Ὁ καθηγητὴς κ. Βασίλης Φίλιας ἀπεβίωσε τὴν 12/2/2018. Λίγο
πρὶν τὴν ἀποδημία του, ὁλοκλήρωσε τὸ τελευταῖο του πόνημα. ποὺ
ἀποτελείτε απὸ ἐπιστημονικὲς ἐργασίες δημοσιευμένες σὲ διάφο-
ρα ἔντυπα, βιβλία, περιοδικὰ καὶ ἐφημερίδες.
Στὸν παρόντα τόμο ὁ συγγραφέας, ἀσχολείτε μὲ θέματα, κοι-
νωνιολογικά, πολιτικά καὶ ἱστορικά, ἀφήνοντας τὸ ἔργο αὐτὸ ὡς
τελευταῖα παρακαταθήκη.
Ἡ συγκέντρωση τῶν ἐπιστημομικῶν ἐργασιῶν του στὸν τόμο
αὐτὸ δὲν καθορίστηκε μόνο ἀπὸ τὸ κριτήριο ὅτι αὐτὰ ἀποτελοῦν
τὴν τελευταία συμβολὴ τοῦ συγγραφέα στὴν ἐπιστήμη καὶ τὴν
ἔσχατη δωρεά του στὴν ἑλληνικὴ κοινωνία, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ ἕνα
ἐξίσου ἰσχυρὸ χαρακτηριστικό, τὴν αὐστηρὴ δέσμευση στὴ χρήση
τῆς κοινωνιολογικῆς μεθόδου. Γιὰ τὸν Φίλια ἡ ἱστορία, ὁ πόλεμος,
ἡ κοινωνία ἀποτελοῦν συμπληρωματικὲς περιοχὲς τοῦ ἴδιου
προβλήματος, τῆς ἴδιας ὑπαρξιακῆς ἀγωνίας, τῆς σταθερῆς δέσμευ-
σης στὴν ἰδέα τῆς νεωτερικότητας. Οἱ ἀπαντήσεις ποὺ δίνονται σὲ
αὐτὸ τὸ βιβλίο ἀφοροῦν σὲ αὐτὰ τὰ τρία κρίσιμα καὶ ἐξαιρετικὰ
περίπλοκα στὴν ἀντιμετώπισή τους ζητήματα, τὰ ὁποία συχνὰ
πυκνὰ ἀπασχολοῦν τὸ δημόσιο διάλογο.
Σὲ αὐτὸ τὸ βιβλίο του, ὅπως καὶ σὲ ὅλα τὰ ἄλλα κείμενά του,
ὁ Φίλιας μιλάει γιὰ τὴ δημοκρατία. Ὁ λόγος του εἶναι στοχα-
στικός, διδακτικὸς θὰ ἔλεγα, μὲ κατασταλαγμένη τὴ σοφία, μὲ
δικαιοσύνη, μὲ ἑτοιμότητα, ἀκεραιότητα ἠθικὴ καὶ ἀσυμβίβαστη
πολιτικὴ ἐντιμότητα. Μὲ τέτοια σκευὴ προσεγγίζει τὰ θέματά του
καὶ προσφέρει τὸ δικό του βέλτιστο συνδυασμὸ τῆς μεγάλης συλ-
λογικῆς συσσώρευσης, ποὺ εἶναι ἡ ἐπιστήμη, καὶ τῆς ἑρμηνείας,
ποὺ συνοψίζει τὴν ἀτομικὴ πείρα ζωῆς.