειδικές περιπτώσεις ανατοκισμού.......................................................... 222

61... Απόσβεση – παραγραφή τόκων............................................................................ 223

61.1...... Απόσβεση τόκων....................................................................................... 223

61.2...... Παραγραφή τόκων.................................................................................... 223

Ε. Η ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ...................................................................................................... 224

i. Γενικά.............................................................................................................................. 224

62... Έννοια και προϋποθέσεις αποζημιώσεως............................................................ 224

62.1...... Έννοια αποζημιώσεως............................................................................. 224

62.2...... Αποζημίωση, διαφέρον............................................................................ 224

62.3...... Νομική – κοινωνική σημασία αποζημιώσεως..................................... 225

62.4...... Προϋποθέσεις της ενοχής αποζημιώσεως.............................................. 225

62.5...... Αστική ευθύνη σε στενή έννοια............................................................... 226

62.6...... Η ρύθμιση της ενοχής προς αποζημίωση.............................................. 226

ii. Ζημία.............................................................................................................................. 227

63... Έννοια και είδη ζημίας............................................................................................ 227

63.1...... Λειτουργική σημασία της ζημίας............................................................ 227

63.2...... Έννοια ζημίας............................................................................................ 227

63.3...... Θεωρία της διαφοράς............................................................................... 228

63.4...... Φυσική ή κανονιστική έννοια της ζημίας............................................. 228

63.5...... Είδη ζημίας................................................................................................. 229

64... Ζημία περιουσιακή και μη περιουσιακή.............................................................. 229

64.1...... Έννοια περιουσιακής ζημίας................................................................... 229

64.2...... Έννοια μη περιουσιακής ζημίας............................................................. 230

64.3...... Ηθική βλάβη – ψυχική οδύνη................................................................. 230

64.3.1.... Ηθική βλάβη και θεωρία της διαφοράς................................ 231

64.3.2.... Υποκείμενα ηθικής βλάβης και ψυχικής οδύνης................. 231

65... Ζημία θετική και αποθετική................................................................................... 232

65.1...... Έννοια θετικής ζημίας.............................................................................. 232

65.2...... Έννοια αποθετικής ζημίας....................................................................... 232

65.3...... Ειδικότερα η ΑΚ 298 εδ. β’..................................................................... 233

65.4...... Παράνομο ή ανήθικο διαφυγόν κέρδος................................................. 234

65.5...... Οι ΑΚ 928 εδ. α’ και 931......................................................................... 234

65.6...... Θετική και αποθετική ηθική βλάβη....................................................... 235

66... Ζημία αυτούσια και ζημία λογιστική.................................................................... 235

66.1...... Έννοια αυτούσιας ζημίας......................................................................... 235

66.2...... Έννοια λογιστικής ζημίας........................................................................ 235

66.3...... Πρακτική σημασία της διακρίσεως........................................................ 235

67... Ζημία αφηρημένη και ζημία συγκεκριμένη......................................................... 236

67.1...... Έννοια αφηρημένης ζημίας..................................................................... 237

67.2...... Έννοια συγκεκριμένης ζημίας................................................................. 237

67.3...... Λόγος και κριτήρια διακρίσεως............................................................. 237

67.4...... Πρακτική σημασία της διακρίσεως: Συγκεκριμένος και αφηρημένος υπολογισμός της αποζημιώσεως...................................................................................................................... 238

67.5...... Στην ηθική βλάβη..................................................................................... 239

67.6...... Η λεγόμενη από διαθέσεως αξία............................................................. 239

68... Ζημία άμεση και ζημία έμμεση.............................................................................. 239

68.1...... Έννοια άμεσης ζημίας.............................................................................. 239

68.2...... Έννοια έμμεσης ζημίας............................................................................. 239

68.3...... Πρακτική σημασία της διακρίσεως........................................................ 240

69... Ζημία παρούσα και ζημία μέλλουσα..................................................................... 240

69.1...... Έννοια παρούσας ζημίας......................................................................... 240

69.2...... Έννοια μέλλουσας ζημίας........................................................................ 241

69.3...... Μέλλουσα θετική και αποθετική ζημία................................................. 241

69.4...... Πρακτική σημασία διακρίσεως.............................................................. 241

69.5...... Μέλλουσα ηθική βλάβη........................................................................... 242

iii. Νόμιμος λόγος ευθύνης............................................................................................... 243

70... Γενικά........................................................................................................................ 243

70.1...... Casus sentit dominus............................................................................... 243

70.2...... Έννοια νόμιμου λόγου ευθύνης............................................................... 243

70.3...... Θέματα ορολογίας..................................................................................... 243

70.4...... Διακρίσεις νόμιμων λόγων ευθύνης....................................................... 244

70.5...... Η ρύθμιση των νόμιμων λόγων ευθύνης................................................ 244

71... Νόμιμοι λόγοι πρωτογενούς ευθύνης ex lege...................................................... 244

71.1...... Γενικά......................................................................................................... 244

71.2...... Ευθύνη από αδικοπραξία, διακινδύνευση............................................. 245

71.3...... Ευθύνη από τις διαπραγματεύσεις.......................................................... 245

71.4...... Ευθύνη από ειδική διάταξη νόμου.................................................... ..... 246

72... Η δικαιοπραξία ως νόμιμος λόγος πρωτογενούς ευθύνης................................. 246

73... Νόμιμος λόγος δευτερογενούς ευθύνης................................................................. 247

73.1...... Γενικά......................................................................................................... 247

73.2...... Το δευτερογενές της ευθύνης.................................................................... 247

73.3...... Θέματα ορολογίας..................................................................................... 247

74... Συνήθη χαρακτηριστικά των νόμιμων λόγων ευθύνης...................................... 247

iv. Αιτιώδης συνάφεια...................................................................................................... 249

75... Γενικά........................................................................................................................ 249

75.1...... Η σχέση αιτίου - αιτιατού........................................................................ 249

75.2...... Η νομοθετική πρόβλεψη.......................................................................... 249

75.3...... Οι θεωρίες για την αιτιώδη συνάφεια.................................................... 249

75.4...... Αιτιώδης συνάφεια ιδρυτική και πληρωτική της ευθύνης.................. 250

76... Θεωρία του ισοδυνάμου των όρων.................................................................. ..... 250

76.1...... Γενικά......................................................................................................... 250

76.2...... Παραδείγματα............................................................................................ 251

76.3...... Θέματα ορολογίας..................................................................................... 251

76.4...... Αιτιώδης συνάφεια και θεωρία του ισοδυνάμου των όρων................ 252

76.5...... Η παράλειψη ως αναγκαίος όρος........................................................... 252

76.6...... Κριτική της θεωρίας................................................................................. 252

76.7...... Προσπάθειες αμβλύνσεως........................................................................ 252

76.8...... Χρησιμότητα της θεωρίας........................................................................ 253

77... Η θεωρία της πρόσφορης αιτιώδους συνάφειας................................................. 253

77.1...... Γενικά......................................................................................................... 254

77.2...... Θέματα ορολογίας..................................................................................... 254

77.3...... Πρόσφορη αιτιώδης συνάφεια ή πρόσφορο αίτιο;............................. 254

77.4...... Θετική ή αρνητική διατύπωση της προσφορότητας;.......................... 255

77.5...... Η διαφορά μεταξύ θεωρίας του ισοδυνάμου των όρων και θεωρίας της  πρόσφορης αιτίας                  255

77.6...... Κριτήρια της προσφορότητας................................................................. 255

77.7...... Κριτικές παρατηρήσεις............................................................................ 256

78... Η θεωρία του σκοπού.............................................................................................. 257

78.1...... Γενικά......................................................................................................... 257

78.2...... Παραδείγματα............................................................................................ 257

78.3...... Κριτικές παρατηρήσεις............................................................................ 258

79... Ειδικά θέματα αιτιώδους συνάφειας..................................................................... 259

79.1...... Γενικά......................................................................................................... 259

79.2...... Αιτιότητα περισσότερων προσώπων..................................................... 259

79.2.1.... Κοινή.......................................................................................... 260

79.2.2.... Σωρευτική.................................................................................. 260

79.2.3.... Διαζευκτική............................................................................... 260

79.3...... Συμβολή τρίτων στη ζημία...................................................................... 260

79.3.1.... Πρόκληση ζημίας από τρίτον................................................. 261

79.3.2.... Πρόκληση ζημίας από ευνοηθείσα συμπεριφορά............... 261

79.3.3.... Επαύξηση ζημίας...................................................................... 261

79.3.4.... Διακοπή αιτιώδους συνάφειας............................................... 262

79.3.5.... Ευθύνη τρίτου............................................................................ 262

79.4...... Προλαμβάνουσα αιτιότητα...................................................................... 263

79.4.1.... Παραδείγματα........................................................................... 263

79.4.2.... Ζητήματα ορολογίας................................................................ 263

79.4.3.... Η ρύθμιση.................................................................................. 263

79.4.4.... Κρατούσα γνώμη...................................................................... 264

79.4.5.... Άλλες γνώμες............................................................................. 264

79.4.6.... Αρχές.......................................................................................... 264

79.5...... Διαζευκτική νόμιμη συμπεριφορά......................................................... 265

79.6...... Ευπάθεια ζημιωθέντος αγαθού................................................................ 265

79.7...... Συνήθης βιοτικός κίνδυνος...................................................................... 266

79.8...... Συμβολή ζημιωθέντος στη ζημία............................................................ 266

80... Επίμετρο – Συμπεράσματα..................................................................................... 267

80.1...... Αιτιώδης συνάφεια και καταλογισμός ζημίας...................................... 267

80.2...... Περιορισμός καταλογιστέων ζημιών..................................................... 267

80.3...... Προσπάθειες περαιτέρω περιορισμών................................................... 267

81... Δικονομικά............................................................................................................... 268

81.1...... Βάρος αποδείξεως..................................................................................... 268

81.2...... Έλεγχος ΑΠ................................................................................................ 268

v. Αντικείμενο αποζημιώσεως........................................................................................ 270

82... Γενικά........................................................................................................................ 270

83... Η χρηματική αποζημίωση...................................................................................... 270

83.1...... Ο κανόνας................................................................................................... 270

83.2...... Τρόπος καταβολής.................................................................................... 271

83.3...... Χρόνος και τρόπος υπολογισμού........................................................... 271

84... Η αυτούσια αποζημίωση......................................................................................... 271

84.1...... Η ΑΚ 297 εδ. β’......................................................................................... 271

84.2...... Έννοια αυτούσιας αποζημιώσεως.......................................................... 272

84.3...... Προϋποθέσεις επιδικάσεως αυτούσιας αποζημιώσεως....................... 272

84.4...... Ειδικά θέματα............................................................................................ 274

84.4.1.... Συνδυασμός χρηματικής και αυτούσιας αποζημιώσεως               274

84.4.2.... Αυτούσια αποζημίωση έναντι καταβολής χρηματικού ποσού     274

84.4.3.... Καταβολή χρηματικού ποσού ως in natura αποζημίωση             274

84.5...... Έλεγχος ΑΠ................................................................................................ 275

85... Ικανοποίηση ηθικής βλάβης.................................................................................. 275

85.1...... Γενικά......................................................................................................... 275

85.2...... Χρηματική ικανοποίηση......................................................................... 275

85.3...... Αυτούσια αποκατάσταση......................................................................... 276

85.4...... Ειδικά θέματα............................................................................................ 277

vi. Προσδιορισμός της αποζημιώσεως.......................................................................... 278

86... Γενικά........................................................................................................................ 278

87... Θετικό και αρνητικό διαφέρον.............................................................................. 278

87.1...... Γενικά, παραδείγματα.............................................................................. 278

87.2...... Έννοια θετικού διαφέροντος................................................................... 279

87.3...... Έννοια αρνητικού διαφέροντος, ευρεία – στενή.................................. 280

87.4...... Διάκριση από θετική και αποθετική ζημία........................................... 281

87.5...... Περιπτώσεις αρνητικού διαφέροντος.................................................... 281

87.6...... Έκταση αρνητικού διαφέροντος, περιπτωσιολογία............................ 281

87.7...... Κριτικές παρατηρήσεις............................................................................ 282

88... Πλήρης και περιορισμένη αποζημίωση............................................................... 283

88.1...... Ο κανόνας και οι εξαιρέσεις.................................................................... 283

88.2...... Ειδικότερα η κατά αποκοπή αποζημίωση............................................ 283

88.3...... Εύλογη αποζημίωση................................................................................. 284

89... Χρόνος υπολογισμού της ζημίας........................................................................... 285

89.1...... Γενικά......................................................................................................... 285

89.2...... Οι γνώμες.................................................................................................... 286

89.3...... Ειδικά θέματα............................................................................................ 287

90... Ειδικές περιπτώσεις δυσχερούς υπολογισμού..................................................... 288

90.1...... Γενικά......................................................................................................... 289

90.2...... Προσβολή πράγματος.............................................................................. 289

90.2.1.... Καταστροφή καινούργιου πράγματος.................................. 289

90.2.2.... Καταστροφή μεταχειρισμένου πράγματος........................... 290

90.2.3.... Βλάβη πράγματος..................................................................... 290

90.2.4.... Άλλες ζημίες............................................................................... 291

90.3...... Αφαίρεση χρήσεως................................................................................... 291

90.4...... Προσβολή αγαθών της προσωπικότητας.............................................. 291

90.5...... Ειδικά θέματα............................................................................................ 292

90.5.1.... Δαπάνη για περιορισμό της ζημίας....................................... 292

90.5.2.... Προσβολή προσώπου και ματαίωση δαπάνης.................... 292

90.5.3.... Υποτίμηση πράγματος............................................................. 292

91... Συνυπολογισμός ζημίας και κέρδους.................................................................... 292

91.1...... Γενικά, παραδείγματα.............................................................................. 292

91.2...... Η ρύθμιση................................................................................................... 293

91.3...... Ωφέλειες προκύπτουσες άμεσα από το ζημιογόνο γεγονός................ 295

91.4...... Ωφέλειες από ενέργειες του ζημιωθέντος............................................... 295

91.5...... Ωφέλειες από ενέργειες τρίτων................................................................ 296

91.6...... Ωφέλειες με βάση ειδική διάταξη........................................................... 296

91.7...... Η αρχή της πρόσφορης αιτιότητας και ο συνυπολογισμός................ 297

91.8...... Τρόπος υπολογισμού................................................................................ 299

91.9...... Ειδικότερα στην ηθική βλάβη................................................................. 299

92... Συντρέχον πταίσμα του ζημιωθέντος.................................................................... 299

92.1...... Γενικά, παραδείγματα.............................................................................. 299

92.2...... Προϋποθέσεις εφαρμογής της ρυθμίσεως γενικά................................. 301

92.3...... Ειδικότερα η υποχρέωση αποζημιώσεως.............................................. 301

92.4...... Ειδικότερα η συμβολή του ζημιωθέντος................................................ 302

92.5...... Ειδικότερα η αιτιώδης συνάφεια............................................................ 303

92.6...... Οι συνέπειες................................................................................................ 303

92.7...... Ειδικά θέματα............................................................................................ 304

vii. Υποκείμενα της σχέσεως........................................................................................... 306

93... Ο δανειστής............................................................................................................... 306

93.1...... Γενικά, παραδείγματα.............................................................................. 306

93.2...... Ο δανειστής στη δευτερογενή ευθύνη..................................................... 306

93.3...... Ο δανειστής στην πρωτογενή ευθύνη ex lege........................................ 307

93.4...... Ο δανειστής στην πρωτογενή δικαιοπρακτική ευθύνη........................ 307

93.5...... Περισσότεροι δανειστές........................................................................... 308

94... Ο οφειλέτης............................................................................................................... 308

94.1...... Γενικά......................................................................................................... 308

94.2...... Τρίτος οφειλέτης....................................................................................... 308

94.3...... Περισσότεροι οφειλέτες........................................................................... 309

95... Ζημία τρίτου............................................................................................................. 309

V.... ΕΚΠΛΗΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ................................................................................... 311

96... Γενικά........................................................................................................................ 311

96.1...... Έννοια εκπληρώσεως ενοχής.................................................................. 311

96.2...... Ανωμαλίες κατά την εκπλήρωση............................................................ 312

96.3...... Επισκόπηση θεμάτων............................................................................... 312

96.4...... Η ρύθμιση................................................................................................... 312

97... Καλόπιστη εκπλήρωση της ενοχής........................................................................ 312

98... Τόπος παροχής......................................................................................................... 313

98.1...... Έννοια τόπου παροχής, διακρίσεις........................................................ 314

98.2...... Καθορισμός του τόπου παροχής............................................................. 314

98.2.1.... Τόπος παροχής μη χρηματικού χρέους................................. 315

98.2.2.... Τόπος παροχής χρηματικού χρέους...................................... 316

98.3...... Διακρίσεις χρεών ανάλογα με τον τόπο παροχής................................ 316

98.3.1.... Άρσιμα....................................................................................... 316

98.3.2.... Κομίσιμα.................................................................................... 317

98.3.3.... Πέμψιμα..................................................................................... 317

98.4...... Πλειονότης παροχών................................................................................ 317

98.5...... Πρακτική σημασία τόπου παροχής........................................................ 318

98.6...... Ειδικά θέματα............................................................................................ 318

98.6.1.... Έκταση εφαρμογής της ΑΚ 322............................................. 318

98.6.2.... Αλλαγή τόπου παροχής........................................................... 318

98.6.3.... Σχέση με χρόνο παροχής......................................................... 319

98.6.4.... Άλλοι τόποι............................................................................... 319

98.6.5.... Κομίσιμα χρέη καθημερινής ζωής......................................... 319

99... Χρόνος παροχής....................................................................................................... 319

99.1...... Έννοια χρόνου παροχής.......................................................................... 319

99.2...... Ληξιπρόθεσμη παροχή............................................................................. 320

99.3...... Εκπληρώσιμη παροχή.............................................................................. 321

99.4...... Συνδυασμοί ληξιπρόθεσμης και εκπληρώσιμης παροχής.................. 321

99.5...... Οι όροι «ληξιπρόθεσμη» και «απαιτητή» παροχή............................... 321

99.6...... Καθορισμός του χρόνου παροχής.......................................................... 322

99.7...... Χρόνος παροχής ορισμένος. Δικαίωμα πρόωρης εκπληρώσεως...... 323

99.8...... Πρακτική σημασία χρόνου παροχής..................................................... 324

99.9...... Ταυτόχρονη εκπλήρωση.......................................................................... 324

100. Μερική εκπλήρωση................................................................................................. 324

100.1.... Γενικά......................................................................................................... 325

100.2.... Ο κανόνας................................................................................................... 325

100.3.... Η εφαρμογή............................................................................................... 326

100.4.... Ειδικότερα τόκος και ποινική ρήτρα.................................................... 326

100.5.... Εξαιρέσεις.................................................................................................. 327

101. Εκπλήρωση από τρίτον........................................................................................... 327

101.1.... Έννοια εκπληρώσεως από τρίτον........................................................... 328

101.2.... Ο κανόνας ΑΚ 317.................................................................................... 328

101.3.... Οι εξαιρέσεις.............................................................................................. 329

101.4.... Συνέπειες της εκπληρώσεως από τον τρίτο........................................... 329

102. Το δικαίωμα προσφοράς και υποκαταστάσεως.................................................. 331

102.1.... Γενικά......................................................................................................... 331

102.2.... Προϋποθέσεις του δικαιώματος.............................................................. 331

102.3.... Άσκηση του δικαιώματος........................................................................ 333

102.4.... Συνέπειες της ασκήσεως του δικαιώματος............................................ 333

102.5.... Η υποκατάσταση του τρίτου.................................................................... 334

103. Το δικαίωμα επισχέσεως......................................................................................... 334

103.1.... Έννοια και λειτουργία.............................................................................. 335

103.2.... Ρύθμιση. – Δικαιολογία........................................................................... 335

103.3.... Προϋποθέσεις δικαιώματος επισχέσεως................................................ 336

103.4.... Ειδικότερα οι δύο ανταπαιτήσεις........................................................... 336

103.5.... Ειδικότερα η συνάφεια των ανταπαιτήσεων......................................... 338

103.6.... Ειδικότερα το ληξιπρόθεσμο των ανταπαιτήσεων.............................. 338

103.7.... Ειδικότερα η ΑΚ 326............................................................................... 339

103.8.... Αποκλεισμός δικαιώματος επισχέσεως................................................. 339

103.9.... Απόκρουση δικαιώματος επισχέσεως.................................................... 340

103.10. Συνέπειες ασκήσεως δικαιώματος επισχέσεως..................................... 340

103.11. Ειδικά θέματα............................................................................................ 341

VI.. ΑΝΩΜΑΛΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ................................................................... 343

Α. ΓΕΝΙΚΑ........................................................................................................................ 343

i. Γενικές έννοιες............................................................................................................... 343

104. Έννοια ανώμαλης εξέλιξης - ορολογία................................................................. 343

104.1.... Γενικά......................................................................................................... 343

104.2.... Έννοια ανώμαλης εξελίξεως της ενοχής, ευρεία – στενή.................... 343

104.3.... Ορολογία.................................................................................................... 344

105. Επισκόπηση ανώμαλης εξελίξεως......................................................................... 344

105.1.... Γενικά......................................................................................................... 344

105.2.... Από την πλευρά του οφειλέτη.................................................................. 344

105.3.... Από την πλευρά του δανειστή.................................................................. 345

105.4.... Διάφορα συμπλέγματα............................................................................. 345

106. Η ρύθμιση της ανώμαλης εξελίξεως...................................................................... 345

106.1.... Επισκόπηση της ρυθμίσεως..................................................................... 345

106.2.... Κριτικές παρατηρήσεις............................................................................ 346

107. Γενικές αρχές της ρυθμίσεως.................................................................................. 347

107.1.... Γενικά......................................................................................................... 347

107.2.... Ως προς τη θεμελίωση της ευθύνης......................................................... 347

107.3.... Ως προς τις συνέπειες της ανώμαλης εξελίξεως.................................... 347

ii. Ανώμαλη εξέλιξη της ενοχής από πράξεις τρίτων γενικά ..................................... 349

108. Γενικά........................................................................................................................ 349

108.1.... Η επέμβαση τρίτων στην ενοχική σχέση............................................... 349

108.2.... Η αυθαίρετη επέμβαση τρίτου................................................................. 349

108.3.... Επέμβαση τρίτου με τη θέληση του ενός ή του άλλου μέρους............ 350

108.4.... Επέμβαση νόμιμων αντιπροσώπων ή οργάνων................................... 350

108.5.... Η ρύθμιση του Αστικού Κώδικα............................................................. 350

109. Επισκόπηση των ρυθμίσεων ΑΚ 330 και 334.................................................... 350

109.1.... Η ΑΚ 330 εδ. α’......................................................................................... 350

109.2.... Η ΑΚ 334 § 1............................................................................................. 351

109.3.... Νόμιμος αντιπρόσωπος και προστηθείς του δανειστή........................ 351

110. Δικαιολογία της ευθύνης για πράξεις τρίτων....................................................... 352

110.1.... Κύρια δικαιολογία.................................................................................... 352

110.2.... Πρόσθετες δικαιολογίες........................................................................... 352

110.3.... Δυσμενείς επιπτώσεις της ρυθμίσεως..................................................... 353

iii. Ειδικότερα η ευθύνη για τον βοηθό εκπληρώσεως................................................ 354

111. Βασικές έννοιες........................................................................................................ 354

111.1.... Έννοια βοηθού εκπληρώσεως................................................................. 354

111.2.... Έννοια σχέσεως βοηθού εκπληρώσεως (προστήσεως)....................... 354

112. Οι προϋποθέσεις της ευθύνης   για τον βοηθό εκπληρώσεως (επισκόπηση)              355

113. Η σχέση βοηθού εκπληρώσεως.............................................................................. 356

113.1.... Γενικά......................................................................................................... 356

113.2.... Ύπαρξη ενοχικής σχέσεως...................................................................... 356

113.3.... Χρησιμοποίηση του βοηθού για την εκπλήρωση της παροχής......... 357

113.4.... Επιτρεπτό χρησιμοποιήσεως βοηθού.................................................... 358

113.5.... Εξάρτηση βοηθού από τον οφειλέτη;.................................................... 359

114. Συμπεριφορά του βοηθού κατά την εκπλήρωση της παροχής.......................... 362

114.1.... Γενικά......................................................................................................... 362

114.2.... Το πταίσμα του βοηθού............................................................................ 362

114.3.... Βοηθός ακαταλόγιστος............................................................................ 363

114.4.... Συμπεριφορά κατά την εκπλήρωση....................................................... 364

114.5.... Ειδικότερα συμπεριφορά με αφορμή την εκπλήρωση........................ 364

115. Πρόκληση ανωμαλίας στην εξέλιξη της ενοχής κ.λπ.......................................... 366

115.1.... Γενικά......................................................................................................... 367

115.2.... Ευθύνη οφειλέτη για ανώμαλη εξέλιξη.................................................. 367

115.3.... Ευθύνη για άλλα επιζήμια αποτελέσματα;............................................. 367

116. Ειδικά θέματα........................................................................................................... 367

116.1.... Λειτουργική σημασία της ΑΚ 334 § 1................................................... 368

116.2.... Η ευθύνη του οφειλέτη.............................................................................. 368

116.3.... Θέματα αποδείξεως................................................................................... 368

116.4.... Απαλλακτικές ρήτρες................................................................................ 368

117. Σχέσεις μερών........................................................................................................... 369

117.1.... Γενικά......................................................................................................... 370

117.2.... Σχέσεις δανειστή και οφειλέτη................................................................ 370

117.3.... Σχέσεις δανειστή και βοηθού.................................................................. 370

117.4.... Σχέσεις οφειλέτη και βοηθού.................................................................. 371

Β. ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΠΑΡΟΧΗΣ............................................................................................ 372

118. Έννοια και ρύθμιση................................................................................................. 372

118.1.... Έννοια αδυναμίας..................................................................................... 372

118.2.... Λόγοι αδυναμίας, παραδείγματα............................................................ 372

118.3.... Οριοθέτηση της έννοιας........................................................................... 373

118.4.... Η ρύθμιση................................................................................................... 374

118.5.... Αδυναμία και υποχρέωση παραλείψεως................................................ 375

118.6.... Ειδικά θέματα............................................................................................ 375

119. Είδη αδυναμίας παροχής......................................................................................... 375

119.1.... Γενικά......................................................................................................... 375

119.2.... Αρχική και επιγενόμενη αδυναμία......................................................... 376

119.3.... Αντικειμενική και υποκειμενική αδυναμία........................................... 376

119.4.... Ολική και μερική αδυναμία..................................................................... 377

119.5.... Οριστική και παροδική αδυναμία.......................................................... 377

119.6.... Υπαίτια και ανυπαίτια αδυναμία............................................................ 378

119.7.... Πλασματική αδυναμία.............................................................................. 379

120. Ανυπαίτια επιγενόμενη αδυναμία.......................................................................... 379

120.1.... Γενικά......................................................................................................... 379

120.2.... Συνέπειες..................................................................................................... 380

120.3.... Ειδικότερα η απαλλαγή του οφειλέτη.................................................... 380

120.4.... Ειδικότερα η υποχρέωση ειδοποιήσεως................................................ 381

120.5.... Ειδικότερα η υποχρέωση αποδόσεως του περιελθόντος..................... 381

120.6.... Άλλες υποχρεώσεις.................................................................................... 383

120.7.... Η αλλοίωση της ενοχής............................................................................ 383

121. Υπαίτια επιγενόμενη αδυναμία.............................................................................. 383

121.1.... Γενικά......................................................................................................... 383

121.2.... Συνέπειες..................................................................................................... 384

121.3.... Ειδικότερα το διαφέρον εκπληρώσεως................................................. 384

121.4.... Ειδικότερα η μερική αδυναμία............................................................... 386

122. Πλασματική αδυναμία παροχής............................................................................. 387

122.1.... Γενικά......................................................................................................... 387

122.2.... Συνέπεια...................................................................................................... 387

122.3.... Προϋποθέσεις πλασματικής αδυναμίας................................................. 389

122.4.... Ειδικά θέματα............................................................................................ 389

Γ. ΥΠΕΡΗΜΕΡΙΑ ΟΦΕΙΛΕΤΗ..................................................................................... 390

123. Έννοια και ρύθμιση................................................................................................. 390

123.1.... Έννοια υπερημερίας οφειλέτη................................................................. 390

123.2.... Προϋποθέσεις (επισκόπηση)................................................................... 390

123.3.... Συνέπειες (επισκόπηση)........................................................................... 391

123.4.... Υπερημερία και ενοχή προς παράλειψη................................................ 391

123.5.... Υπερημερία και εκ των προτέρων παράβαση της ενοχής.................. 392

123.6.... Η ρύθμιση της υπερημερίας του οφειλέτη............................................. 392

124. Έγκυρη και αγώγιμη ενοχή.................................................................................... 392

125. Παροχή δυνατή......................................................................................................... 392

126. Παροχή ληξιπρόθεσμη............................................................................................ 393

127. Όχληση....................................................................................................................... 393

127.1.... Έννοια οχλήσεως...................................................................................... 394

127.2.... Φύση οχλήσεως......................................................................................... 394

127.3.... Περιεχόμενο οχλήσεως............................................................................. 395

127.4.... Τόπος και χρόνος οχλήσεως................................................................... 395

127.5.... Εξώδικη και δικαστική όχληση.............................................................. 396

127.6.... Πότε δεν απαιτείται όχληση..................................................................... 397

128. Πταίσμα του οφειλέτη.............................................................................................. 398

128.1.... Γενικά......................................................................................................... 398

128.2.... Η ρύθμιση ΑΚ 342.................................................................................... 399

128.3.... Βάρος αποδείξεως..................................................................................... 399

129. Συνέπειες της υπερημερίας. Α: Επίταση ευθύνης................................................. 400

129.1.... Γενικά......................................................................................................... 400

129.2.... Ευθύνη για κάθε πταίσμα......................................................................... 400

129.3.... Ευθύνη για τυχηρά.................................................................................... 400

129.4.... Απαλλαγή οφειλέτη από ευθύνη για τυχηρά......................................... 401

129.5.... Φύση της ΑΚ 344...................................................................................... 402

130. Συνέπειες της υπερημερίας. Β: Υποχρέωση (εκπληρώσεως και) αποζημιώσεως     402

130.1.... Γενικά......................................................................................................... 402

130.2.... Η αποζημίωση........................................................................................... 403

130.3.... Αιτιώδης συνάφεια.................................................................................... 403

131. Συνέπειες της υπερημερίας – Γ. Αποποίηση της παροχής................................. 404

131.1.... Γενικά......................................................................................................... 404

131.2.... Προϋποθέσεις αποποιήσεως.................................................................... 404

131.3.... Η αποποίηση............................................................................................. 405

131.4.... Διαφέρον εκπληρώσεως........................................................................... 405

132. Συνέπειες της υπερημερίας στη χρηματική ενοχή............................................... 405

132.1.... Γενικά......................................................................................................... 406

132.2.... Η υποχρέωση αποζημιώσεως.................................................................. 406

132.3.... Ειδικότερα η υποτίμηση του νομίσματος.............................................. 407

132.4.... Η ΑΚ 347................................................................................................... 408

132.5.... Ειδικά θέματα............................................................................................ 408

133. Μερική υπερημερία του οφειλέτη......................................................................... 409

133.1.... Γενικά......................................................................................................... 409

133.2.... Η ρύθμιση................................................................................................... 409

133.3.... Η μερική υπερημερία ως ολική.............................................................. 409

134. Ευθύνη του οφειλέτη κατά την επιδικία................................................................ 410

134.1.... Γενικά......................................................................................................... 410

134.2.... Ευθύνη στη χρηματική ενοχή.................................................................. 410

134.3.... Ευθύνη στη μη χρηματική ενοχή............................................................ 412

135. Άρση της υπερημερίας............................................................................................. 413

135.1.... Γενικά......................................................................................................... 413

135.2.... Λόγοι άρσεως της υπερημερίας.............................................................. 413

135.3.... Συνέπειες άρσεως...................................................................................... 414

Δ. ΠΛΗΜΜΕΛΗΣ ΕΚΠΛΗΡΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΟΧΗΣ................................................. 415

136. Γενικά........................................................................................................................ 415

136.1.... Έννοια πλημμελούς εκπληρώσεως......................................................... 415

136.2.... Ορολογία.................................................................................................... 416

136.3.... Ρύθμιση....................................................................................................... 416

137. Είδη πλημμελούς εκπληρώσεως............................................................................. 417

137.1.... Γενικά......................................................................................................... 417

137.2.... Μη προσήκουσα εκπλήρωση της (κύριας) παροχής........................... 418

137.3.... Παράβαση παρεπόμενων υποχρεώσεων............................................... 418

137.4.... Οριστική άρνηση εκπληρώσεως............................................................. 418

137.5.... Άλλα είδη.................................................................................................... 418

138. Η ρύθμιση της πλημμελούς εκπληρώσεως........................................................... 419

138.1.... Γενικά......................................................................................................... 419

138.2.... Υπαίτια και ανυπαίτια πλημμελής εκπλήρωση.................................... 419

138.3.... Ειδικότερα η ανυπαίτια............................................................................ 419

138.4.... Ειδικότερα η υπαίτια................................................................................ 420

Ε. ΥΠΕΡΗΜΕΡΙΑ ΔΑΝΕΙΣΤΗ...................................................................................... 421

139. Γενικά........................................................................................................................ 421

139.1.... Έννοια υπερημερίας δανειστή, παραδείγματα...................................... 421

139.2.... Προϋποθέσεις............................................................................................. 422

139.3.... Συνέπειες..................................................................................................... 422

139.4.... Διάκριση από υπερημερία οφειλέτη...................................................... 422

139.5.... Η ρύθμιση................................................................................................... 422

140. Προϋποθέσεις υπερημερίας δανειστή – Α. Παροχή δυνατή............................... 423

140.1.... Γενικά......................................................................................................... 423

140.2.... Ειδικότερα η ΑΚ 352............................................................................... 423

141. Προϋποθέσεις υπερημερίας δανειστή – Β. Προσφορά της παροχής................ 424

141.1.... Γενικά......................................................................................................... 424

141.2.... Νομική φύση προσφοράς........................................................................ 425

141.3.... Υλική προσφορά....................................................................................... 425

141.4.... Ρηματική προσφορά................................................................................. 427

141.5.... Πρόσκληση δανειστή για σύμπραξη...................................................... 429

142. Προϋποθέσεις υπερημερίας δανειστή – Γ. Μη αποδοχή της παροχής............. 430

142.1.... Γενικά......................................................................................................... 430

142.2.... Νομική φύση της (μη) αποδοχής............................................................ 430

142.3.... Αντικειμενική υπερημερία....................................................................... 431

143. Ειδικά θέματα........................................................................................................... 431

143.1.... Η αποδοχή της παροχής........................................................................... 431

143.2.... Χρόνος παροχής μη ορισμένος............................................................... 431

143.3.... Δικαίωμα προεκπληρώσεως................................................................... 432

143.4.... Περιπτώσεις αποκλεισμού υπερημερίας δανειστή............................... 432

144. Υπερημερία δανειστή λόγω μη προσφοράς της αντιπαροχής.......................... 433

144.1.... Γενικά......................................................................................................... 433

144.2.... Εφαρμογή γενικών διατάξεων.......................................................... ..... 433

144.3.... Ερμηνεία της ΑΚ 353............................................................................... 434

145. Συνέπειες της υπερημερίας του δανειστή.............................................................. 434

145.1.... Γενικά......................................................................................................... 434

145.2.... Περιορισμός ευθύνης οφειλέτη............................................................... 435

145.3.... Περιορισμός ως προς οφειλή τόκων...................................................... 435

145.4.... Περιορισμός ευθύνης για ωφελήματα.................................................... 435

145.5.... Αξίωση δαπανών....................................................................................... 436

145.6.... Δημόσια κατάθεση.................................................................................... 436

145.7.... Μεσεγγύηση ακινήτου.............................................................................. 436

146. Άρση της υπερημερίας του δανειστή..................................................................... 436

146.1.... Γενικά......................................................................................................... 436

146.2.... Λόγοι άρσεως............................................................................................ 437

146.3.... Συνέπειες άρσεως...................................................................................... 437

147. Οριακές περιπτώσεις μεταξύ αδυναμίας και υπερημερίας δανειστή................ 437

147.1.... Γενικά, παραδείγματα.............................................................................. 438

147.2.... Οι διάφορες κατασκευές........................................................................... 438

VII. ΣΥΜΒΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΧΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ.................................................................. 441

148. Γενικά........................................................................................................................ 441

Α. ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΕΙΣ, ΔΙΑΤΥΠΩΣΕΙΣ Ή ΑΛΛΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΕΝΟΧΙΚΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ                   442

149. Σύμβαση μεταβιβάσεως μέλλουσας περιουσίας.................................................. 442

149.1.... Γενικά......................................................................................................... 442

149.2.... Έννοια μέλλουσας περιουσίας................................................................ 442

149.3.... Έκταση της απαγορεύσεως...................................................................... 443

149.4.... Η ακυρότητα.............................................................................................. 443

150. Σύμβαση μεταβιβάσεως υφιστάμενης περιουσίας.............................................. 444

150.1.... Γενικά......................................................................................................... 444

150.2.... Δικαιολογία της ρυθμίσεως..................................................................... 444

150.3.... Η μεταβίβαση των επί μέρους στοιχείων.............................................. 445

150.4.... Συνέπεια μη τηρήσεως του τύπου........................................................... 445

151. Κληρονομικές συμβάσεις........................................................................................ 445

151.1.... Γενικά......................................................................................................... 445

151.2.... Φύση της συμβάσεως................................................................................ 446

151.3.... Δικαιολογία ρυθμίσεως............................................................................ 446

151.4.... Έκταση απαγορεύσεως............................................................................. 447

151.5.... Η ακυρότητα.............................................................................................. 447

152. Εμπράγματες συμβάσεις για ακίνητο.................................................................... 448

152.1.... Γενικά......................................................................................................... 448

152.2.... Έκταση εφαρμογής................................................................................... 448

152.3.... Η ακυρότητα.............................................................................................. 449

153. Εμπράγματες συμβάσεις και παράρτημα............................................................. 449

154. Αοριστία παροχής και οι ΑΚ 371 επ.................................................................... 449

154.1.... Γενικά......................................................................................................... 449

154.2.... Προσδιορισμός της παροχής από ένα μέρος........................................ 450

154.3.... Προσδιορισμός της παροχής από τρίτον.............................................. 451

154.4.... Προσδιορισμός αόριστης αντιπαροχής................................................. 452

154.5.... Το δικαίωμα προσδιορισμού της παροχής........................................... 452

154.6.... Υποχρέωση προσδιορισμού.................................................................... 453

154.7.... Προσδιορισμός της παροχής από το δικαστήριο................................ 454

154.8.... Ειδικά θέματα............................................................................................ 454

Β. ΕΚΠΛΗΡΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΩΜΑΛΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΣΥΜΒΑΤΙΚΩΝ ΕΝΟΧΩΝ........ 456

155. Γενικά........................................................................................................................ 456

155.1.... Η εκπλήρωση............................................................................................. 456

155.2.... Ανώμαλη εξέλιξη....................................................................................... 456

155.3.... Η ρύθμιση................................................................................................... 456

i. Η ένσταση του μη εκπληρωθέντος συναλλάγματος.................................................. 457

156. Η ένσταση του μη εκπληρωθέντος συναλλάγματος............................................ 457

156.1.... Έννοια......................................................................................................... 457

156.2.... Προϋποθέσεις της ενστάσεως.................................................................. 458

156.3.... Ειδικότερα η παροχή και η αντιπαροχή............................................... 459

156.4.... Ειδικότερα η ένσταση του μη προσηκόντως εκπληρωθέντος συναλλάγματος                           459

156.5.... Η προβολή της ενστάσεως....................................................................... 461

156.6.... Απόκρουση της ενστάσεως...................................................................... 462

156.7.... Αποτελέσματα αποδοχής της ενστάσεως............................................... 462

156.8.... Ειδικότερα η υποχρέωση προεκπληρώσεως........................................ 462

156.9.... Ειδικά θέματα............................................................................................ 463

ii. Η αρχική αδυναμία παροχής...................................................................................... 465

157. Αρχική αδυναμία παροχής..................................................................................... 465

157.1.... Γενικά......................................................................................................... 465

157.2.... Προϋποθέσεις αρχικής αδυναμίας.......................................................... 465

157.3.... Οι συνέπειες................................................................................................ 466

157.4.... Ευθύνη του οφειλέτη................................................................................. 467

157.5.... Απαλλαγή του οφειλέτη............................................................................ 467

157.6.... Εφαρμογή της ΑΚ 300............................................................................. 468

158. Σύμβαση για παροχή απαγορευμένη από το νόμο............................................. 468

158.1.... Γενικά, οι ΑΚ 174 και 365...................................................................... 468

158.2.... Η ρύθμιση................................................................................................... 469

iii. Ανώμαλη εξέλιξη αμφοτεροβαρών ενοχών............................................................. 470

159. Γενικά........................................................................................................................ 470

159.1.... Η ρύθμιση................................................................................................... 470

159.2.... Η ιδιομορφία της ρυθμίσεως................................................................... 470

159.3.... Έκταση της ρυθμίσεως............................................................................. 470

160. Ανυπαίτια αδυναμία παροχής του ενός................................................................. 471

160.1.... Έννοια ανυπαίτιας αδυναμίας................................................................. 471

160.2.... Παράδειγμα................................................................................................ 471

160.3.... Συνέπειες ανυπαίτιας αδυναμίας (γενικά).............................................. 472

160.4.... Η απαλλαγή των μερών............................................................................ 472

160.5.... Η αξίωση αδικαιολόγητου πλουτισμού................................................. 472

160.6.... Αξίωση για το περιελθόν......................................................................... 473

160.7.... Ειδικότερα η μερική αδυναμία............................................................... 474

160.8.... Ειδικά θέματα............................................................................................ 474

161. Αδυναμία παροχής από υπαιτιότητα του άλλου μέρους (δανειστή)................. 476

161.1.... Η ρύθμιση................................................................................................... 476

161.2.... Η υπαιτιότητα του δανειστή.................................................................... 476

161.3.... Ειδικότερα η έκπτωση ωφελειών........................................................... 477

161.4.... Δικονομικά................................................................................................ 478

161.5.... Ειδικά θέματα............................................................................................ 478

162. Αδυναμία παροχής κατά την υπερημερία του δανειστή..................................... 478

162.1.... Η ρύθμιση της ΑΚ 381 § 2...................................................................... 478

162.2.... Τα ερμηνευτικά προβλήματα.................................................................. 479

162.3.... Ειδικότερα ο βαθμός υπαιτιότητας του οφειλέτη................................. 479

162.4.... Η αιτία της υπερημερίας του δανειστή................................................... 479

163. Υπαίτια αδυναμία παροχής.................................................................................... 480

163.1.... Η ρύθμιση ΑΚ 382.................................................................................... 480

163.2.... Τα δικαιώματα της ΑΚ 380..................................................................... 481

163.3.... Το δικαίωμα αποζημιώσεως................................................................... 481

163.4.... Το δικαίωμα υπαναχωρήσεως................................................................ 483

163.5.... Η συρροή δικαιωμάτων........................................................................... 483

163.6.... Μερική αδυναμία...................................................................................... 484

163.7.... Δικονομικά................................................................................................ 484

163.8.... Αδυναμία παροχής από υπαιτιότητα οφειλέτη και δανειστή............. 484

164. Πλασματική αδυναμία παροχής............................................................................. 485

165. Υπερημερία οφειλέτη.............................................................................................. 485

165.1.... Η ρύθμιση................................................................................................... 485

165.2.... Προϋποθέσεις της υπερημερίας............................................................... 485

165.3.... Παράδειγμα................................................................................................ 486

165.4.... Τα δικαιώματα του δανειστή................................................................... 486

165.5.... Ειδικότερα η θέση εύλογης προθεσμίας εκπληρώσεως....................... 487

165.6.... Πότε δεν απαιτείται να ταχθεί προθεσμία εκπληρώσεως.................... 488

165.7.... Η νομική κατάσταση κατά τη διάρκεια της προθεσμίας.................... 490

165.8.... Μερική υπερημερία.................................................................................. 490

166. Υπαίτια αδυναμία και υπερημερία σε σύμβαση για διαδοχικές τμηματικές παροχές                              491

166.1.... Γενικά......................................................................................................... 491

166.2.... Δικαιώματα δανειστή ως προς την αδύνατη κ.λπ. παροχή................. 492

166.3.... Δικαιώματα δανειστή ως προς τις υπολειπόμενες παροχές................ 493

166.4.... Δικαιώματα δανειστή ως προς τις εκτελεσθείσες παροχές.................. 493

167. Πλημμελής εκπλήρωση........................................................................................... 494

168. Απρόοπτη μεταβολή συνθηκών............................................................................. 494

168.1.... Γενικά......................................................................................................... 494

168.2.... Οι θεωρητικές κατασκευές....................................................................... 495

168.3.... Η ρύθμιση του Αστικού Κώδικα............................................................. 496

168.4.... Προϋποθέσεις εφαρμογής της ΑΚ 388, γενικά..................................... 497

168.5.... Παραδείγματα............................................................................................ 498

168.6.... Προϋποθέσεις της ΑΚ 388 Α: Αμφοτεροβαρής σύμβαση.................. 498

168.7.... Προϋποθέσεις της ΑΚ 388 Β: Μεταβολή συνθηκών........................... 499

168.8.... Προϋποθέσεις της ΑΚ 388 Γ: Μεταγενέστερη μεταβολή.................... 500

168.9.... Προϋποθέσεις της ΑΚ 388 Δ: Έκτακτοι και απρόβλεπτοι λόγοι μεταβολής                             501

168.10. Προϋποθέσεις της ΑΚ 388 Ε: Υπέρμετρη επάχθεια της παροχής λόγω της μεταβολής                            501

168.11. Συνέπειες..................................................................................................... 502

168.12. Ειδικά θέματα............................................................................................ 503

iv. Υπαναχώρηση και καταγγελία.................................................................................. 505

169. Έννοια και είδη υπαναχωρήσεως.......................................................................... 505

169.1.... Γενικά, ορολογία...................................................................................... 505

169.2.... Έννοια υπαναχωρήσεως.......................................................................... 505

169.3.... Διάκριση από συγγενείς έννοιες........................................................ ..... 506

169.4.... Είδη υπαναχωρήσεως............................................................................... 506

169.5.... Η ρύθμιση................................................................................................... 507

170. Άσκηση του δικαιώματος υπαναχωρήσεως......................................................... 507

170.1.... Γενικά......................................................................................................... 508

170.2.... Υπαναχώρηση σε περίπτωση περισσοτέρων........................................ 508

171. Αποκλεισμός του δικαιώματος υπαναχωρήσεως................................................ 509

171.1.... Γενικά......................................................................................................... 509

171.2.... Λόγοι αποκλεισμού.................................................................................. 510

172. Απόσβεση του δικαιώματος υπαναχωρήσεως..................................................... 512

172.1.... Γενικά......................................................................................................... 512

172.2.... Γενικοί λόγοι αποσβέσεως...................................................................... 512

172.3.... Ο ειδικός λόγος αποσβέσεως................................................................... 512

173. Αποτέλεσμα της υπαναχωρήσεως.......................................................................... 513

173.1.... Γενικά......................................................................................................... 513

173.2.... Η απόσβεση των υποχρεώσεων.............................................................. 514

173.3.... Η απόδοση των ληφθεισών παροχών.................................................... 515

173.4.... Απόσβεση της ενοχικής σχέσεως............................................................ 517

173.5.... Ενοχική ή εμπράγματη ενέργεια της υπαναχωρήσεως;...................... 517

173.6.... Εύλογη αποζημίωση; ............................................................................... 519

174. Ματαίωση της υπαναχωρήσεως............................................................................ 519

174.1.... Γενικά, η ΑΚ 394...................................................................................... 519

174.2.... Προϋποθέσεις της ματαιώσεως............................................................... 520

174.3.... Συνέπειες της ματαιώσεως....................................................................... 520

175. Ειδικές ρήτρες........................................................................................................... 521

175.1.... Γενικά......................................................................................................... 521

175.2.... Υπαναχώρηση σε περίπτωση μη εκτελέσεως της συμβάσεως............ 521

175.3.... Υπαναχώρηση έναντι καταβολής ποινής.............................................. 522

175.4.... Ρήτρα εκπτώσεως...................................................................................... 523

175.5.... Ρήτρα κρατήσεως της παροχής............................................................... 525

176. Ειδικότερα οι συμβάσεις ακριβόχρονης εκτελέσεως......................................... 525

176.1.... Έννοια και είδη......................................................................................... 525

176.2.... Δικαιώματα του δανειστή........................................................................ 526

176.3.... Ερμηνευτικά ζητήματα............................................................................. 527

177. Καταγγελία................................................................................................................ 528

177.1.... Έννοια, ορολογία...................................................................................... 528

177.2.... Η ρύθμιση................................................................................................... 528

177.3.... Είδη............................................................................................................. 529

177.4.... Άσκηση του δικαιώματος καταγγελίας.................................................. 530

177.5.... Αποτελέσματα............................................................................................ 531

177.6.... Δικαίωμα καταγγελίας διαρκούς συμβάσεως....................................... 531

Γ. ΣΥΜΒΑΣΗ ΥΠΕΡ ΚΑΙ ΣΕ ΒΑΡΟΣ ΤΡΙΤΟΥ......................................................... 532

i. Γενικά.............................................................................................................................. 532

178. Γενικά........................................................................................................................ 532

178.1.... Η ενοχική σύμβαση ως προς τους τρίτους............................................ 532

178.2.... Η σύμβαση σε βάρος τρίτου.................................................................... 533

178.3.... Η σύμβαση υπέρ τρίτου............................................................................ 533

178.4.... Η ρύθμιση................................................................................................... 534

ii. Η σύμβαση υπέρ τρίτου............................................................................................... 535

179. Έννοια και είδη........................................................................................................ 535

179.1.... Έννοια......................................................................................................... 535

179.2.... Είδη............................................................................................................. 536

179.3.... Κριτήριο της διακρίσεως......................................................................... 536

179.4.... Γνήσια σύμβαση υπέρ τρίτου ex lege..................................................... 538

179.5.... Διάκριση από συγγενείς έννοιες............................................................. 538

180. Οι δημιουργούμενες σχέσεις................................................................................... 539

180.1.... Γενικά......................................................................................................... 539

180.2.... Η σχέση μεταξύ των συμβαλλομένων.................................................... 539

180.3.... Η σχέση μεταξύ δέκτη της υποσχέσεως και τρίτου.............................. 540

180.4.... Η σχέση μεταξύ υποσχεθέντος και τρίτου............................................. 540

180.5.... Η σύμβαση υπέρ τρίτου ως αυτοτελής σύμβαση ή ως όρος συμβάσεως      541

180.6.... Οι σχέσεις των μερών και η επίδοση...................................................... 541

181. Η μη γνήσια σύμβαση υπέρ τρίτου........................................................................ 542

181.1.... Γενικά......................................................................................................... 542

181.2.... Το πρόσωπο του τρίτου........................................................................... 543

181.3.... Η θέση του υποσχεθέντος......................................................................... 543

181.4.... Η θέση του δέκτη της υποσχέσεως.......................................................... 543

181.5.... Η θέση του τρίτου...................................................................................... 544

181.6.... Έλλειψη κ.λπ. της βασικής σχέσεως....................................................... 544

182. Η γνήσια σύμβαση υπέρ τρίτου –  Α. Το δικαίωμα του τρίτου......................... 545

182.1.... Γενικά......................................................................................................... 545

182.2.... Το πρόσωπο του τρίτου........................................................................... 545

182.3.... Το δικαίωμα του τρίτου........................................................................... 545

182.4.... Το μετακλητό ή αμετάκλητο του δικαιώματος του τρίτου.................. 547

182.5.... Ειδικότερα η αποποίηση του δικαιώματος........................................... 548

183. Η γνήσια σύμβαση υπέρ τρίτου –  Β. Η αμεσότητα της κτήσεως του δικαιώματος του τρίτου                              549

183.1.... Γενικά......................................................................................................... 549

183.2.... Αμεσότητα και κληρονομία του δέκτη της υποσχέσεως..................... 549

183.3.... Αμεσότητα και δανειστές του δέκτη της υποσχέσεως.......................... 549

183.4.... Προστασία δανειστών και νόμιμων μεριδούχων του δέκτη της υποσχέσεως                             550

184. Η γνήσια σύμβαση υπέρ τρίτου – Γ. Ενστάσεις του υποσχεθέντος κατά του τρίτου                 550

184.1.... Γενικά......................................................................................................... 550

184.2.... Προσωπικές ενστάσεις του υποσχεθέντος κατά του τρίτου................ 551

184.3.... Ενστάσεις του υποσχεθέντος από τη σύμβαση...................................... 551

184.4.... Άλλες ενστάσεις......................................................................................... 551

185.
Η γνήσια σύμβαση υπέρ τρίτου – Δ. Ζητήματα ανώμαλης εξέλιξης................ 552

185.1.... Γενικά......................................................................................................... 552

.............. α. Ανώμαλη εξέλιξη από την πλευρά του υποσχεθέντος.................... 552

185.2.... Μετακλητό δικαίωμα του τρίτου............................................................ 552

185.3.... Αμετάκλητο αποκλειστικό δικαίωμα του τρίτου................................. 553

185.4.... Αμετάκλητο παράλληλο δικαίωμα του τρίτου...................................... 553

.............. β. Ανώμαλη εξέλιξη από την πλευρά του δέκτη της υποσχέσεως..... 553

185.5.... Θέση υποσχεθέντος................................................................................... 553

185.6.... Θέση τρίτου................................................................................................ 553

185Α. Η γνήσια σύμβαση υπέρ τρίτου – Ε. Έλλειψη κ.λπ. της βασικής ή της εσωτερικής σχέσεως                              554

iii. Η σύμβαση σε βάρος τρίτου....................................................................................... 555

186. Γενικά........................................................................................................................ 555

186.1.... Παραδείγματα............................................................................................ 555

186.2.... Είδη............................................................................................................. 555

186.3.... Το πρόσωπο του τρίτου........................................................................... 555

187. Η γνήσια σύμβαση σε βάρος τρίτου...................................................................... 555

188. Η μη γνήσια σύμβαση σε βάρος τρίτου................................................................ 556

188.1.... Γενικά......................................................................................................... 556

188.2.... Στοιχεία της μη γνήσιας συμβάσεως σε βάρος τρίτου......................... 556

188.3.... Ειδικότερα η υπόσχεση............................................................................ 556

188.4.... Ειδικότερα η παροχή................................................................................ 557

188.5.... Τα μέρη....................................................................................................... 557

188.6.... Το ερμηνευτικό πρόβλημα...................................................................... 557

188.7.... Η λειτουργία της μη γνήσιας συμβάσεως σε βάρος τρίτου................. 557

VIII. ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ..................................................................................... 561

189. Γενικά........................................................................................................................ 561

189.1.... Γενικά......................................................................................................... 561

189.2.... Διατάξεις της Πολιτικής Δικονομίας..................................................... 561

189.3.... Διατάξεις του Αστικού Κώδικα............................................................... 561

Α. ΑΡΡΑΒΩΝΑΣ............................................................................................................... 563

190. Έννοια, είδη και ρύθμιση αρραβώνα.................................................................... 563

190.1.... Έννοια, ορολογία...................................................................................... 563

190.2.... Στοιχεία της έννοιας του αρραβώνα...................................................... 564

190.3.... Είδη αρραβώνα......................................................................................... 564

190.4.... Η ρύθμιση................................................................................................... 565

190.5.... Διάκριση από συγγενείς έννοιες............................................................. 566

191. Ο αρραβώνας κατά τον Αστικό Κώδικα.............................................................. 566

191.1.... Γενικά......................................................................................................... 566

191.2.... Φύση του αρραβώνα................................................................................. 566

191.3.... Η αρραβωνική σύμβαση.......................................................................... 567

191.4.... Η δόση του αρραβώνα............................................................................. 568

191.5.... Ειδικά θέματα............................................................................................ 569

191.5.1.. Κατάπτωση αρραβώνα ως αποζημίωση............................... 569

191.5.2.. Λόγοι καταπτώσεως αρραβώνα............................................. 569

192. Ειδικότερα η τύχη του αρραβώνα......................................................................... 570

192.1.... Γενικά......................................................................................................... 570

192.2.... Εκτέλεση της κύριας συμβάσεως............................................................ 570

192.3.... Ανυπαίτια μη εκτέλεση της κύριας συμβάσεως.................................... 570

192.4.... Υπαίτια μη εκτέλεση της κύριας συμβάσεως........................................ 571

192.5.... Κατάπτωση αρραβώνα και απαίτηση της (δυνατής) παροχής........... 571

192.6.... Υπαναχώρηση και κατάπτωση αρραβώνα;.......................................... 572

192.7.... Περαιτέρω αποζημίωση........................................................................... 572

Β. ΠΟΙΝΙΚΗ ΡΗΤΡΑ....................................................................................................... 573

193. Έννοια, είδη και ρύθμιση της ποινικής ρήτρας................................................... 573

193.1.... Έννοια......................................................................................................... 573

193.2.... Είδη............................................................................................................. 574

193.3.... Στοιχεία της έννοιας της γνήσιας ποινικής ρήτρας............................. 574

193.4.... Θέματα ορολογίας..................................................................................... 576

193.5.... Χαρακτήρας της ποινικής ρήτρας.......................................................... 576

193.6.... Διάκριση από συγγενείς έννοιες............................................................. 577

193.7.... Η ρύθμιση................................................................................................... 578

194. Κατάπτωση ποινικής ρήτρας – Α. Γενικά............................................................ 578

194.1.... Έννοια καταπτώσεως............................................................................... 578

194.2.... Προϋποθέσεις καταπτώσεως, ειδικότερα η υπαιτιότητα του οφειλέτη        579

194.3.... Χρόνος καταπτώσεως............................................................................... 580

194.4.... Ανυπαίτια αδυναμία.................................................................................. 581

194.5.... Παραγραφή................................................................................................ 581

195. Κατάπτωση ποινικής ρήτρας – Β. Μη εκπλήρωση............................................ 581

195.1.... Γενικά, η ΑΚ 406...................................................................................... 581

195.2.... Τα δικαιώματα του δανειστή (γενικά).................................................... 582

195.3.... Σχέση των δικαιωμάτων του δανειστή................................................... 582

195.4.... Η απαίτηση της ποινής............................................................................. 584

195.5.... Η απαίτηση αποζημιώσεως..................................................................... 584

195.6.... Μερική εκπλήρωση.................................................................................. 584

196. Κατάπτωση ποινικής ρήτρας – Γ. Μη προσήκουσα ή μη έγκαιρη εκπλήρωση       585

196.1.... Γενικά, η ΑΚ 407...................................................................................... 585

196.2.... Δικαιώματα του δανειστή........................................................................ 585

196.3.... Ποινική ρήτρα και πραγματικά ελαττώματα........................................ 586

197. Ύψος ποινικής ρήτρας – Μείωση......................................................................... 586

197.1.... Γενικά......................................................................................................... 586

197.2.... Η ρύθμιση ΑΚ 409.................................................................................... 587

197.3.... Ειδικότερα η δυσανάλογα μεγάλη ποινή............................................... 588

197.4.... Ειδικότερα η αίτηση του οφειλέτη......................................................... 589

197.5.... Ειδικότερα η δικαστική απόφαση.......................................................... 590

197.6.... Μείωση αδιαίρετης ποινικής ρήτρας;................................................... 590

197.7.... Ειδικότερα ποινική ρήτρα για κύρια χρηματική παροχή.................. 590

IX.. ΑΠΟΣΒΕΣΗ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ...................................................................................... 591

Α. ΓΕΝΙΚΑ........................................................................................................................ 591

198. Έννοια αποσβέσεως και αποσβεστικοί λόγοι..................................................... 591

198.1.... Έννοια αποσβέσεως.................................................................................. 591

198.2.... Έννοια αποσβεστικού λόγου................................................................... 591

198.3.... Διακρίσεις των αποσβεστικών λόγων................................................... 592

199. Γενικοί αποσβεστικοί λόγοι.................................................................................. 592

199.1.... Γενικά, περιπτωσιολογία......................................................................... 593

199.2.... Ειδικότερα η αντίθετη συμφωνία........................................................... 593

199.3.... Ειδικότερα η συρροή επικερδών αιτιών............................................... 594

199.4.... Ειδικότερα η ματαίωση ή η επίτευξη του σκοπού της συμβάσεως               595

Β. ΕΙΔΙΚΟΙ ΑΠΟΣΒΕΣΤΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ......................................................................... 596

i. Η καταβολή.................................................................................................................... 596

200. Έννοια, φύση και ρύθμιση καταβολής................................................................. 596

200.1.... Έννοια καταβολής.................................................................................... 596

200.2.... Η καταβολή ως αποσβεστικός λόγος..................................................... 596

200.3.... Θέματα ορολογίας..................................................................................... 597

200.4.... Νομική φύση καταβολής......................................................................... 597

200.5.... Ρύθμιση....................................................................................................... 598

201. Προσήκουσα καταβολή.......................................................................................... 598

201.1.... Γενικά......................................................................................................... 598

201.2.... Δικαιοπραξία ως καταβολή.................................................................... 599

201.3.... Μεταβίβαση κυριότητας ως καταβολή.................................................. 599

201.4.... Καταβολή χρηματικής οφειλής με λογιστικό χρήμα........................... 600

201.5.... Καταβολή με επιφύλαξη........................................................................... 601

201.6.... Αποδοχή παροχής από δανειστή............................................................ 601

202. Από ποιον γίνεται η καταβολή.............................................................................. 602

203. Προς ποιον γίνεται η καταβολή............................................................................. 603

203.1.... Γενικά......................................................................................................... 603

203.2.... Καταβολή στον δανειστή......................................................................... 604

203.3.... Καταβολή σε τρίτον, «επιτετραμμένο» από τον δανειστή................... 604

203.4.... Καταβολή σε τρίτον, «επιτετραμμένο» από το δικαστήριο................ 605

203.5.... Καταβολή σε τρίτον, «επιτετραμμένο» από το νόμο........................... 605

203.6.... Ανεπίτρεπτη καταβολή σε τρίτον........................................................... 606

203.7.... Καταβολή στον κατά το φαινόμενο δικαιούχο.................................... 606

204. Ειδικότερα η καταβολή στον κομιστή εξοφλητικής αποδείξεως..................... 606

204.1.... Έννοια εξοφλητικής αποδείξεως............................................................ 607

204.2.... Η ρύθμιση ΑΚ 426 γενικά....................................................................... 607

204.3.... Προϋποθέσεις εφαρμογής της ρυθμίσεως.............................................. 608

204.4.... Συνέπειες..................................................................................................... 609

204.5.... Έκταση εφαρμογής της ΑΚ 426............................................................. 610

205. Ειδικότερα ο σκοπός εξοφλήσεως του χρέους.................................................... 610

206. Περισσότερα χρέη. – Καταλογισμός..................................................................... 611

206.1.... Γενικά......................................................................................................... 611

206.2.... Επισκόπηση της ρυθμίσεως ΑΚ 422-423............................................. 612

206.3.... Καταλογισμός κατά τη συμφωνία των μερών...................................... 612

206.4.... Καταλογισμός κατά τον ορισμό του οφειλέτη...................................... 612

206.5.... Καταλογισμός κατά τη σειρά του νόμου............................................... 613

206.6.... Καταλογισμός κατά την ΑΚ 423............................................................ 615

207. Δικαίωμα για εξοφλητική απόδειξη..................................................................... 616

207.1.... Γενικά, η ΑΚ 424 εδ. α’............................................................................ 616

207.2.... Φύση του δικαιώματος............................................................................. 616

207.3.... Τα μέρη....................................................................................................... 616

207.4.... Άσκηση του δικαιώματος........................................................................ 617

207.5.... Διάφορα θέματα........................................................................................ 617

208. Δικαίωμα αποδόσεως χρεωστικού εγγράφου...................................................... 618

208.1.... Έννοια χρεωστικού εγγράφου, η ΑΚ 424 εδ. α’................................... 618

208.2.... Φύση του δικαιώματος............................................................................. 618

208.3.... Τα μέρη....................................................................................................... 618

208.4.... Αντικείμενο του δικαιώματος................................................................. 619

208.5.... Άσκηση του δικαιώματος........................................................................ 619

208.6.... Απώλεια κ.λπ. χρεωστικού εγγράφου.................................................... 619

208.7.... Το τεκμήριο από την απόδοση του χρεωστικού εγγράφου................ 619

209. Έξοδα εξοφλήσεως.................................................................................................. 620

ii. Δόση αντί καταβολής. Υπόσχεση αντί καταβολής.................................................. 621

210. Έννοια, φύση, ρύθμιση δόσεως αντί καταβολής................................................. 621

210.1.... Έννοια......................................................................................................... 621

210.2.... Φύση............................................................................................................ 622

210.3.... Ρύθμιση....................................................................................................... 623

211. Έννοια, φύση, ρύθμιση υποσχέσεως αντί καταβολής......................................... 623

211.1.... Έννοια......................................................................................................... 623

211.2.... Φύση............................................................................................................ 624

211.3.... Ρύθμιση....................................................................................................... 624

212. Ενδιάμεσες καταστάσεις. Συγγενείς έννοιες......................................................... 625

212.1.... Γενικά......................................................................................................... 625

212.2.... Υπόσχεση δόσεως αντί καταβολής......................................................... 625

212.3.... Υπόσχεση χάριν καταβολής.................................................................... 626

212.4.... Ανανέωση................................................................................................... 626

212.5.... Αναδοχή χρέους......................................................................................... 626

212.6.... Αλλοίωση της ενοχής................................................................................ 626

212.7.... Διάκριση μεταξύ δόσεως και υποσχέσεως αντί καταβολής................ 627

213. Η λειτουργία της δόσεως αντί καταβολής............................................................ 628

213.1.... Γενικά......................................................................................................... 628

213.2.... Η απόσβεση της ενοχής............................................................................ 628

213.3.... Ακυρότητα ή ακυρωσία της συμφωνίας για τη δόση αντί καταβολής         628

213.4.... Ακυρότητα ή ακυρωσία της αρχικής ενοχής........................................ 629

213.5.... Ελαττώματα του δοθέντος........................................................................ 629

214. Η λειτουργία της υποσχέσεως αντί καταβολής.................................................... 631

214.1.... Απόσβεση της ενοχής............................................................................... 631

214.2.... Ακυρότητα ή ακυρωσία της υποσχέσεως.............................................. 631

214.3.... Ακυρότητα ή ακυρωσία της αρχικής ενοχής........................................ 631

214.4.... Οι σχέσεις των μερών............................................................................... 631

215. Η λειτουργία της υποσχέσεως χάριν καταβολής................................................. 631

215.1.... Ακυρότητα ή ακυρωσία της αρχικής ενοχής........................................ 631

215.2.... Σχέσεις των μερών.................................................................................... 631

iii. Δημόσια κατάθεση....................................................................................................... 633

216. Έννοια, φύση, ρύθμιση............................................................................................ 633

216.1.... Έννοια......................................................................................................... 633

216.2.... Φύση............................................................................................................ 633

216.3.... Ρύθμιση....................................................................................................... 634

217. Προϋποθέσεις της δημόσιας καταθέσεως............................................................. 634

217.1.... Γενικά......................................................................................................... 634

217.2.... Παροχή καταθέσιμη.................................................................................. 634

217.3.... Νόμιμοι λόγοι καταθέσεως...................................................................... 635

217.4.... Το δικαίωμα καταθέσεως......................................................................... 635

218. Πώς γίνεται η δημόσια κατάθεση.......................................................................... 636

218.1.... Γενικά......................................................................................................... 636

218.2.... Καταθέτης................................................................................................... 636

218.3.... Αρμόδια αρχή. Κατάθεση σε αναρμόδια αρχή..................................... 636

218.4.... Περιεχόμενο καταθέσεως......................................................................... 636

218.5.... Υποχρέωση ειδοποιήσεως....................................................................... 637

218.6.... Κατάθεση και απαίτηση του οφειλέτη για αντιπαροχή....................... 637

218.7.... Έξοδα καταθέσεως.................................................................................... 638

219. Αποτελέσματα της δημόσιας καταθέσεως............................................................. 638

219.1.... Γενικά......................................................................................................... 638

219.2.... Απόσβεση της ενοχής............................................................................... 638

219.3.... Η θέση του ΤΠΔ......................................................................................... 639

219.4.... Δικαιώματα του δανειστή........................................................................ 640

219.5.... Απαίτηση του κατατεθέντος έναντι αντιπαροχής................................. 641

219.6.... Δικαιώματα του οφειλέτη (καταθέσαντος)............................................ 641

219.7.... Ειδικά θέματα............................................................................................ 642

219.7.1.. Ελαττώματα κ.λπ. κατατεθέντος............................................. 643

219.7.2.. Αζήτητη κατάθεση.................................................................... 643

220. Πράγμα μη καταθέσιμο........................................................................................... 643

220.1.... Γενικά, οι ΑΚ 428, 429 και 434 § 2...................................................... 643

220.2.... Το δικαίωμα πωλήσεως........................................................................... 644

220.3.... Η διαδικασία.............................................................................................. 644

220.4.... Η κατάθεση................................................................................................ 645

220.5.... Αλλοίωση απαιτήσεως; ........................................................................... 645

220.6.... Άλλα θέματα............................................................................................... 645

iv. Ανανέωση..................................................................................................................... 646

221. Έννοια, φύση, ρύθμιση............................................................................................ 646

221.1.... Έννοια......................................................................................................... 646

221.2.... Παραδείγματα............................................................................................ 647

221.3.... Φύση............................................................................................................ 647

221.4.... «Σιωπηρή ανανέωση».............................................................................. 647

221.5.... Ρύθμιση....................................................................................................... 647

222. Προϋποθέσεις και κατάρτιση της ανανεώσεως................................................... 648

222.1.... Προϋποθέσεις ανανεώσεως (γενικά)...................................................... 648

222.2.... Ειδικότερα η παλαιά ενοχή..................................................................... 648

222.3.... Ειδικότερα η νέα ενοχή............................................................................ 649

222.4.... Κατάρτιση της ανανεώσεως..................................................................... 650

223. Αποτελέσματα της ανανεώσεως............................................................................. 650

223.1.... Απόσβεση παλαιάς ενοχής....................................................................... 650

223.2.... Δημιουργία νέας ενοχής........................................................................... 651

223.3.... Ασφάλειες παλαιάς ενοχής....................................................................... 651

223.4.... Ακυρότητα κ.λπ. ανανεώσεως................................................................. 652

v. Συμψηφισμός................................................................................................................ 653

224. Γενικά........................................................................................................................ 653

224.1.... Έννοια συμψηφισμού, παραδείγματα.................................................... 653

224.2.... Είδη συμψηφισμού.................................................................................... 653

224.3.... Δικαιολογία του συμψηφισμού............................................................... 653

224.4.... Διάκριση από συγγενείς περιπτώσεις.................................................... 654

225. Συμβατικός συμψηφισμός...................................................................................... 655

225.1.... Έννοια συμβατικού συμψηφισμού......................................................... 655

225.2.... Φύση............................................................................................................ 655

225.3.... Περιπτωσιολογία...................................................................................... 656

225.4.... Ρύθμιση....................................................................................................... 656

225.5.... Συμβατική παραχώρηση δικαιώματος μονομερούς συμψηφισμού             657

226. Μονομερής συμψηφισμός – Α. Έννοια και προϋποθέσεις................................ 657

226.1.... Έννοια......................................................................................................... 657

226.2.... Δικαίωμα συμψηφισμού.......................................................................... 658

226.3.... Δήλωση συμψηφισμού............................................................................. 658

226.4.... Διάκριση από συγγενείς έννοιες............................................................. 658

226.5.... Προϋποθέσεις μονομερούς συμψηφισμού............................................. 659

226.6.... Θέματα ορολογίας..................................................................................... 659

227. Μονομερής συμψηφισμός – Β. Προϋπόθεση αμοιβαιότητας........................... 660

227.1.... Η ΑΚ 440................................................................................................... 660

227.2.... Εκδηλώσεις της αμοιβαιότητας.............................................................. 660

228. Μονομερής συμψηφισμός – Γ. Προϋπόθεση ομοειδούς των απαιτήσεων...... 664

228.1.... Γενικά, η ΑΚ 440, έννοια ομοειδούς..................................................... 664

228.2.... Περιπτωσιολογία...................................................................................... 664

228.3.... Ομοειδές και ισόποσο.............................................................................. 665

228.4.... Ομοειδές και διαζευκτική ευχέρεια......................................................... 665

229. Μονομερής συμψηφισμός – Δ. Προϋπόθεση ληξιπροθέσμου των απαιτήσεων       665

229.1.... Γενικά, οι διατάξεις.................................................................................. 666

229.2.... Περιπτωσιολογία, διευκρινήσεις............................................................ 666

229.3.... Ανταπαίτηση παραγεγραμμένη............................................................... 667

229.4.... Απαίτηση παραγεγραμμένη..................................................................... 668

229.5.... Μη ληξιπρόθεσμη ανταπαίτηση............................................................. 668

230. Μονομερής συμψηφισμός – Ε. Προϋπόθεση εγκυρότητας των απαιτήσεων            668

230.1.... Γενικά......................................................................................................... 668

230.2.... Ανύπαρκτη απαίτηση............................................................................... 669

230.3.... Άκυρη ή ακυρωθείσα απαίτηση ή ανταπαίτηση.................................. 669

230.4.... Ακυρώσιμη απαίτηση ή ανταπαίτηση................................................... 669

230.5.... Φυσική ενοχή............................................................................................. 670

230.6.... Ένσταση ανατρεπτική ή αναβλητική..................................................... 670

231. Αποκλεισμός του μονομερούς συμψηφισμού...................................................... 670

231.1.... Γενικά......................................................................................................... 670

231.2.... Δικαιοπρακτικός αποκλεισμός του συμψηφισμού.............................. 671

231.3.... Αποκλεισμός συμψηφισμού κατά απαιτήσεως από αδίκημα............. 672

231.4.... Αποκλεισμός συμψηφισμού κατά ακατάσχετης απαιτήσεως............. 673

232. Κατάσταση συμψηφισμού. Επέλευση συμψηφισμού.......................................... 673

232.1.... Η κατάσταση συμψηφισμού.................................................................... 673

232.2.... Η επέλευση του μονομερούς συμψηφισμού.......................................... 674

232.3.... Συμψηφισμός κατά επίδικης απαιτήσεως............................................. 675

233. Αποτελέσματα μονομερούς συμψηφισμού........................................................... 676

233.1.... Απόσβεση απαιτήσεων............................................................................. 677

233.2.... Απόσβεση παρεπόμενων δικαιωμάτων................................................. 677

233.3.... Εξαιρέσεις.................................................................................................. 677

233.4.... Δικαστικός συμψηφισμός........................................................................ 678

233.5.... Απαιτήσεις με διάφορο τόπο παροχής.................................................. 678

233.6.... Συμψηφισμός σε περίπτωση περισσότερων χρεών............................. 678

vi. Σύγχυση......................................................................................................................... 680

234. Σύγχυση..................................................................................................................... 680

234.1.... Έννοια, παραδείγματα, ορολογία........................................................... 680

234.2.... Διάκριση από συγγενείς έννοιες............................................................. 680

234.3.... Λόγοι συγχύσεως....................................................................................... 681

234.4.... Αποτελέσματα της συγχύσεως................................................................. 681

234.5.... Ανατροπή της συγχύσεως......................................................................... 682

vii. Άφεση χρέους. Αρνητική αναγνωριστική σύμβαση............................................. 684

235. Άφεση χρέους............................................................................................................ 684

235.1.... Έννοια, φύση, παραδείγματα.................................................................. 684

235.2.... Προϋποθέσεις της αφέσεως...................................................................... 685

235.3.... Αποτελέσματα της αφέσεως..................................................................... 686

236. Αρνητική αναγνωριστική σύμβαση...................................................................... 686

Χ... ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΕΝΟΧΗΣ (ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΤΩΝ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΩΝ)................. 689

237. Γενικά........................................................................................................................ 689

237.1.... Γενικά......................................................................................................... 689

237.2.... Μεταβίβαση και αλλοίωση ενοχής........................................................ 689

237.3.... Μεταβίβαση ενοχής και μεταβίβαση ενοχικής σχέσεως..................... 689

237.4.... Είδη μεταβιβάσεως................................................................................... 690

237.5.... Πρακτική χρησιμότητα............................................................................ 690

Α. ΕΚΧΩΡΗΣΗ................................................................................................................. 691

238. Έννοια, φύση, ρύθμιση............................................................................................ 691

238.1.... Έννοια, ορολογία...................................................................................... 691

238.2.... Φύση............................................................................................................ 691

238.3.... Διάκριση από συγγενείς έννοιες............................................................. 691

238.4.... Ρύθμιση....................................................................................................... 692

239. Η σύμβαση εκχωρήσεως......................................................................................... 693

239.1.... Γενικά......................................................................................................... 693

239.2.... Τα μέρη....................................................................................................... 693

239.3.... Περιεχόμενο............................................................................................... 693

239.4.... Η εκχωρούμενη απαίτηση....................................................................... 694

239.5.... Τύπος........................................................................................................... 697

239.6.... Ειδικότερα ο εκποιητικός χαρακτήρας της εκχωρήσεως................... 698

239.7.... Ειδικότερα η αιτία της εκχωρήσεως...................................................... 698

240. Η τελείωση της εκχωρήσεως – Αναγγελία........................................................... 699

240.1.... Γενικά, η ΑΚ 460...................................................................................... 699

240.2.... Έννοια και φύση αναγγελίας................................................................... 699

240.3.... Αναγγελία και μεταβιβαστικό αποτέλεσμα της εκχωρήσεως............. 700

240.4.... Το πρόσωπο του αναγγέλλοντος............................................................ 701

240.5.... Σημασία της αναγγελίας........................................................................... 701

240.6.... Ειδικά θέματα............................................................................................ 701

241. Αποτελέσματα της εκχωρήσεως (γενικά).............................................................. 702

241.1.... Μεταβίβαση της απαιτήσεως.................................................................. 702

241.2.... Μεταβίβαση παρεπόμενων δικαιωμάτων............................................. 702

241.3.... Μεταβίβαση τόκων................................................................................... 704

241.4.... Υποχρεώσεις εκχωρητή........................................................................... 705

242. Σχέσεις εκχωρητή – εκδοχέα.................................................................................. 706

242.1.... Γενικά......................................................................................................... 706

242.2.... Υποχρεώσεις εκχωρητή κατά ΑΚ 456, 457.......................................... 707

242.3.... Υποχρεώσεις πίστεως του εκχωρητή..................................................... 707

242.4.... Ευθύνη εκχωρητή, διακρίσεις................................................................. 707

242.5.... Επαχθής αιτία εκχωρήσεως – ευθύνη εκχωρητή.................................. 707

242.6.... Χαριστική αιτία εκχωρήσεως – ευθύνη εκχωρητή.............................. 709

242.7.... Ανάληψη ευθύνης για το φερέγγυο του οφειλέτη................................. 710

242.8.... Ευθύνη εκχωρητή στη νόμιμη εκχώρηση.............................................. 710

243. Σχέσεις εκχωρητή – οφειλέτη ................................................................................ 710

244. Σχέσεις εκδοχέα – οφειλέτη ................................................................................... 710

244.1.... Γενικά......................................................................................................... 711

244.2.... Σχέσεις πριν από την αναγγελία............................................................. 711

244.3.... Σχέσεις μετά την αναγγελία..................................................................... 712

244.3.1.. Ειδικότερα οι υποχρεώσεις του οφειλέτη............................. 712

244.3.2.. Ενστάσεις  οφειλέτη κατά εκδοχέα........................................ 712

245. Ειδικότερα ενστάσεις του οφειλέτη, κατά του εκχωρητή, προβαλλόμενες κατά του εκδοχέα                712

245.1.... Γενικά......................................................................................................... 712

245.2.... Έννοια ενστάσεων..................................................................................... 713

245.3.... Περιπτωσιολογία...................................................................................... 713

245.4.... Ειδικότερα η ένσταση συμψηφισμού κατά ΑΚ 463 § 2...................... 715

246. Ειδικότερα αυτοτελείς («προσωπικές») ενστάσεις του οφειλέτη κατά του εκδοχέα                 716

246.1.... Γενικά......................................................................................................... 716

246.2.... Καθαρά προσωπικές ενστάσεις............................................................... 716

246.3.... Ενστάσεις συναρτώμενες με τη σύμβαση εκχωρήσεως....................... 716

246.4.... Αποκλεισμός ενστάσεων.......................................................................... 717

247. Σχέσεις με τρίτους.................................................................................................... 717

247.1.... Γενικά......................................................................................................... 717

247.2.... Η γενική αρχή............................................................................................ 718

247.3.... Διαδοχικές εκχωρήσεις της απαιτήσεως................................................ 718

247.4.... Μετεκχώρηση............................................................................................ 719

247.5.... Πτώχευση του εκχωρητή.......................................................................... 719

248. Ειδικότερα η εκχώρηση απαιτήσεως από αμφοτεροβαρή σύμβαση............... 720

248.1.... Γενικά, τα προβλήματα............................................................................ 720

248.2.... Οι δυνατές λύσεις....................................................................................... 721

248.3.... Ακυρωσία της συμβάσεως....................................................................... 722

248.4.... Διάφορα διαπλαστικά δικαιώματα........................................................ 722

248.5.... Δικαίωμα αποζημιώσεως......................................................................... 722

249. Αποκλεισμός της εκχωρήσεως – Ανεκχώρητες απαιτήσεις............................... 723

249.1.... Γενικά......................................................................................................... 723

249.2.... Ανεκχώρητο από το νόμο........................................................................ 723

249.3.... Ανεκχώρητο με διάταξη δικαιοπραξίας................................................ 724

249.4.... Ανεκχώρητο με δικαστική απόφαση..................................................... 725

249.5.... Ανεκχώρητο λόγω της φύσεως της παροχής......................................... 725

250. Καταπιστευτική εκχώρηση..................................................................................... 726

250.1.... Έννοια, είδη............................................................................................... 726

250.2.... Λειτουργία της εξασφαλιστικής εκχωρήσεως...................................... 729

250.3.... Λειτουργία της διαχειριστικής εκχωρήσεως......................................... 730

251. Μεταβίβαση άλλων δικαιωμάτων......................................................................... 730

251.1.... Η ΑΚ 470................................................................................................... 730

251.2.... Μεταβιβαστά και αμεταβίβαστα δικαιώματα...................................... 731

251.3.... Διατάξεις για τη μεταβίβαση μεταβιβαστών δικαιωμάτων................ 731

Β. ΑΝΑΔΟΧΗ ΧΡΕΟΥΣ.................................................................................................. 733

252. Έννοια, είδη, ρύθμιση.............................................................................................. 733

252.1.... Έννοια αναδοχής χρέους γενικά............................................................. 733

252.2.... Είδη αναδοχής........................................................................................... 734

252.3.... Τα μέρη....................................................................................................... 734

252.4.... Γενεσιουργός λόγος της αναδοχής......................................................... 735

252.5.... Η ρύθμιση................................................................................................... 735

i. Στερητική αναδοχή........................................................................................................ 736

253. Η σύμβαση στερητικής αναδοχής.......................................................................... 736

253.1.... Γενικά......................................................................................................... 736

253.2.... Τα μέρη....................................................................................................... 736

253.3.... Περιεχόμενο της συμβάσεως................................................................... 737

253.4.... Αντικείμενο της αναδοχής....................................................................... 737

253.5.... Τύπος........................................................................................................... 738

253.6.... Αιτία της αναδοχής................................................................................... 738

253.7.... Φύση της αναδοχής................................................................................... 739

253.8.... Συγγενείς έννοιες....................................................................................... 739

254. Αποτελέσματα της στερητικής αναδοχής.............................................................. 740

254.1.... Γενικά......................................................................................................... 740

254.2.... Απαλλαγή του οφειλέτη............................................................................ 740

254.3.... Υπεισέλευση του αναδοχέα στη θέση του οφειλέτη.............................. 740

254.4.... Τύχη παρεπόμενων δικαιωμάτων........................................................... 741

255. Ενστάσεις του αναδοχέα κατά του δανειστή........................................................ 742

255.1.... Γενικά......................................................................................................... 742

255.2.... Ενστάσεις του παλαιού οφειλέτη............................................................ 743

255.3.... Ενστάσεις από τη σύμβαση αναδοχής.................................................... 744

255.4.... Καθαρά προσωπικές ενστάσεις του αναδοχέα...................................... 744

255.5.... Ενστάσεις από την υποκείμενη σχέση.................................................... 744

255.6.... Διαπλαστικά δικαιώματα......................................................................... 744

256. Σχέσεις αναδοχέα και παλαιού οφειλέτη.............................................................. 745

256.1.... Γενικά......................................................................................................... 745

256.2.... Συμμετοχή παλαιού οφειλέτη στη σύμβαση αναδοχής........................ 745

256.3.... Ακυρότητα κ.λπ. υποκείμενης σχέσης.................................................... 745

256.4.... Αναγωγή αναδοχέα κατά παλαιού οφειλέτη......................................... 746

257. Εκποίηση ενυποθήκου και στερητική αναδοχή.................................................. 746

257.1.... Γενικά, η ΑΚ 476...................................................................................... 746

257.2.... Προϋποθέσεις αναδοχής........................................................................... 747

257.3.... Συνέπειες..................................................................................................... 749

257.4.... Ειδικά θέματα............................................................................................ 749

ii. Σωρευτική αναδοχή...................................................................................................... 751

258. Η σύμβαση σωρευτικής αναδοχής......................................................................... 751

258.1.... Γενικά......................................................................................................... 751

258.2.... Τα μέρη....................................................................................................... 751

258.3.... Περιεχόμενο της συμβάσεως................................................................... 751

258.4.... Αντικείμενο................................................................................................ 752

258.5.... Τύπος........................................................................................................... 752

258.6.... Αιτία της σωρευτικής αναδοχής.............................................................. 752

258.7.... Φύση............................................................................................................ 752

258.8.... Συγγενείς έννοιες....................................................................................... 753

258.9.... Σωρευτική αναδοχή με σύμβαση μεταξύ οφειλέτη και αναδοχέα..... 753

258.10. Άλλες περιπτώσεις σωρευτικής αναδοχής............................................. 753

259. Αποτελέσματα της σωρευτικής αναδοχής............................................................. 754

259.1.... Η υπεισέλευση του αναδοχέα................................................................... 754

259.2.... Ενστάσεις του αναδοχέα........................................................................... 754

259.3.... Σχέσεις αρχικού οφειλέτη και αναδοχέα............................................... 755

iii. Υπόσχεση ελευθερώσεως............................................................................................ 756

260. Έννοια, φύση και ρύθμιση...................................................................................... 756

260.1.... Έννοια, παραδείγματα, διαμόρφωση..................................................... 756

260.2.... Φύση............................................................................................................ 757

260.3.... Ρύθμιση....................................................................................................... 757

261. Σχέσεις των μερών................................................................................................... 758

261.1.... Σχέσεις οφειλέτη και υποσχεθέντος........................................................ 758

261.2.... Η θέση του δανειστή................................................................................. 758

262. Διαφοροποιήσεις..................................................................................................... 759

iv. Μεταβίβαση περιουσίας και σωρευτική αναδοχή................................................. 760

263. Γενικά........................................................................................................................ 760

263.1.... Το πρόβλημα............................................................................................. 760

263.2.... Κριτική της ρυθμίσεως ΑΚ 479.............................................................. 760

263.3.... Παράδειγμα................................................................................................ 761

263.4.... Η ΑΚ 479................................................................................................... 761

264. Η μεταβίβαση περιουσίας ή επιχειρήσεως........................................................... 761

264.1.Οι έννοιες «περιουσία» και «επιχείρηση»................................................. 761

264.2.... Έννοια μεταβιβάσεως............................................................................... 763

264.3.... Μεταβίβαση σε περισσότερα πρόσωπα................................................ 764

264.4.... Διαδοχικές μεταβιβάσεις.......................................................................... 764

264.5.... Γνώση του αποκτώντος............................................................................ 765

265. Τα χρέη...................................................................................................................... 765

265.1.... Γενικά......................................................................................................... 765

265.2.... Τα χρέη της περιουσίας............................................................................ 766

265.3.... Τα χρέη της επιχειρήσεως........................................................................ 767

265.4.... Γνώση του αποκτώντος............................................................................ 767

266. Η σωρευτική αναδοχή............................................................................................. 767

266.1.... Γενικά......................................................................................................... 768

266.2.... Η ευθύνη του αποκτώντος – αναδοχέα.................................................. 768

266.3.... Χρόνος υπολογισμού αξίας..................................................................... 769

266.4.... Σχέσεις αποκτώντος – δανειστών........................................................... 770

266.5.... Σχέσεις αποκτώντος – μεταβιβάζοντος................................................. 770

266.6.... Διαδοχικές μεταβιβάσεις.......................................................................... 770

267. Αντίθετες συμφωνίες................................................................................................ 771

267.1.... Γενικά......................................................................................................... 771

267.2.... Συμφωνία αποκτώντος και μεταβιβάζοντος......................................... 771

267.3.... Συμφωνία αποκτώντος και δανειστών.................................................. 771

Γ. ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ (ΑΝΑΛΗΨΗ) ΕΝΟΧΙΚΗΣ ΣΧΕΣΕΩΣ...................................... 772

268. Γενικά........................................................................................................................ 772

268.1.... Το πρόβλημα............................................................................................. 772

268.2.... Παραδείγματα............................................................................................ 773

268.3.... Είδη............................................................................................................. 773

269. Στερητική μεταβίβαση............................................................................................ 773

269.1.... Έννοια......................................................................................................... 774

269.2.... Η δικαιοπραξία......................................................................................... 774

269.3.... Τύπος........................................................................................................... 774

269.4.... Αποτελέσματα............................................................................................ 774

269.5.... Φύση............................................................................................................ 774

269.6.... Διπλή στερητική μεταβίβαση.................................................................. 775

270. Σωρευτική μεταβίβαση........................................................................................... 775

270.1.... Έννοια......................................................................................................... 775

270.2.... Αποτελέσματα............................................................................................ 775

270.3.... Άλλα θέματα............................................................................................... 775

XI.. ΠΟΛΥΠΡΟΣΩΠΕΣ ΕΝΟΧΕΣ.................................................................................... 777

Α. ΓΕΝΙΚΑ........................................................................................................................ 777

271. Έννοια, είδη και ρύθμιση πολυπρόσωπων ενοχών............................................ 777

271.1.... Έννοια πολυπρόσωπης ενοχής............................................................... 777

271.2.... Ζητήματα ορολογίας................................................................................ 777

271.3.... Παραδείγματα............................................................................................ 778

271.4.... Είδη πολυπρόσωπων ενοχών.................................................................. 778

271.5.... Η ρύθμιση................................................................................................... 778

Β. ΔΙΑΙΡΕΤΗ ΕΝΟΧΗ.................................................................................................... 779

272. Έννοια, ορολογία, είδη........................................................................................... 779

272.1.... Έννοια......................................................................................................... 779

272.2.... Ορολογία.................................................................................................... 780

272.3.... Είδη............................................................................................................. 780

272.4.... Διαιρετότητα παροχής χωρίς διαιρετή ενοχή....................................... 780

272.5.... Ειδικότερα η ΑΚ 480............................................................................... 780

273. Η ρύθμιση.................................................................................................................. 781

273.1.... Μερισμός της διαιρετής παροχής........................................................... 781

273.2.... Η αυτοτέλεια των επί μέρους δικαιωμάτων και υποχρεώσεων.......... 781

273.3.... Αναγωγή..................................................................................................... 781

Γ. ΕΝΟΧΗ ΕΙΣ ΟΛΟΚΛΗΡΟΝ...................................................................................... 782

i. Γενικά ............................................................................................................................. 782

274. Έννοια, όροι, είδη, ρύθμιση................................................................................... 782

274.1.... Έννοια ενοχής εις ολόκληρον................................................................. 782

274.2.... Ορολογία.................................................................................................... 782

274.3.... Στοιχεία της έννοιας................................................................................. 783

274.4.... Ειδικότερα η ταυτότητα της παροχής.................................................... 783

274.5.... Ειδικότερα η συνδετική σχέση μεταξύ απαιτήσεων ή υποχρεώσεων           783

274.6.... Ειδικότερα η ισοτιμία απαιτήσεων ή υποχρεώσεων........................... 784

274.7.... Ειδικότερα ελαττώματα ενοχής ως προς ένα συνδανειστή ή συνοφειλέτη                  784

274.8.... Είδη............................................................................................................. 785

274.9.... Η ρύθμιση και οι αρχές της..................................................................... 785

274.10. Διάκριση από συγγενείς έννοιες............................................................. 785

275. Πρακτική χρησιμότητα........................................................................................... 785

275.1.... Της ενεργητικής εις ολόκληρον ενοχής................................................. 786

275.2.... Της παθητικής εις ολόκληρον ενοχής.................................................... 786

276. Γενεσιουργοί λόγοι.................................................................................................. 786

276.1.... Γενικά......................................................................................................... 786

276.2.... Γενεσιουργοί λόγοι ενεργητικής εις ολόκληρον ενοχής..................... 787

276.3.... Γενεσιουργοί λόγοι παθητικής εις ολόκληρον ενοχής........................ 787

ii. Παθητική εις ολόκληρον ενοχή.................................................................................. 789

277. Έννοια και προβλήματα......................................................................................... 789

277.1.... Έννοια......................................................................................................... 789

277.2.... Τα προβλήματα......................................................................................... 789

278. Τα δικαιώματα του δανειστή.................................................................................. 790

278.1.... Γενικά, η ΑΚ 482...................................................................................... 790

278.2.... Επιλογή του δανειστή............................................................................... 790

278.3.... Ius variandi................................................................................................ 791

278.4.... Ενστάσεις συνοφειλετών.......................................................................... 791

278.5.... Εξόφληση της οφειλής (ολική, μερική)................................................. 791

279. Γεγονότα που ενεργούν αντικειμενικά................................................................. 792

279.1.... Γενικά, οι ΑΚ 483-485............................................................................ 792

279.2.... Η καταβολή................................................................................................ 793

279.3.... Η δόση ή υπόσχεση αντί καταβολής...................................................... 793

279.4.... Η δημόσια κατάθεση................................................................................ 793

279.5.... Η ανανέωση............................................................................................... 793

279.6.... Ο συμψηφισμός......................................................................................... 793

279.7.... Η άφεση χρέους......................................................................................... 794

279.8.... Η στερητική αναδοχή χρέους.................................................................. 794

279.9.... Η παροχή προθεσμίας.............................................................................. 794

279.10. Η υπερημερία του δανειστή..................................................................... 794

279.11. Άλλα γεγονότα........................................................................................... 795

280. Γεγονότα που ενεργούν υποκειμενικά.................................................................. 795

280.1.... Γενικά, η ΑΚ 486...................................................................................... 795

280.2.... Η όχληση.................................................................................................... 796

280.3.... Η καταγγελλία........................................................................................... 796

280.4.... Η υπερημερία οφειλέτη............................................................................ 796

280.5.... Το πταίσμα του οφειλέτη......................................................................... 796

280.6.... Η αδυναμία παροχής................................................................................ 797

280.7.... Η παραγραφή............................................................................................ 797

280.8.... Η σύγχυση.................................................................................................. 797

280.9.... Το δεδικασμένο......................................................................................... 797

280.10. Η άφεση χρέους......................................................................................... 797

280.11. Η συναγόμενη αρχή.................................................................................. 798

281. Η εσωτερική σχέση μεταξύ των συνοφειλετών.................................................... 798

281.1.... Εξωτερική και εσωτερική σχέση............................................................ 798

281.2.... Φύση και γενεσιουργός λόγος της εσωτερικής σχέσεως..................... 798

281.3.... Χρόνος γενέσεως της εσωτερικής σχέσεως........................................... 798

281.4.... Περιεχόμενο της εσωτερικής σχέσεως................................................... 799

281.5.... Η αναλογία των συνοφειλετών στο χρέος............................................. 800

281.6.... Τροποποίηση της εσωτερικής σχέσεως................................................. 800

282. Αναγωγή μεταξύ των συνοφειλετών...................................................................... 800

282.1.... Έννοια αναγωγής...................................................................................... 800

282.2.... Προϋποθέσεις του δικαιώματος αναγωγής........................................... 800

282.3.... Ειδικότερα η αναλογία συμμετοχής....................................................... 801

282.4.... Ειδικότερα η εξόφληση............................................................................ 801

282.5.... Σχέσεις δικαιούχου αναγωγής και λοιπών συνοφειλετών.................. 801

282.6.... Είδη αναγωγής........................................................................................... 802

283. Αναπληρωτική αναγωγή......................................................................................... 802

283.1.... Έννοια......................................................................................................... 802

283.2.... Προϋποθέσεις της αναπληρωτικής αναγωγής...................................... 802

283.3.... Άλλα θέματα............................................................................................... 803

284. Υποκατάσταση στα δικαιώματα του δανειστή.................................................... 803

284.1.... Γενικά, η ΑΚ 488...................................................................................... 803

284.2.... Προϋποθέσεις της υποκαταστάσεως....................................................... 803

284.3.... Αποτελέσματα της υποκαταστάσεως...................................................... 804

284.4.... Αποκλεισμός της υποκαταστάσεως........................................................ 804

285. Διάκριση από συγγενείς έννοιες και σχέσεις....................................................... 804

iii. Ενεργητική εις ολόκληρον ενοχή.............................................................................. 806

286. Έννοια και προβλήματα......................................................................................... 806

286.1.... Έννοια......................................................................................................... 806

286.2.... Τα προβλήματα......................................................................................... 806

286.3.... Ειδικότερα η διάκριση από συγγενείς έννοιες...................................... 807

286.4.... Η ρύθμιση................................................................................................... 807

287. Τα δικαιώματα του οφειλέτη.................................................................................. 807

287.1.... Γενικά, η ΑΚ 490...................................................................................... 807

287.2.... Επιλογές του οφειλέτη.............................................................................. 808

287.3.... Έγερση αγωγής.......................................................................................... 808

287.4.... Εξόφληση της οφειλής (ολική ή μερική)............................................... 809

288. Γεγονότα που ενεργούν αντικειμενικά................................................................. 809

288.1.... Γενικά, η ΑΚ 491...................................................................................... 809

288.2.... Η καταβολή.......................................................................................... ..... 810

288.3.... Η δόση ή υπόσχεση αντί καταβολής...................................................... 810

288.4.... Η δημόσια κατάθεση................................................................................ 810

288.5.... Η ανανέωση............................................................................................... 810

288.6.... Ο συμψηφισμός......................................................................................... 810

288.7.... Η σύγχυση.................................................................................................. 811

288.8.... Η άφεση χρέους......................................................................................... 811

288.9.... Η στερητική αναδοχή χρέους.................................................................. 811

288.10. Η υπερημερία ενός συνδανειστή....................................................... ..... 811

288.11. Άλλα γεγονότα........................................................................................... 811

289. Γεγονότα που ενεργούν υποκειμενικά.................................................................. 812

289.1.... Γενικά......................................................................................................... 812

289.2.... Ειδικότερα.................................................................................................. 812

289.3.... Η συναγόμενη αρχή.................................................................................. 812

290. Εσωτερική σχέση και αναγωγή μεταξύ των συνδανειστών............................... 812

290.1.... Η εσωτερική σχέση................................................................................... 812

290.2.... Το δικαίωμα αναγωγής............................................................................ 813

290.3.... Προϋποθέσεις του δικαιώματος αναγωγής........................................... 813

290.4.... Σχέσεις υποχρέου και δικαιούχου αναγωγής........................................ 813

290.5.... Αποκλεισμός αναγωγής........................................................................... 814

Δ. ΑΔΙΑΙΡΕΤΗ ΕΝΟΧΗ.................................................................................................. 815

291. Έννοια και είδη........................................................................................................ 815

291.1.... Έννοια......................................................................................................... 815

291.2.... Διεύρυνση της έννοιας.............................................................................. 815

291.3.... Είδη............................................................................................................. 816

291.4.... Η ρύθμιση................................................................................................... 816

292. Η παθητική αδιαίρετη ενοχή.................................................................................. 816

292.1.... Η ρύθμιση, διακρίσεις.............................................................................. 816

292.2.... Αδιαίρετη ενοχή........................................................................................ 817

292.3.... Μετατροπή σε χρηματική........................................................................ 817

292.4.... Αδυναμία παροχής.................................................................................... 817

292.5.... Ειδικά θέματα............................................................................................ 818

293. Η ενεργητική αδιαίρετη ενοχή............................................................................... 818

Ε. ΚΟΙΝΗ ΕΝΟΧΗ........................................................................................................... 819

294. Έννοια και ρύθμιση................................................................................................. 819

294.1.... Έννοια......................................................................................................... 819

294.2.... Είδη............................................................................................................. 819

294.3.... Η ρύθμιση................................................................................................... 819