Ο Κανονισμός (ΕΚ) 1393/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την επίδοση και κοινοποίηση δικαστικών και εξώδικων πράξεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις αποτελεί το σημαντικότερο και συχνότερα εφαρμοζόμενο στην πράξη νομοθετικό κείμενο του ευρωπαϊκού δικονομικού δικαίου. Η εφαρμογή του εκτείνεται κατ` ουσίαν σε κάθε ιδιωτικού δικαίου διαφορά διασυνοριακού χαρακτήρα εντός της ΕΕ. Το γεγονός αυτό έχει δημιουργήσει μια εξαιρετικά πλούσια νομολογία τόσο στο επίπεδο του ΔΕΚ/ΔΕΕ όσο και στο επίπεδο των εθνικών δικαστηρίων, και των ημεδαπών, η συστηματική προσέγγιση της οποίας παρουσιάζεται επιτακτική και αναγκαία. Τον σκοπό αυτόν ακριβώς επιτελεί η κατ` άρθρο παρουσίαση του Κανονισμού 1393/2007. Η ερμηνεία έχει προεχόντως πρακτικό προσανατολισμό. Η προσέγγιση της νομολογίας γίνεται στο έργο ενδελεχώς, ώστε να καταδειχθεί η συμβατότητά της με τις επιλογές του ευρωπαίου νομοθέτη, καθώς τα δικαστήριά μας ήταν για μακρύ χρόνο πριν από την εισαγωγή του Κανονισμού συνηθισμένη στις όχι πάντοτε ανάλογες λύσεις της τότε αποκλειστικά ισχύουσας και ακόμη εφαρμοζόμενης εκτός Ε.Ε. ομότιτλης Σύμβασης της Χάγης του 1965 για τις επιδόσεις στην αλλοδαπή (ν. 1334/1983).
Το έργο αποτελεί τη δεύτερη, έως τώρα, κατ` άρθρο ερμηνεία των σημαντικότερων ευρωπαϊκών Κανονισμών ιδιωτικού/διεθνούς δικαίου, μετά τον προηγηθέντα Κανονισμό (ΕΚ) 2201/2003 του Συμβουλίου για τη διεθνή δικαιοδοσία και την εκτέλεση αποφάσεων σε γαμικές διαφορές και διαφορές γονικής μέριμνας, που εκδίδεται από τους Καθηγητές του Α.Π.Θ. Π. Αρβανιτάκη και Ε. Βασιλακάκη, με τη συνεργασία κορυφαίων ακαδημαϊκών, δικαστών και δικηγόρων της χώρας μας. Πρόκειται για ένα έργο που εγγυάται την έγκυρη, ευσύνοπτη, αλλά και εμπεριστατωμένη ερμηνευτική προσέγγιση του περί επιδόσεων Κανονισμού και της νομολογίας που διαπλάσθηκε εν όψει αυτού για κάθε δικαστή ή δικηγόρο, που καλείται να αντιμετωπίσει στην πράξη ζητήματα εφαρμογής του.
Πρόλογος................................................................................. V
Συνεργάτες του έργου.............................................................. ΙΧ
Συντομογραφίες..................................................................... ΧΙΧ
Γενική βιβλιογραφία............................................................. ΧΧΙΙΙ
Προοίμιο Κανονισμού 1393/2007................................................ 1
Εισαγωγικές παρατηρήσεις......................................................... 7
Ι.... Η εναρμόνιση του δικαίου των διασυνοριακών επιδόσεων στον ευρωπαϊκό χώρο 8
II... Η νομοθετική πορεία προς τον Κανονισμό 1393/2007.................. 10
Α... Η αρχική υιοθέτηση και σε ενδοευρωπαϊκό επίπεδο της Συμβάσεως της Χάγης του 1965 για τις επιδόσεις στην αλλοδαπή......................................................................................... 10
Β... Η υπό το καθεστώς της Συνθήκης του Μάαστριχτ «Σύμβαση για την επίδοση και κοινοποίηση δικαστικών και εξώδικων πράξεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις» του 1997 11
Γ... Η υπογραφή της Συνθήκης του Άμστερνταμ και ο Κανονισμός 1348/2000 12
Δ... Η Πρόταση για την τροποποίηση του Κανονισμού 1348/2000 και ο Κανονισμός 1393/2007 13
Ε... Νομοθετικές βελτιώσεις του Κανονισμού 1393/2007 και επανεξέτασή του 15
ΙΙΙ.. Ένταξη του Κανονισμού 1393/2007 στο δικαιικό μας σύστημα 16
Α... Ο Κανονισμός 1393/2007 ως ρύθμιση διεθνούς δικονομικού δικαίου 16
Β... Σχέση του Κανονισμού 1393/2007 με το εθνικό δίκαιο και με τις άλλες διεθνείς συμβάσεις των κρατών μελών .............................................................................................. 17
Γ... Η σημασία του Κανονισμού 1393/2007 στην ενιαία αντιμετώπιση των περί επιδόσεως στην αλλοδαπή κανόνων του ημεδαπού δικαίου. Η απόφαση ΟλομΑΠ 22/2009................... 18
Δ... Ο ενδοευρωπαϊκός χαρακτήρας του Κανονισμού 1393/2007 19
α... Διασυνοριακή επίδοση μεταξύ κρατών μελών..................... 19
β... Δικαιοδοσία του ΔΕΕ............................................................... 20
γ... Αυτόνομη ερμηνεία.................................................................. 20
Ε... Η σημασία του Κανονισμού 1393/2007 στο εν γένει ευρωπαϊκό δικονομικό δίκαιο 21
ΙV. Γενικά χαρακτηριστικά του Κανονισμού 1393/2007........................ 22
Α... Διατήρηση του συστήματος διαβιβάσεως των εγγράφων μέσω κεντρικής αρχής 22
Β... Διατήρηση των παράλληλων άμεσων και έμμεσων τρόπων επιδόσεως 23
Γ... Περιορισμός της ρήτρας περί αποκλεισμού της επιδόσεως για λόγους δημόσιας τάξεως 26
Δ... Περιορισμός της δυνατότητας διατυπώσεως επιφυλάξεων ή εισαγωγής ειδικών προϋποθέσεων ως προς τους θεσπιζόμενους τρόπους επιδόσεως............................................ 26
Ε... Υιοθέτηση όμοιας με τη ΣυμΧαγ λύσεως επί ερημοδικίας του εναγομένου 27
ΣΤ. Σημαντικές καινοτομίες του Κανονισμού.................................... 27
V... Ζητήματα που επαφίενται και μετά τον Κανονισμό 1393/2007 στο εθνικό δίκαιο 28
Α... Εφαρμογή της lex fori.................................................................... 28
B... Εφαρμογή του δικαίου του κράτους μέλους παραλαβής της πράξεως 31
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι
Γενικές διατάξεις
Άρθρο 1.. Πεδίο εφαρμογής...................................................... 33
I.... Πότε εφαρμόζεται ο Κανονισμός........................................................ 34
Α... Επίδοση «από ένα κράτος μέλος σε άλλο»................................ 34
Β... Πότε «πρέπει» να γίνει η επίδοση με βάση τον Κανονισμό 36
α.. Ο κανόνας της lex fori............................................................... 36
β.. Περιορισμός του κανόνα της lex fori με την απόφαση Alder και αποκλεισμός κάθε εθνικής μορφής πλασματικής επιδόσεως................................................................................... 37
γ.. Διατήρηση εθνικών ρυθμιστικών κανόνων για δίκες με διάδικο διαμένοντα στην αλλοδαπή: το άρθρ. 143 § 4 ΚΠολΔ.......................................................................................... 43
IΙ... Πότε δεν εφαρμόζεται ο Κανονισμός................................................. 44
Α... Επίδοση σε πρόσωπο άγνωστης διαμονής................................ 44
Β... Επίδοση σε εξουσιοδοτημένο αντιπρόσωπο............................. 45
ΙΙΙ.. Ratione materiae πεδίο εφαρμογής του Κανονισμού.................... 47
Α... Αστικές και εμπορικές υποθέσεις................................................. 47
α.. Αυτόνομη και διευρυμένη έννοια του Κανονισμού.............. 47
β.. Νομοθετικές εξαιρέσεις............................................................. 50
Β... Δικαστικές και εξώδικες πράξεις................................................... 51
α.. Διαδικαστικές πράξεις της διαγνωστικής δίκης..................... 51
β.. Πράξεις της αναγκαστικής εκτελέσεως................................... 54
γ.. Εξώδικες πράξεις....................................................................... 55
ΙV.. Ratione personae πεδίο εφαρμογής του Κανονισμού................... 56
Α... Επίδοση προς παραλήπτη σε κράτος μέλος της ΕΕ................ 56
Β... Η περίπτωση της Δανίας............................................................... 56
Γ... Τα νέα κράτη μέλη της Ε.Ε............................................................ 57
Δ... Οι χώρες της Συμβάσεως του Λουγκάνο.................................... 57
Άρθρο 2.. Υπηρεσίες διαβίβασης και παραλαβής....................... 59
Ι.... Η κύρια διαδικασία διαβάσεως των επιδοτέων πράξεων και η σχέση της με τους λοιπούς τρόπους επιδόσεως ..................................................................................................... 60
ΙΙ... Η διαδικασία επιδόσεως μέσω των υπηρεσιών διαβιβάσεως και παραλαβής 60
Α... Η δομή της θεσπιζόμενης διαδικασίας........................................ 60
Β... Υπηρεσία διαβάσεως...................................................................... 61
Γ... Υπηρεσία παραλαβής..................................................................... 62
ΙΙΙ.. Πρακτικά ζητήματα της επιδόσεως μέσω των υπηρεσιών διαβιβάσεως και παραλαβής 63
Α... Επίδοση στην αλλοδαπή μέσω της υπηρεσίας διαβιβάσεως για διαδικασία διεξαγόμενη ενώπιον ημεδαπού δικαστηρίου..................................................................................... 63
Β... Επίδοση στην ημεδαπή μέσω της υπηρεσίας παραλαβής για διαδικασία διεξαγόμενη ενώπιον αλλοδαπού δικαστηρίου..................................................................................... 64
Άρθρο 3.. Κεντρική αρχή.......................................................... 66
Ι.... Σκοπός και αρμοδιότητα των κεντρικών αρχών............................... 66
ΙΙ... Ορισμός κεντρικής αρχής.................................................................... 67
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙ
Δικαστικές πράξεις
ΤΜΗΜΑ 1
Διαβίβαση και επίδοση ή κοινοποίηση δικαστικών πράξεων
Άρθρο 4. Διαβίβαση πράξεων.................................................. 69
Άρθρο 5.. Μετάφραση των πράξεων.......................................... 79
Ι.... Γενικές παρατηρήσεις........................................................................... 79
ΙΙ... Άρνηση παραλαβής.............................................................................. 81
ΙΙΙ.. Έξοδα μεταφράσεως............................................................................. 85
Άρθρο 6.. Παραλαβή των πράξεων από την υπηρεσία παραλαβής 86
Άρθρο 7.. Επίδοση ή κοινοποίηση των πράξεων....................... 89
Ι.... Εφαρμοστέο ως προς την επίδοση δίκαιο........................................ 89
ΙΙ... Χρόνος επιδόσεως και ενέργειες επί αδυναμίας πραγματοποιήσεώς της 94
Άρθρο 8.. Άρνηση παραλαβής της πράξης................................. 96
Ι.... Σύνδεση της διατάξεως με τη μη υποχρεωτική μετάφραση της επιδοτέας πράξεως 98
Α... Η θέση του Κανονισμού για τη μετάφραση της επιδοτέας πράξεως 98
Β... Δικαίωμα αρνήσεως παραλαβής της επιδοτέας πράξεως από τον παραλήπτη 99
ΙΙ... Υποχρέωση ενημερώσεως του παραλήπτη για το δικαίωμά του να αρνηθεί την παραλαβή της επιδοτέας πράξεως .................................................................................................. 100
Α... Ενημέρωση και χρόνος διασκέψεως για την άσκηση του δικαιώματος αρνήσεως 100
Β... Εφαρμογή της υποχρεώσεως σε όλους τους κατά τον Κανονισμό τρόπους επιδόσεως 101
Γ... Συνέπειες επί παραλείψεως ενημερώσεως............................... 102
Δ... Η διαδικασία μετά την άρνηση παραλαβής........................ 103
ΙΙΙ.. Οι προϋποθέσεις αρνήσεωςπαραλαβής της επιδοτέας πράξεως 103
Α... Αρνητική η κατάστρωση των προϋποθέσεων αρνήσεως παραλαβής 103
Β... Οι προϋποθέσεις αρνήσεως παραλαβής κατά τον αρχικό Κανονισμό 1348/2000 και τα δημιουργηθέντα προβλήματα......................................................................................................... 104
Γ... Οι προϋποθέσεις αρνήσεως παραλαβής κατά τον Κανονισμό 1393/2007 105
α.. Σύνταξη της πράξεως στη γλώσσα του κράτους μέλους παραλαβής 106
β.. Σύνταξη της πράξεως σε γλώσσα που ο παραλήπτης κατανοεί 107
Δ... Άρνηση παραλαβής και ιδιωτική αυτονομία............................ 108
Ε... Η ποιότητα της μεταφράσεως ως λόγος αρνήσεως παραλαβής 109
ΣΤ. Υποχρέωση μεταφράσεως και των συνημμένων στην κύρια πράξη εγγράφων; 110
ΙV.. Συνέπειες επί αρνήσεως παραλαβής............................................... 110
Α... Συνέπειες δικαιολογημένης αρνήσεως...................................... 111
α.. Θεραπεία της ελαττωματικής επιδόσεως............................. 111
β.. Χρόνος συντελέσεως της επιδόσεως.................................... 112
Β... Συνέπειες αδικαιολόγητης αρνήσεως........................................ 114
V... Συνέπειες επί μη αρνήσεως παραλαβής......................................... 115
Άρθρο 9.. Ημερομηνία επίδοσης ή κοινοποίησης...................... 116
Ι.... Το κατά τον Κανονισμό σύστημα της διπλής ημερομηνίας συντελέσεως της επιδόσεως 117
Α... Υιοθέτηση ως κανόνα του συστήματος της πραγματικής επιδόσεως 117
Β... Παραχώρηση υπέρ των ρυθμίσεων του εθνικού δικαίου, όταν ο αποστολέας οφείλει να επιχειρήσει διαδικαστική πράξη εντός τακτικής προθεσμίας............................................. 118
ΙΙ... Διαφοροποίηση του χρόνου συντελέσεως της επιδόσεως ανάλογα με τη φύση της προθεσμίας: προπαρασκευαστικές προθεσμίες και προθεσμίες ενέργειας............................................. 120
Α... Η φύση της εκάστοτε οριζόμενης προθεσμίας και η δυνατότητα παράλληλης εφαρμογής των δύο ημερομηνιών συντελέσεως της επιδόσεως....................................................... 120
Β... Διαγνωστική διαδικασία............................................................... 121
Γ... Αναγκαστική εκτέλεση.................................................................. 122
Δ... Λοιπές ουσιαστικού ή δικονομικού δικαίου ρυθμίσεις........... 124
Ε... Επέκταση του συστήματος της διπλής επιδόσεως σε κάθε διαδικασία επιδόσεως στην αλλοδαπή 124
ΙΙΙ.. Η σημασία της επιδόσεως στον χρόνο επελεύσεως της εκκρεμοδικίας 125
IV.. Εφαρμογή του άρθρ. 9 §§ 1, 2 και στους λοιπούς τρόπους επιδόσεως 126
A. Η νομοθετική πρόβλεψη και η πρακτική της σημασία............. 126
Β... Δυνατότητα εκμεταλλεύσεως της συγκεκριμένης δυνατότητας στο δικό μας δίκαιο 128
V... Το σύστημα της διπλής ημερομηνίας επιδόσεως στην τακτική διαδικασία μετά τον ν. 4335/2015 128
Α... Η δομή της νέας τακτικής διαδικασίας και η εφαρμογή της επί εναγομένου διαμένοντος, στην αλλοδαπή ............................................................................................ 128
Β... Η σύμφωνη με το άρθρ. 9 §§ 1, 2 του Κανονισμού ερμηνεία των άρθρ. 215 § 2 και 237 § 2 ΚΠολΔ ............................................................................................ 131
Γ... Ανάλογα προβλήματα και στη μετά τον ν. 4335/2015 διαδικασία της αναγκαστικής εκτελέσεως 133
Άρθρο 10. Βεβαίωση επίδοσης ή κοινοποίησης και αντίγραφο της επιδοθείσας ή κοινοποιηθείσας πράξης .................................................................... 135
Άρθρο 11......................... Έξοδα επίδοσης ή κοινοποίησης......... 140
I.... Εισαγωγικά........................................................................................... 140
II... Αρχή της μη αναζητήσεως κρατικών εξόδων................................ 140
ΙΙI.. Καταβλητέα έξοδα.............................................................................. 141
IV.. Έξοδα με βάση τα στοιχεία των κρατών μελών.............................. 142
ΤΜΗΜΑ 2
Άλλοι τρόποι διαβίβασης και επίδοσης ή κοινοποίησης
δικαστικών πράξεων
Άρθρο 12. Διαβίβαση διά της προξενικής ή διπλωματικής οδού 143
Ι.... Διάκριση των άρθρ. 12 και 13: έμμεση και άμεση διπλωματική επίδοση 143
ΙΙ... Ο επικουρικός χαρακτήρας της συγκεκριμένης επιδόσεως......... 147
ΙΙΙ.. Διαδικασία και συντέλεση της επιδόσεως....................................... 148
Άρθρο 13. Επίδοση ή κοινοποίηση από διπλωματικούς ή προξενικούς υπαλλήλους 154
Άρθρο 14................. Επίδοση ή κοινοποίηση ταχυδρομικώς......... 164
Ι.... Σχέση με λοιπά κείμενα κοινοτικού δικονομικού διεθνούς δικαίου 164
ΙΙ... Σχέση με τις λοιπές μεθόδους επιδόσεως που προβλέπει ο Κανονισμός 166
ΙΙΙ.. Τρόπος διενέργειας της ταχυδρομικής επιδόσεως....................... 168
Α... Έννοια ταχυδρομικών υπηρεσιών............................................. 168
Β... Πρόσωπα που νομιμοποιούνται στην επίσπευση της επιδόσεως και στην παραλαβή του επιδοτέου εγγράφου ............................................................................................ 172
ΙV.. Τρόπος διενέργειας της επιδόσεως................................................. 173
Άρθρο 15....................... Απευθείας επίδοση ή κοινοποίηση......... 179
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙΙ
Εξώδικες πράξεις
Άρθρο 16........................................................... Διαβίβαση......... 183
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙV
Τελικές διατάξεις
Άρθρο 17...................................... Λεπτομέρειες εφαρμογής......... 187
Άρθρο 18............................................................ Επιτροπή......... 190
Άρθρο 19....................................... Ερημοδικία εναγομένου......... 193
Ι.... Εισαγωγικά........................................................................................... 195
ΙΙ... Έκταση εφαρμογής............................................................................. 196
ΙΙΙ.. Πλασματική επίδοση.......................................................................... 202
ΙV.. Νομότυπη και/ή πραγματική κλήτευση........................................... 212
V... Έγκαιρη κλήτευση............................................................................... 220
VΙ.. Έννομη συνέπεια................................................................................ 223
VΙI. Έκδοση αποφάσεως παρά τη μη προσκομιδή βεβαιώσεως περί πραγματικής επιδόσεως 232
VΙIΙ........................................................................ Ασφαλιστικά μέτρα............ 243
IΧ.. Αίτηση επαναφοράς........................................................................... 249
X... Αποφάσεις προσωπικής καταστάσεως........................................... 258
XΙ.. Έλεγχος ερημοδικίας στο κράτος υποδοχής................................. 260
Άρθρο 20..... Σχέσεις με άλλες συμφωνίες ή διακανονισμούς
στις οποίες συμμετέχουν τα κράτη μέλη.................... 263
Άρθρο 21................................................. Δικαστική αρωγή......... 270
Άρθρο 22..... Προστασία των διαβιβαζομένων πληροφοριών......... 271
Άρθρο 23................................ Ανακοίνωση και δημοσίευση......... 273
Άρθρο 24...................................................... Επανεξέταση......... 276
Άρθρο 25.......................................................... Κατάργηση......... 278
Άρθρο 26.................................................... Έναρξη ισχύος......... 279
Παράρτημα I:.. Αίτηση επίδοσης ή κοινοποίησης πράξεων........ 281
Παράρτημα II:. Ενημέρωση του παραλήπτη για το δικαίωμά του να αρνηθεί την παραλαβή της πράξης ............................................................. 287
Παράρτημα III:. Πίνακας αντιστοιχίας........................................ 289
Παράρτημα ΙV: Πίνακας αντιστοιχίας άρθρων Κανονισμών 1348/
2000 και 1393/2007.......................................... 291
Παράρτημα V:. Αποφάσεις του ΔΕΚ/ΔΕΕ επί των Κανονισμών 1348/2000 και 1393/2007 307
– 8.11.2005, Leffler/Berlin Chemie, C-443/03................ 307
– 9.2.2006, Plumex/Young Sports NV, C-473/04........... 322
– 8.5.2008, Weiss/Industrie und Handelskammer Berlin, C-14/07 328
– 25.6.2009, Roda Golf/Beach Resort SL, C-14/08........ 346
– 19.12.2012, Alder/Orlowska, C-325/11......................... 356
– 11.6.2015, Fahnenbrock κ.λπ./Ελληνικής Δημοκρατίας, C-226/13 κ.λπ. 364
– 16.9.2015, Alpha Bank Cyprus/Dan Si Sehn, C-519/13 374
– 11.11.2015, Tecom Mican SL/Domínguez, C-223/14 388
– 28.4.2016, Alta Realitat SL/Erlock Film ApS, C-384/14 399
– 7.7.2016, Lebek/Domino, C-70/15................................. 416
– 2.3.2017, Henderson/Novo Banco SA, C-354/15....... 428
Αλφαβητικό ευρετήριο λημμάτων............................................. 445
