Το βιβλίο παρουσιάζει τους μηχανισμούς δημιουργίας των οικισμών της υπαίθρου της Κρήτης με αφετηρία την πρώιμη Βενετοκρατία. Αποτελεί καρπό διετούς έρευνας με χρηματοδότηση του ΕΛΚΕ Πολυτεχνείου Κρήτης, που καλύπτει επτά αιώνες πολυκύμαντης ιστορίας των οικισμών της Κρήτης, φτάνοντας στο παρόν. Κεντρικό θέμα είναι η διερεύνηση της ποικιλίας των μορφών και των σταθερών δομών στους οικισμούς, αξιοποιώντας γεωγραφικά, αρχαιολογικά και ιστορικά στοιχεία. Η ιδιαίτερη αξία του έγκειται στη συμπυκνωμένη σύνθεση της πληθώρας διάσπαρτων πληροφοριών από διάφορα έως τώρα δημοσιεύματα, σε συνδυασμό με πρωτότυπα τεκμήρια, που προέκυψαν από επιτόπου συλλογή στοιχείων. Ο λόγος πλαισιώνεται ιδανικά από εικονογράφηση, δανεισμένη από διάφορες πηγές, σύγχρονη φωτογράφηση και κατατοπιστικούς διαγραμματικούς χάρτες.