Ο καπνός στην ιστορία
Οικονομικές, κοινωνικές και πολιτισμικές προσεγγίσεις : πρακτικά 1ου Επιστημονικού Συνεδρίου : Καβάλα, 7-9 Δεκεμβρίου 2018
Carmona - Zabala, Juan || Gkouvousi, Sofia || Tavlikos, Spiridon || Αδαμάκης, Κώστας || Αθανασιάδης, Χάρης || Αλέξης, Νικόλαος || Αναγνωστοπούλου, Χρυσούλα || Αποστολόπουλος, Δημήτρης Κ. || Βοζίκας, Γιώργος || Γαραντούδης, Ευριπίδης || Γκοτσίνας, Κωστής || Γονατίδης, Γιάννης || Δανιήλ, Μαρία || Ζωίδης, Λέανδρος || Θεοδωρίδου, Γαρυφαλλιά || Ιωάννου, Αρχοντή || Καλούδη, Κωστούλα Σ. || Καραμπάτσος, Χρήστος || Καφαντόγιας, Άρης || Κιουρτσή - Μιχαλοπούλου, Αγγελική || Κούγκουλος, Θανάσης Β. || Κόφφα, Δόμνα || Κυπριωτάκης, Δημήτρης || Λεωνιδάκης, Νίκος || Μπακιρτζής, Ιωάννης Μ. || Μπέτας, Θανάσης || Μπούσχοτεν, Ρίκη Βαν || Παληκίδης, Άγγελος Α. || Παλούκης, Κώστας || Πατρώνης, Βασίλης || Πετμεζάς, Σωκράτης Δ. || Πρόντζας, Ευάγγελος Δ. || Ραζάκος, Χάρης || Ρούπα, Ευφροσύνη || Σπυριδόπουλος, Αριστοτέλης || Ταστάνη, Ελπινίκη Χ. || Τζιβάρα, Παναγιώτα || Φουντανόπουλος, Κώστας || Φουρνάρη, Βιργινία - Αναστασία || Χουλιάρας, Σπύρος
Επιστημονική επιμέλεια: Παληκίδης, Άγγελος Α.
Κυκλοφορεί
ISBN: 978-960-99637-1-8
1η έκδ., Ελληνική, Νέα
Βιβλίο, Χαρτόδετο
24 x 17 εκ, 541 σελ.
Περιγραφή
Οι συντονισμένες προσπάθειες εκμηχάνισης της ελληνικής σιγαροποιίας ξεκίνησαν περίπου τριάντα χρόνια έπειτα από την εφεύρεση της πρώτης σιγαροποιητικής μηχανής.
Παράλληλα, απαιτήθηκε μια επιπλέον δεκαετία, ώστε να ευοδωθούν. Η συγκεκριμένη
«καθυστέρηση» δεν αποδίδεται μονάχα στην εμπλοκή του ελληνικού κράτους σε μακροχρόνιες πολεμικές επιχειρήσεις. Συνδέεται άμεσα με τη δυσχρηστία της μηχανής, η οποία
απαιτούσε τη μεταβολή του συνολικού τεχνοκοινωνικού δικτύου της παραγωγής τσιγάρων. Δηλαδή, ένα υψηλό επενδυτικό κόστος και μια ραγδαία μεταβολή των υφιστάμενων
«παραγωγικών σχέσεων» στη σιγαροποιία. Η υψηλή διακινδύνευση, αλλά και η προσήλωση ορισμένων καπνεμπόρων στην υψηλότερη ποιότητα του χειροποίητου τσιγάρου,
έθεσαν σαφή όρια στις πρώτες απόπειρες εκμηχάνισης. Η αβεβαιότητα για τη δυνατότητα
του νέου προϊόντος να επιβληθεί στην αγορά, μέσω της χαμηλής του τιμής, αποτέλεσε
έναν ακόμα ανασταλτικό παράγοντα για την εισαγωγή μηχανών από τους εργοδότες.
Η αλλαγή της στάσης των καπνεμπόρων και η επιλογή τους να εισάγουν μαζικά μηχανές
στα τέλη της δεκαετίας δεν μπορεί να αποδοθεί μονάχα σε μια ξαφνική βελτίωση των μηχανών και της ικανότητάς τους να παράγουν ένα ποιοτικό προϊόν. Η ηθική οικονομία των
σιγαροποιών, οι οποίοι επιζητούσαν τον έλεγχο στο εσωτερικό των χώρων εργασίας, σε
συνάρτηση με τις παράλληλες συλλογικές διεκδικήσεις τους για «πιεστικές συμβάσεις» και
μισθολογικές αυξήσεις, κατέστησαν τη μηχανή μια «συμφέρουσα λύση». Ο κρατικός μηχανισμός έδειξε σε πολλές περιπτώσεις πρόθυμος να ενισχύσει την προοπτική της εκμηχάνισης και διαθέσιμος να συμβάλει στην «οριστική» επίλυση του ζητήματος των μηχανών. Η
μαζική εκμηχάνιση συντέλεσε, μεταξύ άλλων, στον παραγκωνισμό ενός κλάδου χιλιάδων
τεχνιτών και εργατών, οι οποίοι σε όλη την πορεία των δύο πρώτων δεκαετιών του 20ού
αι. προέβαλαν προωθημένα αιτήματα και προκαλούσαν «κοινωνική αναταραχή».