Η Αιχμηρή Κριτική ως Συνταγματικό Δικαίωμα
Κυκλοφορεί
ISBN: 978-960-562-758-4
Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα, 9/2014
Ελληνική, Νέα
€ 48.00 (περ. ΦΠΑ 6%)
Ebook, PDF
356 σελ.
Σύντομη περιγραφή
Το έργο, εξετάζει τη νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Ουάσιγκτον και του Δικαστηρίου του Στρασβούργου σε σύγκριση με την Ελληνική νομολογία, ώστε να διαπιστωθεί εάν η τελευταία ακολουθεί τις γενικές αρχές για την προστασία της ελευθερίας του λόγου και του τύπου και την εξασφάλιση της απρόσκοπτης διεξαγωγής του δημοσίου διαλόγου.
Περιγραφή

Αντικείμενο και στόχος της παρούσας μελέτης είναι η ανάδειξη των περιπτώσεων που η αιχμηρή κριτική προστατεύεται ως συνταγματικό δικαίωμα και υπερισχύει όταν συγκρούεται με το δικαίωμα του θιγομένου στην προστασία της τιμής του. Στην ελληνική νομολογία έχει χαθεί η ισορροπία κατά τη χάραξη των ορίων της επιτρεπτής κριτικής, με αποτέλεσμα να πριμοδοτείται απροκάλυπτα το δικαίωμα στην προστασία της τιμής έναντι της ελευθερίας της έκφρασης. Αυτή η τάση της νομολογίας παραγνωρίζει το θεμελιώδη ελεγκτικό ρόλο του τύπου σε μία δημοκρατική κοινωνία. Η οξεία κριτική των εκλεγμένων και εν γένει δημοσίων λειτουργών επιβάλλεται, ώστε να μπορούν οι πολίτες να αξιολογήσουν την ικανότητά τους για το δημόσιο ρόλο που έχουν ή θέλουν να αναλάβουν και συνακόλουθα να συμμετέχουν ενεργά στη λήψη των πολιτικών αποφάσεων. Στο πλαίσιο αυτό, επιχειρείται η αποκρυστάλλωση των νομολογιακών κριτηρίων που καθιστούν επιτρεπτή την αιχμηρή κριτική και αντικατοπτρίζουν τη θέση της στο δικαιικό σύστημα ως συνταγματικό δικαίωμα. Η παρούσα μελέτη αποσκοπεί να λειτουργήσει ως πρακτικός οδηγός για το δημοσιογράφο και όποιον γενικότερα επιθυμεί να σχολιάζει τα πολιτικά δρώμενα, δίχως το φόβο ποινικών διώξεων ή καταδίκης σε καταβολή υπέρογκων αποζημιώσεων.

 

 

Εξετάζεται η νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Ουάσιγκτον και του Δικαστηρίου του Στρασβούργου σε σύγκριση με την ελληνική νομολογία, ώστε να διαπιστωθεί εάν η τελευταία ακολουθεί τις γενικές αρχές που έχει υιοθετήσει η νομολογία των ως άνω ανωτάτων δικαστηρίων για την προστασία της ελευθερίας του λόγου και του τύπου. Τα ανώτατα αυτά δικαστήρια έχουν υιοθετήσει σαφή κριτήρια τα οποία καθορίζουν - συνήθως με μαθηματική ακρίβεια - το αποτέλεσμα της κρίσης τους. Η συνδρομή του κριτηρίου του δημοσίου προσώπου, του θέματος δημοσίου ενδιαφέροντος, της καλής πίστης και της φύσης της επίδικης δήλωσης ως προστατευτέας γνώμης οδηγεί στην παροχή προβαδίσματος στον πολιτικό λόγο. Σε αντίθεση με την νομολογία των εν λόγω ανωτάτων δικαστηρίων όπου η προνομιακή μεταχείριση του τύπου είναι αποτέλεσμα της διαπίστωσης της άρρηκτης σχέσης του με την ορθή λειτουργία μίας φιλελεύθερης δημοκρατίας, η ελληνική νομολογία φαίνεται να εθελοτυφλεί όσον αφορά στη θέση που αρμόζει στην ελευθερία του τύπου ως συστατικού στοιχείου του δημοκρατικού πολιτεύματος. Η αυστηρή εφαρμογή της ad hoc στάθμισης, η έλλειψη σταθερών κριτηρίων και η εσφαλμένη ερμηνεία των εφαρμοζόμενων κανόνων δικαίου οδηγεί στη φίμωση του τύπου και στην αυτολογοκρισία.

 

Η παροχή στην ελευθερία του λόγου και του τύπου της προστασίας που της αρμόζει μπορεί να επιτευχθεί σε επίπεδο νομολογίας, με την αξιοποίηση των πορισμάτων της νομολογίας των ανωτάτων δικαστηρίων και ειδικότερα την υιοθέτηση και εφαρμογή των τεσσάρων αυτών νομολογιακών κριτηρίων για τον καθορισμό των επιτρεπτών ορίων της ελευθερίας της πολιτικής πληροφόρησης και κριτικής.

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗ Ν.Κ. ΑΛΙΒΙΖΑΤΟΥΣελ. IXΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣΣελ. XIΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣΣελ. XVIIΙ. ΕλληνικέςΣελ. XVIIΙΙ. ΞενόγλωσσεςΣελ. XVIIIΕΙΣΑΓΩΓΗΣελ. 1ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΜΙΑΣ ΠΑΛΙΑΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ Ι. Η αξία της ελευθερίας της έκφρασηςΣελ. 5ΙΙ. Η τυπική δομή του δικαιώματοςΣελ. 8ΙΙΙ. Η σχέση μεταξύ δομής και ουσίαςΣελ. 14Α. Ο κανόνας του πραγματικού δόλου στη νομολογία του ΑΔΣελ. 14Β. Ο κανόνας της επιτακτικής κοινωνικής ανάγκης στη νομολογία του ΕΔΔΑΣελ. 20Γ. Το δικαιολογημένο ενδιαφέρον του κοινού για πληροφόρηση ως κριτήριο στάθμισης στην ελληνική νομολογίαΣελ. 32ΙV. Συμπέρασμα εισαγωγικού κεφαλαίουΣελ. 43ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΤΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ Ι. Η έννοια του δημοσίου προσώπου ως πυλώνας συνταγματικής προστασίας στη νομολογία του ΑΔΣελ. 47Α. Δημόσιοι λειτουργοίΣελ. 471) H καθιέρωση του κανόνα του πραγματικού δόλου - Yπόθεση New York TimesΣελ. 472) Ορισμός δημοσίων λειτουργών - Υπόθεση RosenblaatΣελ. 54Β. Δημόσια πρόσωπαΣελ. 551) Η επέκταση του κανόνα του πραγματικού δόλου στα δημόσια πρόσωπα -Υποθέσεις Butts & WalkerΣελ. 552) Κατηγορίες δημοσίων προσώπων - Υπόθεση GertzΣελ. 573) Δημόσια πρόσωπα καθολικής εμβέλειαςΣελ. 634) Δημόσια πρόσωπα περιορισμένης εμβέλειαςΣελ. 67i) Υπόθεση FirestoneΣελ. 68ii) Yπόθεση WolstonΣελ. 70iii) Υπόθεση HutchinsonΣελ. 72iv) Πρακτική εφαρμογή της κατηγορίας του δημοσίου προσώπου περιορισμένης εμβέλειας από τα κατώτερα δικαστήριαΣελ. 745) Ακούσια δημόσια πρόσωπαΣελ. 806) Κριτική της εφαρμογής του κανόνα του πραγματικού δόλου στα δημόσια πρόσωπαΣελ. 86ΙΙ. Η ιδιότητα του θιγομένου ως κριτήριο στάθμισης στη νομολογία του ΕΔΔΑΣελ. 92Α. Η «κατηγορική προσέγγιση» του ΕΔΔΑ ως προς τα επιτρεπτά όρια κριτικήςΣελ. 92Β. Πολιτικά πρόσωπαΣελ. 96Γ. Φορείς δημόσιας εξουσίας - Συλλογικά πολιτικά όργαναΣελ. 98Δ. Πρόσωπα της επικαιρότηταςΣελ. 102Ε. Δημόσιοι υπάλληλοιΣελ. 106III. Η ιδιότητα του θιγομένου ως κριτήριο εξειδίκευσης της έννοιας του δικαιολογημένου ενδιαφέροντος στην ελληνική νομολογίαΣελ. 113Α. Η «κατηγορική» προσέγγιση της ελληνικής νομολογίας ως προς τα επιτρεπτά όρια κριτικήςΣελ. 113Β. Πρόσωπα που ασκούν δημόσιο λειτούργημα ή κατέχουν δημόσιο αξίωμαΣελ. 118Γ. Πρόσωπα της επικαιρότηταςΣελ. 124ΙV. Συμπέρασμα πρώτου κεφαλαίουΣελ. 128ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ Ι. Η έννοια του θέματος δημοσίου ενδιαφέροντος ως πυλώνας συνταγματικής προστασίας στη νομολογία του ΑΔΣελ. 131Α. Το «πείραμα» της RosenbloomΣελ. 131Β. Η υιοθέτηση της κατηγορίας του θέματος δημοσίου ενδιαφέροντος από το ΑΔΣελ. 1331) Yπόθεση Dun & BradstreetΣελ. 1332) Υπόθεση HeppsΣελ. 1443) Υπόθεση PhelpsΣελ. 1514) Κριτική της εφαρμογής της έννοιας του θέματος δημοσίου ενδιαφέροντος από τη νομολογία του ΑΔΣελ. 154ΙΙ. Η συνεισφορά του δημοσιεύματος σε συζήτηση δημοσίου ενδιαφέροντος ως κριτήριο στάθμισης στη νομολογία του ΕΔΔΑΣελ. 157ΙΙΙ. Το θέμα δημοσίου ενδιαφέροντος ως κριτήριο εξειδίκευσης της έννοιας του δικαιολογημένου ενδιαφέροντος στην ελληνική νομολογίαΣελ. 173ΙV. Συμπέρασμα δεύτερου κεφαλαίουΣελ. 183ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ ΤΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΚΑΛΗΣ ΠΙΣΤΗΣ Ι. Η έμμεση επίδραση της καλής πίστης στην εφαρμογή του κανόνα του πραγματικού δόλουΣελ. 187ΙΙ. Η τήρηση της υποχρέωσης της καλής πίστης ως πρόκριμα για την παροχή προστασίας στη νομολογία του ΕΔΔΑΣελ. 203ΙΙΙ. Οι συναλλακτικές υποχρεώσεις του τύπου και ιδίως το καθήκον αληθείας ως εξειδίκευση της αρχής της καλής πίστης στην ελληνική νομολογίαΣελ. 219ΙV. Συμπέρασμα τρίτου κεφαλαίουΣελ. 234ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΤΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΔΙΚΗΣ ΔΗΛΩΣΗΣ Ι. Η προστασία των αξιολογικών κρίσεων στη νομολογία του ΑΔΣελ. 239Α. Το προνόμιο του «θετικού σχολίου»Σελ. 239Β. H συμβολή του «ρητού» της Gertz στην προστασία της γνώμηςΣελ. 240Γ. Υπόθεση MilkovichΣελ. 242Δ. Η επίδραση της Milkovich στην αμερικανική νομολογίαΣελ. 246ΙΙ. Η φύση της επίδικης δήλωσης ως κριτήριο στάθμισης στη νομολογία του ΕΔΔΑΣελ. 251ΙΙΙ. Η αντιμετώπιση των αξιολογικών κρίσεων στην ελληνική νομολογίαΣελ. 261Α. Η έλλειψη συνδρομής ειδικού σκοπού εξύβρισης ως κριτήριο παροχής προστασίας στις αξιολογικές κρίσειςΣελ. 261Β. Κριτική της εφαρμογής της έννοιας του ειδικού σκοπού εξύβρισης από την ελληνική νομολογίαΣελ. 274ΙV. Συμπέρασμα τέταρτου κεφαλαίουΣελ. 286ΕΠΙΛΟΓΟΣΣελ. 291ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣελ. 299Ι. ΕλληνικήΣελ. 299ΙΙ. Ξένη/ΞενόγλωσσηΣελ. 310ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ ΚΑΙ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΝ ΑΡΧΩΝΣελ. 321I. EΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑΣελ. 321Αρείου ΠάγουΣελ. 321Συμβουλίου της ΕπικρατείαςΣελ. 322ΕφετείωνΣελ. 322Πρωτοδικείων (Πολιτικών/Διοικητικών)Σελ. 323ΙΙ. ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΝ ΑΡΧΩΝΣελ. 323ΑΠΔΠΧΣελ. 323ΕΣΡΣελ. 323ΙΙΙ. ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ ΕΔΔΑΣελ. 324ΙV. NΟΜΟΛΟΓΙΑ ΑΔΣελ. 328V. ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ ΛΟΙΠΩΝ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΩΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ (Πρωτοβάθμιων/Δευτεροβάθμιων)Σελ. 329VI. ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ ΒΟΥΛΗΣ ΤΩΝ ΛΟΡΔΩΝΣελ. 334
Σχετιζόμενα προϊόντα