Οι 'Βασικές αρχές μουσικής σύνθεσης' αποτελούν το αποκορύφωμα υπερτετρακονταετούς διδασκαλίας των μουσικών αρχών σε σπουδαστές και συνθέτες στην Ευρώπη και στην Αμερική. Για τις τάξεις του ο Schoenberg ανέπτυξε ένα τρόπο παρουσιάσεως στον οποίο κάθε τεχνικό ζήτημα εξετάζεται με πολύ βασικό τρόπο, τέτοιον, ώστε να είναι ταυτοχρόνως απλός και εμπεριστατωμένος.
Το βιβλίο αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο για ανάλυση όσο και για σύνθεση. Αφ' ενός έχει ως πρακτικό αντικειμενικό σκοπό την εισαγωγή των σπουδαστών στην διαδικασία της συνθέσεως με συστηματικό τρόπο, από τις μικρότερες μέχρι τις μεγαλύτερες μορφές. Αφ' ετέρου, ο συγγραφέας αναλύει με εκτεταμένη λεπτομέρεια και με πολυάριθμα παραδείγματα εκείνα τα ειδικά τμήματα από τα έργα των Διδασκάλων τα οποία σχετίζονται με το υπό εξέτασιν συνθετικό πρόβλημα.