Στοιχεία Δημοσιονομικού Δικαίου
Κρατικός προϋπολογισμός - Ελεγκτικό Συνέδριο - Δημόσια Οικονομικά της Ε.Ε.
Κυκλοφορεί
ISBN: 978-960-648-091-1
Εκδόσεις Σάκκουλα Α.Ε., Θεσσαλονίκη, 2/2020
8η έκδ., Ελληνική, Νέα
€ 48.00 (περ. ΦΠΑ 6%)
Βιβλίο, Χαρτόδετο
24 x 17 εκ, 552 σελ.
Περιγραφή

Σκοπός του παρόντος έργου είναι η παροχή στον μελετητή μιας γενικής εικόνας πάνω στα δημόσια οικονομικά της χώρας. Σε αυτήν την όγδοη έκδοση έχει ληφθεί υπ’ όψιν η ΥΑ 2/58493/2.5.2018, με την οποία, στο στάδιο κατάρτισης του κρατικού προϋπολογισμού, πραγματοποιείται η αναλυτική Οικονομική και Διοικητική Ταξινόμηση των εσόδων και εξόδων του κράτους για το επόμενο οικονομικό έτος.
Περαιτέρω, στον τομέα των εγγυήσεων του Ελληνικού Δημοσίου στα δάνεια που παρέχουν τα πιστωτικά ιδρύματα προς φορείς του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, με τον ν. 4549/2018 θεσπίσθηκε νέο νομικό καθεστώς, το οποίο προβλέπει αυστηρότερους όρους για την παροχή της εγγύησης σε σχέση με το παρελθόν. Το Ελληνικό Δημόσιο, ανταποκρινόμενο προς τις ανάγκες της οικονομικής συγκυρίας σχετικής με τα κόκκινα δάνεια του ιδιωτικού τομέα, με τον ν. 4649/2019 θέσπισε ένα νέο πρόγραμμα παροχής εγγύησης σε τιτλοποιήσεις μη εξυπηρετούμενων απαιτήσεων των πιστωτικών ιδρυμάτων.
Αναφορικά με το θέμα των κρατικών ενισχύσεων, στην παρούσα έκδοση κρίθηκε σκόπιμο να αποσαφηνιστεί η έννοια της δημοσιονομικής πρακτικής των «tax rulings», την οποία εφαρμόζουν ορισμένα κράτη σε διεθνές επίπεδο για να προσελκύσουν το επενδυτικό ενδιαφέρον αλλοδαπών κεφαλαιούχων. Ιδιαίτερα εξετάζεται πώς λειτουργεί το φαινόμενο αυτό σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης με έμφαση τη νομολογία του ΔΕΕ πάνω σε υποθέσεις σχετικές με τις απαγορευμένες κρατικές ενισχύσεις.
Στο τέλος του βιβλίου παρατίθενται ενδεικτικοί πίνακες των εσόδων και δαπανών, όπως αποτυπώνονται σύμφωνα με το νέο σύστημα κατανομής τους στον εγκριθέντα και ήδη εφαρμοζόμενο κρατικό προϋπολογισμό του οικονομικού έτους 2020.

Πρόλογοι...........................................................................................        ΙΧ

Συντομογραφίες.................................................................................. XXVII

                                                ΕΙΣΑΓΩΓΗ.........................................      1

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

                               ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ                             7

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ, ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ
ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΗ ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ

                            ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ                          8

ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ

                       ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ                8

ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ
ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ

                             ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ                   11

Ι... Κατά τις απόψεις των κλασσικών οικονομολόγων..................................... 11

ΙΙ.. Κατά τις απόψεις των εκπροσώπων του κρατικού παρεμβατισμού............... 12

ΙΙΙ. Κατά τις απόψεις των εκπροσώπων της νεοφιλελεύθερης σχολής................ 14

IV. Κατά τις απόψεις των σύγχρονων οικονομολόγων..................................... 16

ΤΜΗΜΑ ΤΡΙΤΟ

                     ΝΟΜΙΚΗ ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ              17

Ι... Στοιχεία της έννοιας του Κρατικού Προϋπολογισμού................................ 18

ΙΙ.. Δέσμευση της εκτελεστικής εξουσίας όσον αφορά τη διαμόρφωση των μεγεθών του Κρατικού Προϋπολογισμού        ..................................................................................................... 19

ΙΙΙ. Η νομική σημασία της εγκρίσεως του Κρατικού Προϋπολογισμού για την πραγματοποίηση εσόδων και εξόδων αυτού......................................................................................................... 20

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΟΙ ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΚΑΝΟΝΕΣ (ΑΡΧΕΣ)

                            ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ                         22

ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ

                                               Ο ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ                                22

Ι... Περιεχόμενο και δικαιολογία του κανόνα................................................ 22

ΙΙ.. Υιοθέτηση και παρεκκλίσεις του κανόνα κατά το ελληνικό δημοσιο­νο­μικό δίκαιο               23

Α. Υιοθέτηση του κανόνα...................................................................... 23

Β. Παρεκκλίσεις του κανόνα.................................................................. 25

α. Η ψήφιση συμπληρωματικού ή διορθωτικού προϋπολογισμού............. 25

β. Μόνιμος μηχανισμός δημοσιονομικής προσαρμογής.......................... 28

γ. Η κατάρτιση του προϋπολογισμού των δημοσίων επενδύσεων............. 30

δ. Η κατάρτιση των προϋπολογισμών των νομικών προσώπων δημο­σίου δικαίου και η τήρηση ειδικών λογαριασμών εκτός προϋπο­λο­γισμού................................................................... 30

ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ

                                        Ο ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΗΣ ΚΑΘΟΛΙΚΟΤΗΤΑΣ                           33

Ι... Ανάλυση του κανόνα στις επί μέρους αρχές............................................. 33

Α. Η αρχή του μη συμψηφισμού μεταξύ εσόδων και εξόδων...................... 34

α. Περιεχόμενο και δικαιολογία της αρχής............................................ 34

αα.... Περιεχόμενο της αρχής.......................................................... 34

ββ.... Δικαιολογία της αρχής........................................................... 35

Β. Η αρχή του μη ειδικού προορισμού των εσόδων................................... 36

α. Περιεχόμενο και δικαιολογία της αρχής............................................ 36

αα.... Περιεχόμενο της αρχής.......................................................... 36

ββ.... Δικαιολογία της αρχής........................................................... 37

ΙΙ.. Υιοθέτηση του κανόνα από το ελληνικό δημοσιονομικό δίκαιο και πα­ρεκ­κλίσεις αυτού                   39

Α. Υιοθέτηση του κανόνα...................................................................... 39

Β. Παρεκκλίσεις από τον κανόνα............................................................ 40

ΤΜΗΜΑ ΤΡΙΤΟ

                  Ο ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΟΥ ΕΝΙΑΥΣΙΟΥ (ΤΗΣ ΕΤΗΣΙΑΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ)           43

Ι... Περιεχόμενο και δικαιολογία του κανόνα................................................ 43

Α. Περιεχόμενο του κανόνα................................................................... 43

Β. Δικαιολογία του κανόνα.................................................................... 44

ΙΙ.. Ζητήματα, σχετικά με την έναρξη του οικονομικού έτους καθώς και με την χρονική κατάταξη των μη πραγματοποιηθέντων εσόδων και εξόδων ενός κρατικού προϋπολογισμού             45

Α. Ζήτημα σχετικά με την έναρξη του οικονομικού έτους.......................... 45

Β. Ζητήματα σχετικά με την υπαγωγή ή μη στο οικονομικό έτος των μη πραγματοποιηθέντων εσόδων και εξόδων ενός προϋπολογισμού.............................................................................. 48

α. Το σύστημα της διαχειρίσεως ή του ταμειακού προϋπολογισμού.......... 48

β. Το σύστημα της χρήσεως................................................................ 48

γ. Σύστημα προβλεπόμενο από την ελληνική νομοθεσία........................ 49

ΙΙΙ. Υιοθέτηση και παρεκκλίσεις του κανόνα του ενιαυσίου κατά την ελλη­νική νομοθεσία                     52

Α. Υιοθέτηση του κανόνα...................................................................... 52

Β. Παρεκκλίσεις του κανόνα.................................................................. 53

α. Παρεκκλίσεις του κανόνα για την περίπτωση μη έγκαιρης ψήφισης του προϋπολογισμού                      54

β. Παρεκκλίσεις του κανόνα για την περίπτωση της ανεπάρκειας των πιστώσεων                         57

ΤΜΗΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟ

Ο ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ

                                                ΚΑΙ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ............................     65

Ι... Περιεχόμενο και δικαιολογία του κανόνα................................................ 65

Α. Περιεχόμενο του κανόνα................................................................... 65

Β. Δικαιολογία του κανόνα.................................................................... 67

ΙΙ.. Υιοθέτηση και παρεκκλίσεις του κανόνα κατά την ελληνική νομοθεσία....... 68

Α. Υιοθέτηση του κανόνα...................................................................... 68

Β. Παρεκκλίσεις του κανόνα.................................................................. 69

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΚΑΙ ΨΗΦΙΣΗ

                            ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ                         72

ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ

                          ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ                 72

Ι... Περιορισμοί στην κατάρτιση του προϋπολογισμού απορρέοντες από κα­νόνες του ενωσιακού δικαίου            ..................................................................................................... 73

Α. Το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής.................... 73

α. Το περιεχόμενο των προβλέψεων στο Μ.Π.Δ.Σ................................. 74

β. Η επεξηγητική έκθεση του Μ.Π.Δ.Σ................................................. 75

γ. Διαδικασία κατάρτισης και έγκρισης του Μ.Π.Δ.Σ............................. 76

δ. Επικαιροποίηση του Μ.Π.Δ.Σ......................................................... 76

ε. Δεσμευτικότητα του ΜΠΔΣ............................................................ 77

Β. Το Δημοσιονομικό Συμβούλιο........................................................... 78

α. Γενικές παρατηρήσεις για τους θεσμούς των Δημοσιονομικών Συμ­βουλίων                 78

β. Το ελληνικό δημοσιονομικό συμβούλιο............................................ 80

αα.... Ιστορικό της ίδρυσής του και οι βασικές του αρμοδιότητες......... 80

ββ.... Το Διοικητικό Συμβούλιο και ορισμός μελών............................ 81

γγ..... Κανόνες επιλογής των μελών του Δ.Σ...................................... 82

δδ.... Προϋπολογισμός και πόροι του Δημοσιονομικού Συμβουλίου..... 82

εε..... Στελέχωση των υπηρεσιών..................................................... 82

στστ. Το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο υπάγεται στην Βουλή...... 83

Γ.. Αρχή της Χρηστής Δημοσιονομικής Διαχείρισης.................................. 83

α. Λόγοι που επέβαλαν την υιοθέτηση της Αρχής.................................. 83

β. Έννοια και στοιχεία της Αρχής........................................................ 85

ΙΙ.. Σύνταξη του νομοσχεδίου του κρατικού προϋπολογισμού και του Μ.Π.Δ.Σ...... 87

Α. Αρμοδιότητα της εκτελεστικής εξουσίας............................................. 88

α. Λόγοι συντάξεως του σχεδίου του κρατικού προϋπολογισμού από την εκτελεστική εξουσία                  88

β. Τα επί μέρους όργανα της εκτελεστικής εξουσίας.............................. 89

αα.... Υπουργοί επικεφαλής λοιπών φορέων Γενικής Κυβέρνησης, προϊστάμενοι Οικονομικών Υπηρεσιών των Υπουργείων.......................................................................... 89

ββ.... Ο Υπουργός των Οικονομικών - Γενικό Λογιστήριο του Κρά­τους         91

γγ..... Ο Υπουργός Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας...................... 95

δδ.... Ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση.......................................... 95

εε..... Το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο.................................. 96

Β. Αρμοδιότητα του Κοινοβουλίου - Προσχέδιο του προϋπολογισμού......... 98

ΙΙΙ. Διάρθρωση του Κρατικού Προϋπολογισμού και παραδοσιακοί μέθοδοι εκτίμησης των δημοσιονομικών μεγεθών       ..................................................................................................... 100

Α. Διάρθρωση του Κρατικού Προϋπολογισμού....................................... 100

α. Αρχές ταξινόμησης των δημοσιονομικών μεγεθών........................... 100

β. Ταξινόμηση των εσόδων και εξόδων στον Κρατικό Προϋπολογισμό... 101

Β. Παραδοσιακές μέθοδοι εκτιμήσεως των δημοσιονομικών μεγεθών του Κρατικού Προϋπολογισμού           ................................................................................................. 109

αα. Μέθοδοι εκτιμήσεως των εσόδων................................................. 109

ββ. Μέθοδοι εκτιμήσεως των δαπανών............................................... 111

IV. Συστήματα κατάρτισης προϋπολογισμών εφαρμοζόμενα από την ελλη­νική δημοσιονομική πρακτική             ..................................................................................................... 113

Α. Γενικές παρατηρήσεις στα συστήματα του προϋπολογισμού κονδυ­λίων και του προϋπολογισμού προγραμμάτων    ................................................................................................. 113

α. Σύστημα του προϋπολογισμού κονδυλίων....................................... 114

β. Σύστημα του προϋπολογισμού προγραμμάτων................................. 115

Β. Λόγοι αντικατάστασης του συστήματος προϋπολογισμού κονδυλίων από το σύστημα του προϋπολογισμού προγραμμάτων στην Ελλάδα............................................................ 117

Γ.. Αποτύπωση του συστήματος του προϋπολογισμού προγραμμάτων στα Εθνικά Σχέδια Προγραμμάτων - Πιλοτική εφαρμογή...................................................................................... 119

Δ. Υιοθέτηση της μεθόδου του εκ των προτέρων καθορισμού των ανω­τά­των ορίων δαπανών του φορέα        ................................................................................................. 124

Ε. Επαναφορά του προϋπολογισμού κονδυλίων αλλά και η ρητή θεσμο­θέτηση της δυνατότητας για την κατάρτιση προϋπολογισμού προ­γραμμάτων....................................................... 125

ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΨΗΦΙΣΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

                                ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ                    127

Ι... Διαδικασία ψηφίσεως του κρατικού προϋπολογισμού.............................. 127

Α. Διαδικασία ενώπιον της διαρκούς κοινοβουλευτικής επιτροπής............. 128

Β. Προθεσμία κατάθεσης του σχεδίου προϋπολογισμού στην Βουλή.......... 129

Γ.. Διαδικασία ενώπιον της Βουλής........................................................ 130

ΙΙ.. Έκταση της αρμοδιότητας της Βουλής για την τροποποίηση των μεγε­θών του σχεδίου του κρατικού προϋπολογισμού....................................................................................................... 132

ΙΙΙ. Διαδικασία ψηφίσεως του προϋπολογισμού δαπανών της Βουλής.............. 134

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ

                            ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ                       136

ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ

ΟΡΓΑΝΑ ΑΡΜΟΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ

                                                ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ......................................    137

Ι... Οι δημόσιοι διατάκτες......................................................................... 137

Α. Έννοια των διατακτών..................................................................... 137

Β. Διακρίσεις των διατακτών................................................................ 139

ΙΙ.. Οι δημόσιοι Υπόλογοι......................................................................... 141

Α. Έννοια των δημοσίων υπολόγων....................................................... 141

Β. Διακρίσεις των δημοσίων υπολόγων.................................................. 144

α. Με κριτήριο το όργανο στο οποίο λογοδοτούν................................. 144

β. Με κριτήριο το αντικείμενο της υπηρεσίας τους.............................. 145

Γ.. Αχρεωστήτως λαβών....................................................................... 149

Δ. Ευθύνη Δημοσίου Υπολόγου και αχρεωστήτως λαβόντος..................... 151

α. Ευθύνη Δημοσίου Υπολόγου......................................................... 151

β. Ευθύνη αχρεωστήτως λαβόντος..................................................... 152

ΙΙΙ. Ο κανόνας του ασυμβίβαστου της ιδιότητας του διατάκτη και του υπο­λόγου         154

ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ

                  ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΕΚΤΕΛΕΣΕΩΣ ΤΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ         156

Ι... Ανάληψη της δαπάνης......................................................................... 156

ΙΙ.. Η εκκαθάριση της δαπάνης.................................................................. 158

ΙΙΙ. Εντολή πληρωμής............................................................................... 163

IV. Εξόφληση τίτλων πληρωμής................................................................. 164

V.. Δαπάνες μη υποκείμενες σε προληπτικό έλεγχο...................................... 166

A. Πληρωμές δαπανών διαρκούς ή περιοδικού χαρακτήρα........................ 166

Β. Προπληρωμές................................................................................ 167

α. Χρηματικά Εντάλματα Προπληρωμής (άρθρο 100 ΝΔΛ).................. 167

β. Προσωρινά χρηματικά εντάλματα (άρθρ. 105 ΝΔΛ)......................... 169

γ. Πάγιες Προκαταβολές χρηματικού................................................. 169

1.. Έννοια - Σύσταση (άρθρο 108 ΝΔΛ).......................................... 169

2.. Διαχείριση Πάγιων προκαταβολών (άρθρο 109 ΝΔΛ)................... 171

δ. Προκαταβολές με απόφαση του Υπουργού των Οικονομικών (άρ­θρο 114 ΝΔΛ)                      171

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Ο ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΚΤΕΛΕΣΕΩΣ ΤΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ

ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

                     ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ                173

ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ

                                                  ΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ.............................   173

Ι... Ιστορική εξέλιξη του θεσμού................................................................ 173

ΙΙ.. Νομική Φύση του Ελεγκτικού Συνεδρίου............................................... 174

ΙΙΙ. Αρμοδιότητες του Ελεγκτικού Συνεδρίου............................................... 178

ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ

                                            ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ                            186

Ι... Νομικό καθεστώς του προληπτικού ελέγχου των δημοσίων δαπανών από το Ελεγκτικό Συνέδριο                  187

Α. Ιστορική εξέλιξη της σχετικής νομοθεσίας......................................... 187

Β. Όργανα ελέγχου και πράξεις υποκείμενες σε έλεγχο............................ 189

α. Όργανα ελέγχου.......................................................................... 189

β. Αντικείμενο του προληπτικού ελέγχου............................................ 190

Γ.. Περιεχόμενο και νομική σημασία του ελέγχου.................................... 192

α. Τυπικός έλεγχος.......................................................................... 192

β. Ουσιαστικός έλεγχος.................................................................... 193

γ. Νομική σημασία του ελέγχου........................................................ 194

Δ. Διαδικασίες του ελέγχου.................................................................. 195

α. Τακτική διαδικασία...................................................................... 196

β. Έλεγχος παρεμπιπτόντων ζητημάτων.............................................. 197

γ. Ειδικές διαδικασίες...................................................................... 198

αα.... Διαδικασία ενώπιον του Κλιμακίου ή της Ολομέλειας............... 198

ββ.... Θεώρηση με ευθύνη του υπουργού......................................... 199

γγ..... Η εκ των προτέρων πρόκληση της γνώμης του Κλιμακίου ή της Ολομέλειας                    201

δ. Ο έλεγχος δημοσίων συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας............. 201

ε. Η ανάκληση της πράξης του Τμήματος........................................... 212

ΤΜΗΜΑ ΤΡΙΤΟ

              ΚΑΤΑΣΤΑΛΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ      215

Ι... Διοικητικός κατασταλτικός έλεγχος και εποπτεία της δημόσιας διαχεί­ρισης (των δημοσίων υπολόγων)          ..................................................................................................... 215

Α. Από τους Οικονομικούς Επιθεωρητές................................................ 215

Β. Από τις Υπηρεσίες Εσωτερικού Ελέγχου............................................ 216

Γ.. Από τον οικείο διατάκτη.................................................................. 218

Δ. Από τους προϊσταμένους των Δ.Ο.Υ. και των Ειδικών Ταμείων............ 218

Ε. Από τα όργανα του Ελεγκτικού Συνεδρίου ενεργούντα ως διοικητικά όργανα                 219

ΙΙ.. Ο Δικαστικός κατασταλτικός έλεγχος της δημόσιας διαχείρισης (των δη­μοσίων υπολόγων)              219

Α. Όργανα και διαδικασίες ελέγχου....................................................... 219

Β. Μεθοδολογία και αντικείμενο των ελέγχων........................................ 220

Γ.. Νομική φύση και είδη των ελέγχων................................................... 222

α. Νομική φύση των ελέγχων............................................................ 222

β. Είδη ελέγχου............................................................................... 224

Δ. Έννοια του ελλείμματος και διαδικασία καταλογισμού αυτού............... 227

α. Έννοια του ελλείμματος................................................................ 227

αα.... Νομική έννοια του ελλείμματος............................................. 228

ββ.... Δημοσιολογιστική έννοια του ελλείμματος.............................. 228

β. Διαδικασία καταλογισμού του ελλείμματος..................................... 230

αα.... Κατά τις διατάξεις του ΝΔΛ.................................................. 231

ββ.... Κατά τις διατάξεις του ΚΕΣ.................................................. 234

Ε. Η καταλογιστική πράξη................................................................... 235

α. Έννοια και περιεχόμενο................................................................ 235

β. Αιτιολογία της καταλογιστικής πράξης........................................... 236

γ. Το δικαίωμα της προηγούμενης ακρόασης....................................... 237

ΙΙΙ. Ένδικα μέσα και βοηθήματα κατά των πράξεων καταλογισμού ελλείμ­ματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου         ..................................................................................................... 239

Α. Ανακοπή....................................................................................... 239

α. Ανακοπή ερημοδικίας κατά των οριστικών αποφάσεων του Τμή­μα­τος του Ελεγκτικού Συνεδρίου          .............................................................................................. 239

β. Ένδικο βοήθημα της Ανακοπής κατά των πράξεων αναγκαστικής εκτέλεσης του ΚΕΔΕ                        240

Β. Το ένδικο βοήθημα της Έφεσης........................................................ 241

Γ.. Αναθεώρηση.................................................................................. 244

α. Αίτηση αναθεώρησης των πράξεων του Επιτρόπου........................... 245

β. Το έκτακτο ένδικο μέσο της αίτησης αναθεώρησης.......................... 247

Δ... Αναίρεση..................................................................................... 248

Ε... Πρότυπη Δίκη - Προδικαστικό ερώτημα........................................... 250

ΣΤ. Ενστάσεις ενώπιον Κλιμακίων για την εκτέλεση πράξεων κανονι­σμού σύνταξης                       254

Ζ... Πρότυπη διαδικασία επί ενστάσεων κατά πράξεων ή αποφάσεων απο­νομής συντάξεων              254

Η... Αναζήτηση του καταλογισθέντος ποσού σε βάρος του υπολόγου με βάση την αρχή του αδικαιολογήτου πλουτισμού του Δημοσίου............................................................................... 256

Θ... Η εφαρμογή της αρχής της αναλογικότητας από το Ελεγκτικό Συ­νέδριο          257

Ι.... Αίτηση επανάληψης της διαδικασίας για τη συμμόρφωση προς τις αποφάσεις του ΕΔΔΑ                       258

ΙV. Κοινοβουλευτικός και παρεμπίπτων δικαστικός κατασταλτικός έλεγχος εκτελέσεως του προϋπολογισμού      ..................................................................................................... 259

Α. Περιεχόμενο και κατάρτιση των νόμων του απολογισμού και ισολογι­σμού και των λοιπών χρηματοοικονομικών καταστάσεων του Κρά­τους................................................................ 259

Β. Διαδικασία εγκρίσεως του απολογισμού και ισολογισμού του Κράτους...... 262

α. Διαδικασία ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου................................ 262

β. Διαδικασία ενώπιον της αρμόδιας κοινοβουλευτικής επιτροπής.......... 264

γ. Διαδικασία ενώπιον της ολομέλειας της Βουλής............................... 264

Γ.. Παρέμβαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου κατά την υποβολή της ετήσιας έκθεσης προς τη Βουλή σχετικά με τα αποτελέσματα των εργασιών του........................................................ 266

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΟΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΝΩΣΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΠΡΟΣ ΑΥΤΕΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ

                               ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ                           269

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

                 Ο ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ             270

ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ

                       ΚΑΝΟΝΕΣ (ΑΡΧΕΣ) ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ             270

Ι... Ο κανόνας της ενότητας....................................................................... 271

ΙΙ.. Ο κανόνας της καθολικότητας.............................................................. 272

ΙΙΙ. Ο κανόνας του ενιαυσίου ή της ετήσιας διάρκειας................................... 273

ΙV. Ο κανόνας της ειδικότητας των πιστώσεων............................................. 274

V.. Ο κανόνας της ισοσκέλισης του προϋπολογισμού.................................... 275

VI. Οι αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και της διαφάνειας....... 275

Α. Η αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης................................ 275

Β. Η αρχή της διαφάνειας.................................................................... 276

VIΙ. Αρχή της ενιαίας λογιστικής μονάδας (Ευρώ)....................................... 277

ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΕΣΟΔΑ ΚΑΙ ΔΑΠΑΝΕΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

                                                 ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ.............................   277

Ι... Έσοδα (Το σύστημα «των ιδίων πόρων»)............................................... 277

Α. Γεωργικές εισφορές........................................................................ 279

Β. Δασμοί.......................................................................................... 279

Γ.. Ποσοστό επί του ΦΠΑ.................................................................... 280

Δ. Πόρος ΑΕΠ................................................................................... 282

Ε. Άλλα έσοδα του προϋπολογισμού της Ένωσης δευτερεύουσας σημα­σίας          282

ΙΙ.. Δαπάνες του προϋπολογισμού της Ένωσης............................................. 283

Α. Οι γεωργικές δαπάνες...................................................................... 283

Β. Οι δαπάνες για διαρθρωτικές, περιφερειακές και κοινωνικές πολιτικές... 284

Γ.. Οι δαπάνες για την έρευνα και την τεχνολογία.................................... 285

Δ. Οι δαπάνες για άλλες εσωτερικές πολιτικές........................................ 285

Ε. Οι δαπάνες για εξωτερικές ενέργειες.................................................. 286

ΤΜΗΜΑ ΤΡΙΤΟ

ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ, ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

                                                 ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ.............................   287

Ι... Η κατάρτιση του προϋπολογισμού της ΕΕ............................................. 287

ΙΙ.. Η εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ............................................... 289

ΙΙΙ. Ο έλεγχος της εκτέλεσης του προϋπολογισμού της Ένωσης...................... 291

IV. Η καταπολέμηση της απάτης................................................................ 292

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

              ΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ         295

ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ

ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΤΗΣ ΕΕ

                       ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΑΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΑΥΤΟΥ            296

ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ

                   ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΤΗΣ ΕΕ          298

ΤΜΗΜΑ ΤΡΙΤΟ

                   ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ          300

Ι... Οι τακτικές εκθέσεις........................................................................... 300

Α. Η ετήσια γενική έκθεση................................................................... 300

Β. Άλλες ετήσιες εκθέσεις.................................................................... 301

ΙΙ.. Έκτακτες εκθέσεις.............................................................................. 301

ΙΙΙ. Δήλωση αξιοπιστίας............................................................................ 302

IV. Η νομική φύση των εκθέσεων του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου...... 303

ΤΜΗΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟ

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ

ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ

                                                  ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ..............................   304

Ι... Συγκριτική θεώρηση μεταξύ του Ελεγκτικού Συνεδρίου της Ένωσης και του Ελληνικού Ελεγκτικού Συνεδρίου          ..................................................................................................... 304

ΙΙ.. Συνεργασία μεταξύ του Ελεγκτικού Συνεδρίου της Ένωσης και του Ελ­λη­νικού Ελεγκτικού Συνεδρίου           ..................................................................................................... 305

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΗΣ Ε. ΕΝΩΣΗΣ

                    ΠΕΡΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΩΝ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ                307

ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ

ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΗΣ Ε. ΕΝΩΣΗΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ

                         ΜΕ ΤΑ ΚΑΘΕΣΤΩΤΑ ΤΩΝ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ              308

Ι... Ο κανόνας της απαγόρευσης των κρατικών ενισχύσεων........................... 308

Α. Έννοια των κρατικών ενισχύσεων και λόγοι απαγορεύσεως αυτών........ 308

α. Έννοια των κρατικών ενισχύσεων.................................................. 308

β. Λόγοι απαγορεύσεως των κρατικών ενισχύσεων.............................. 311

Β. Προϋποθέσεις θεμελίωσης του καθεστώτος του «ασυμβίβαστου».......... 312

ΙΙ.. Η κατ’ εξαίρεση απαλλαγή από το καθεστώς του ασυμβίβαστου των κρατικών ενισχύσεων              316

ΙΙΙ. Διαδικασίες για τον έλεγχο των κρατικών ενισχύσεων από τα κοινοτικά όργανα                  319

Α. Ο έλεγχος των υφισταμένων ενισχύσεων (άρθρο 108 παρ. 1 και 2 ΣΛΕΕ)... 319

Β. Ο έλεγχος των σχεδίων για τη θέσπιση νέων ή την τροποποίηση υφισταμένων κρατικών ενισχύσεων (άρθρο 108 παρ. 3 ΣΛΕΕ)........................................................................................ 323

IV. Οι πρακτικές “Tax rulings”.................................................................. 325

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

ΔΑΝΕΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΓΓΥΗΣΗ

                                  ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ                             329

ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ

                                                   ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ..............................   329

ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΩΝ ΕΓΓΥΗΣΕΩΝ

                                              ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ                              331

Ι... Περίοδος ισχύος του α.ν. 747/1945........................................................ 331

ΙΙ.. Περίοδος ισχύος του Ν. 2322/1995........................................................ 332

ΙΙΙ. Το ισχύον νομικό καθεστώς του Ν. 4549/2018........................................ 334

Α. Πεδίο εφαρμογής............................................................................ 335

Β. Έσοδα του Εγγυητή Δημοσίου.......................................................... 338

α. Προμήθεια ασφαλείας.................................................................. 338

β. Ασφάλειες και έσοδα από τόκους................................................... 339

Γ.. Όργανα αρμόδια στην διαδικασία για την παροχή της εγγύησης του Ελληνικού Δημοσίου                        340

α. Η τριμερής Διυπουργική Επιτροπή (άρθρο 96)................................ 340

β. Επιτροπή για την παροχή εγγυήσεων του Ελληνικού Δημοσίου (άρ­θρο 97)                 340

γ. Συμβούλιο Διαχείρισης και Αξιολόγησης της εγγυητικής ευθύνης του Ελληνικού Δημοσίου (άρθρο 98) .............................................................................................. 341

Δ. Διαδικασία παροχής της εγγύησης του Ελληνικού Δημοσίου (άρθρα 99-100)                  342

Ε. Διαχείριση των εγγυήσεων του Ελληνικού Δημοσίου (άρθρα 101-103)...... 343

α. Κατάπτωση της εγγύησης............................................................. 343

β. Απαλλαγή του Ελληνικού Δημοσίου και διαγραφή των βεβαιω­μέ­νων οφειλών                         344

γ. Ρυθμίσεις δανείων........................................................................ 344

ΣΤ. Ειδικά θέματα.............................................................................. 345

α. Ετήσιο όριο εγγυήσεων (άρθρο 104).............................................. 345

β. Ενημέρωση του Ελληνικού Δημοσίου (άρθρο 105).......................... 345

ΤΜΗΜΑ ΤΡΙΤΟ

ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΩΝ ΕΓΓΥΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ

                              ΥΠΟ ΤΟ ΠΡΙΣΜΑ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ                  346

Ι... Υπό το πρίσμα των διατάξεων της ΣΛΕΕ περί απαγορεύσεως των κρα­τικών ενισχύσεων                  347

ΙΙ.. Υπό το πρίσμα των διατάξεων της Συνθήκης ΛΕΕ περί απαγορεύσεως των υπερβολικών δημοσιονομικών ελλειμμάτων....................................................................................................... 349

ΙΙΙ. Υπό το πρίσμα της οικονομικής έννοιας του ηθικού κινδύνου................... 351

IV. Πρόγραμμα παροχής εγγύησης του Ελληνικού Δημοσίου σε τιτλοποιή­σεις μη εξυπηρετούμενων δανείων των πιστωτικών ιδρυμάτων........................................................................ 352

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΝΩΣΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΜΕ ΣΤΟΧΟ
ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ

                                   ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ                               356

ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ

ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΕΝΩΣΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ
ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ΕΕ ΜΕ

            ΣΤΟΧΟ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΖΩΝΗ     356

Ι... Συντονισμός των εθνικών νομισματικών πολιτικών................................. 357

ΙΙ.. Επιβολή δημοσιονομικής πειθαρχίας στα κράτη μέλη της Ευρωζώνης........ 359

Α. Έμμεσα μέτρα................................................................................ 359

Β. Άμεσα μέτρα.................................................................................. 363

α. Σύνθεση της Γενικής Κυβέρνησης και κριτήρια υπαγωγής σε αυτήν μιας οντότητας                 363

αα.... Σύνθεση της Γενικής Κυβέρνησης.......................................... 363

ββ.... Κριτήρια υπαγωγής μιας οντότητας στην Γενική Κυβέρνηση..... 365

β. Οι διατάξεις του πρωτογενούς κοινοτικού δικαίου (άρθρο 126 ΣΛΕΕ, πρώην 104 ΣυνθΕΚ)                   366

γ. Οι διατάξεις του παράγωγου δικαίου – Το σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης                   374

δ. «Το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο» (European Semester).............................. 378

αα.... Ιστορικό της ίδρυσης του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου..................... 378

ββ.... Διαδικασία εφαρμογής του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.................. 381

γγ..... Καινοτομίες του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου................................. 384

ε. Το Δημοσιονομικό Σύμφωνο......................................................... 385

αα.... Ιστορικό της σύναψης του Δημοσιονομικού Συμφώνου............. 385

ββ.... Οι σπουδαιότερες ρυθμίσεις.................................................. 387

γγ..... Οι σπουδαιότερες επικρίσεις κατά της Συνθήκης...................... 392

στ. To Ευρωπαϊκό Δημοσιονομικό Συμβούλιο.................................... 393

αα.... Η Σύνθεση του Ευρωπαϊκού Δημοσιονομικού Συμβουλίου...... 394

ββ.... Οι αρμοδιότητες του Ευρωπαϊκού Δημοσιονομικού Συμβου­λίου         394

Γ.. Ευρωπαϊκοί μηχανισμοί δημοσιονομικής στήριξης.............................. 396

α. Προσωρινοί μηχανισμοί χρηματοπιστωτικής στήριξης...................... 397

αα.... Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Χρηματοπιστωτικής Σταθεροποίη­σης - European Financial Stabilisation Mechanism (EFSM)............................................................. 397

ββ.... Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας - European Financial Stability Facility (EFSF).       ...................................................................................... 398

β. Ο (μόνιμος) Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM)............. 400

αα.... Ιστορικό ίδρυσης του μόνιμου μηχανισμού στήριξης................ 400

ββ.... Νομική φύση και σκοπός του ESM........................................ 401

γγ..... Όργανα του ESM................................................................ 402

δδ.... Εγκεκριμένο μετοχικό κεφάλαιο του ESM και διαδικασία πα­ροχής της στήριξης              403

i.... Εγκεκριμένο μετοχικό κεφάλαιο....................................... 403

ii... Η διαδικασία παροχής χρηματοοικονομικής συνδρομής....... 404

εε..... Μορφές της χορηγούμενης χρηματοοικονομικής στήριξης......... 406

i.... Προληπτική χρηματοδοτική συνδρομή.............................. 406

ii... Ανακεφαλαιοποίηση Πιστωτικών Ιδρυμάτων...................... 407

iii.. Χορήγηση δανείων......................................................... 407

iv.. Μηχανισμός στήριξης πρωτογενών αγορών........................ 408

v... Μηχανισμός στήριξης δευτερογενών αγορών...................... 408

vi.. Ερμηνεία και επίλυση των διαφορών που προκύπτουν από τη λειτουργία του ESM.                409

ΤΜΗΜΑ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

                           ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΕΝΩΣΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ                409

Ι... Κατάσταση των δημοσίων οικονομικών της Ελλάδας πριν από την έναρ­ξη της διαδικασίας για την ένταξή της στην Ο.Ν.Ε................................................................................................ 410

ΙΙ.. Περίοδος του δευτέρου σταδίου της διαδικασίας για την ένταξη στην Ο.Ν.Ε.         412

Α. Η προσαρμογή όσον αφορά την ανεξαρτητοποίηση της Τράπεζας της Ελλάδος έναντι των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης................................................................................... 412

Β. Προσαρμογή όσον αφορά την ικανοποίηση των κριτηρίων δημοσιο­νομικής πειθαρχίας                416

α. Η μείωση του δημοσίου ελλείμματος.............................................. 416

β. Μείωση του δημοσίου χρέους........................................................ 420

ΙΙΙ. Η δημοσιονομική κατάσταση της Ελλάδας ως κράτους μέλους της Ευ­ρω­ζώνης                   424

Α. Περίοδος 2000-2007....................................................................... 424

Β. Οι μέθοδοι της «δημιουργικής λογιστικής» για την απόκρυψη των πραγματικών δημοσιονομικών ελλειμμάτων      ................................................................................................. 425

Γ.. Τελευταία υπαγωγή της Ελλάδας σε κατάσταση υπερβολικού ελλείμ­ματος        430

Δ. Ενίσχυση των μέτρων εποπτείας των κοινοτικών οργάνων στα δημό­σια οικονομικά της Ελλάδας              432

Ε. Περίοδος 2008-2011 (έκτακτα μέτρα για την δημοσιονομική στήριξη της Ελλάδας)                     437

α. Δημιουργία του Μηχανισμού Δημοσιονομικής Στήριξης της Ελλη­νικής Οικονομίας (Πρώτο Μνημόνιο)             .............................................................................................. 437

1.. Το χρονικό της δημιουργίας του μηχανισμού............................... 437

2.. Νομική φύση και όροι του Μηχανισμού Δημοσιονομικής Στήρι­ξης της Ελληνικής Οικονομίας          .......................................................................................... 439

3.. Ο εφαρμοστικός νόμος 3845/2010 του ΜΔΣ............................... 441

4.. Σύναψη των συμβάσεων δανειακής διευκόλυνσης........................ 442

β. Συνέχιση της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος (με βάση τα άρθρα 126 (πρώην 104) παρ. 9 ΣΛΕΕ και 136 ΣΛΕΕ. (Σύσταση της Επιτροπής και απόφαση του Συμβουλίου)......... 443

γ. Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012-2015..... 445

δ. Σύνοδος κορυφής των ηγετών της Ευρωζώνης της 21ης Ιουλίου 2011            447

ΣΤ. Η αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους με τη συμμετοχή του ιδιω­τι­κού τομέα («PSI»)               450

α. Ιστορικό – Κρίσιμες διατάξεις....................................................... 450

β. Ρήτρες συλλογικής δράσης (CACs)................................................ 455

αα.... Νομιμότητα εισαγωγής ρητρών συλλογικής δράσης................. 455

ββ.... Εσφαλμένος υπολογισμός νόμιμης απαρτίας και πλειοψηφίας.... 456

γ. Παρατηρήσεις επί της υποχρεωτικής συμμετοχής των ημεδαπών φυ­σικών προσώπων στην αναδιάταξη του ελληνικού χρέους......................................................................... 458

αα.... Παραβίαση της αρχής της ισότητας - Μη παροχή ευλόγου αντι­σταθμίσματος                   458

ββ.... Αναίρεση του δικαιώματος στην περιουσία κατά παράβαση της αρχής της αναλογικότητας           ...................................................................................... 463

δ. Τελικές παρατηρήσεις.................................................................. 471

ε. Νομολογία των δικαστηρίων σε υποθέσεις αίτησης δικαστικής προ­στασίας από τους φορείς του ιδιωτικού τομέα που συμμετείχαν στην αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους.............. 472

αα.... Του Συμβουλίου της Επικρατείας........................................... 472

ββ.... Του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου..... 474

γγ..... Του Γενικού Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης................. 475

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ........................................................................................ 477

Βιβλιογραφία.......................................................................................... 491

Συνοπτικό ευρετήριο λημματικών όρων                  497