Ο Πετρόφ, ένας ευσυνείδητος σοβιετικός πολίτης, προϊστάμενος μιας υπηρεσίας στην πόλη του, διαφθείρεται από την εξουσία που κατέχει και σιγά σιγά μετατρέπεται σε γραφειοκράτη. Η μεταμόρφωση αυτού του σοβαρού και ηθικού αρχικά ατόμου σε ένα ανδρείκελο που περιφέρεται γεμάτος σοβαροφάνεια οφείλεται στον Ιβάν Ιβάνοβιτς – ή, καλύτερα, στο άλλο πρόσωπο του ίδιου του πρωταγωνιστή που είναι κρυμμένο βαθιά στη συνείδησή του.
Η ιστορία εξελίσσεται σε μια σοβιετική πόλη, αλλά –όπως δήλωσε και ο ίδιος ο συγγραφέας– θα μπορούσε να συμβεί σε οποιονδήποτε τόπο σε κάθε εποχή, καθώς η εικόνα ενός ανθρώπου παγιδευμένου ανάμεσα στις αρετές και την εξουσία του είναι δυνατή και εξαιρετικά οικεία.