Ο 14ος τόμος από τη σειρά Μαρτυρίες, περιλαμβάνει την ιστοριογραφική καταγραφή και τα απομνημονεύματα του μαχητικού διανοούμενου και αγωνιστή για την ελευθερία της Κρήτης ρεθύμνιου Εμμανουήλ Βυβιλάκη. Αφορά στα γεγονότα που έλαβαν χώρα στα χρόνια 1821-1830, κατά τον ξεσηκωμό της Κρήτης για την αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού. Απόσπασμα από την Νέα Ιστορία της Κρήτης του Εμμανουήλ Βυβιλάκη: [...] Οἱ Τοῦρκοι, ἐντρυφοῦντες ἐν τοσούτῳ εἰς τούς ὡραίους ἀμπελῶνας τοῦ Ἀσκήφου, δέν ἐθεώρουν τόσον ἀκίνδυνον τό νά καταδιώξουν περαιτέρω τούς χριστιανούς, γνωρίζοντας πόσον πλῆθος ἀνδρῶν εἶχον ἤδη κατατεθλιμένον εἰς τάς ἀκαταμαχήτους ἐκείνας ἀκρορίας καί τούς φάραγκας τῶν Λευκῶν όρεων, ὅπου οὔτε ἱππικοῦ οὔτε πυροβολικοῦ χρῆσιν ἠδύναντο νά κάμουν καί ὅπου οἱ Ἕλληνες, τοποθετημένοι καί ἐξασφαλισμένας ἤδη ὀποσούν ἔχοντες τάς περισσοτέρας τῶν οἰκογενειῶν των, ἠδύναντο ὄχι μόνον νά ὑπερασπισθοῦν ἀκινδύνως ἀλλά καί τόν παντελῆ ἀφανισμόν νά προξενήσουν εἰς αὐτούς, ἀπομεμακρυσμένους ὄντας ἤδη ἀπό τό φρούριον, ἀπό τό ὁποῖον ἐλάμβανον τάς τροφάς καί τά πολεμοφόδια τῶν. [..]
Περιγραφή
Η Νέα Ιστορία της Κρήτης είναι το έργο που συνέγραψε ο Εμμ. Βυβιλάκης (1808-1880) για να εξιστορήσει την επανάσταση του 1821 -1830 στην Κρήτη, έχοντας ως πηγές τα προσωπικά του βιώματα και τις μαρτυρίες πολεμιστών που συμμετείχαν στην επανάσταση από διάφορες θέσεις και με ποικίλους ρόλους. Η συγγραφή του ξεκίνησε τη δεκαετία του 1850, αλλά δεν σώζεται στην τελική του μορφή.