Πενταετία μετά από την πρώτη έκδοση πολλές και διάσπαρτες τροποποιήσεις στη σχετική νομοθεσία, κυρίως με τροπολογίες σε άσχετα νομοθετήματα, αλλά και η έκδοση, κατ’ εξουσιοδότηση του νόμου, σειράς νέων Κανονισμών που διέπουν την Εκκλησία της Κρήτης και κατ’ επέκταση τις επαρχίες των Δωδεκανήσων, κατέστησαν επιβεβλημένη τη νέα έκδοση του μοναδικού αυτού στη νομική βιβλιογραφία έργου του Ομότ. Καθηγητή του Εκκλησιαστικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών Ι. Μ. Κονιδάρη.
Το έργο αυτό εκθέτει για πρώτη φορά ενιαίως το δίκαιο που διέπει όλες εκείνες τις περιοχές της ελληνικής επικράτειας που υπάγονται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινουπόλεως. Πράγματι, στην ελληνική επικράτεια ισχύουν παραλλήλως τέσσερα συστήματα κανόνων εκκλησιαστικού δικαίου της ίδιας, δηλαδή ορθόδοξης, δογματικής κατευθύνσεως.
Τούτο αποτελεί μοναδική εξαίρεση στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Ειδικότερα ισχύουν, το δίκαιο της Εκκλησίας της Ελλάδος, το δίκαιο της ημιαυτόνομης Εκκλησίας της Κρήτης, το δίκαιο του Αγίου ΄Ορους ΄Αθω και το δίκαιο του Οικουμενικού Πατριαρχείου, το οποίο διέπει τις εκκλησιαστικές επαρχίες της Δωδεκανήσου.
Ακριβώς η διαπίστωση ότι κοινός παρονομαστής των ιδιαίτερων αυτών εκκλησιαστικών δικαιοδοσιών είναι η εξάρτησή τους από το Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινουπόλεως αποτέλεσε το θεμέλιο, επί του οποίου στηρίχθηκε η διάρθρωση της ύλης.
Το πρώτο μέρος του έργου αφιερώνεται στις εκκλησιαστικές επαρχίες της Δωδεκανήσου, οι οποίες υπάγονται απευθείας στον Οικουμενικό Θρόνο. Στο μέρος αυτό αναπτύσσεται διεξοδικώς και το καθεστώς που διέπει το Οικουμενικό Πατριαρχείο τόσο εκκλησιαστικώς όσο και ως υποκείμενο δικαίου στη διεθνή, την τουρκική και την ελληνική έννομη τάξη.
Το δεύτερο μέρος αφιερώνεται στην Εκκλησία της Κρήτης, η οποία, συμφώνως προς τον ισχύοντα σήμερα σε αυτήν «Καταστατικό Νόμο» είναι «ημιαυτόνομος έχουσα την κανονικήν εξάρτησιν αυτής εκ του Οικουμενικού Πατριαρχείου».
Το τρίτο μέρος του έργου είναι αφιερωμένο στο Αγιώνυμο ΄Ορος, το οποίο «είναι, κατά το αρχαίον τούτου προνομιακόν καθεστώς, αυτοδιοίκητον τμήμα του Ελληνικού Κράτους» και τελεί ως προς το «πνευματικόν μέρος» υπό την ανώτατη εποπτεία του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Η νέα έκδοση, γραμμένη στο ίδιο εύληπτο και επαγωγό ύφος και εμπλουτισμένο με όλες τις νομοθετικές και κανονιστικές αλλαγές και τη νεώτερη νομολογία, τόσο των ελληνικών δικαστηρίων όσο και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, επιστεγάζεται με επιλογή βιβλιογραφίας, έτσι ώστε να αποτελεί ένα κατατοπιστικό βοήθημα για τους νομικούς της θεωρίας και της πράξη, αλλά και για ένα ευρύτερο κύκλο ενδιαφερομένων.
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦIΕΣ.............................................................................................. xix
ΚΥΡIΟΤΕΡΕΣ ΝΟΜΟΘΕΤIΚΕΣ ΠΗΓΕΣ............................................................. xxiii
ΕIΣΑΓΩΓΗ
§ 1..... Αντικείμενο και διάρθρωση της ύλης.............................................. 1
§ 2..... Διάρθρωση της Ορθόδοξης Εκκλησίας............................................ 8
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ
ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΕΣ ΕΠΑΡΧΙΕΣ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ
ΚΕΦΑΛΑIΟ Α΄
ΤΟ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ
ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΣ
§ 3..... Διάρθρωση του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως.............. 13
§ 4..... Εκκλησιαστικά προνόμια του Οικουμενικού Πατριαρχείου... 18
§ 5..... Εκκλησιαστικός φυλετισμός................................................................ 23
ΚΕΦΑΛΑIΟ Β΄
ΤΟ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ
ΩΣ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΔΙΚΑΙΟΥ
§ 6..... Το Οικουμενικό Πατριαρχείο στη διεθνή έννομη τάξη............ 27
§ 7..... Το Οικουμενικό Πατριαρχείο στην τουρκική έννομη τάξη..... 32
§ 8..... Το Οικουμενικό Πατριαρχείο στην ελληνική έννομη τάξη...... 46
ΚΕΦΑΛΑIΟ Γ΄
ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΕΣ ΕΠΑΡΧΙΕΣ
ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ
§ 9..... Το ισχύον καθεστώς................................................................................ 53
§ 10... Το σχέδιο «Πατριαρχικής Διατάξεως».............................................. 61
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΕΚΚΛΗΣIΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ
ΚΕΦΑΛΑIΟ Α΄
ΝΟΜΟΚΑΝΟΝΙΚΗ ΥΠΟΣΤΑΣΗ
ΤIΤΛΟΣ I
IΣΤΟΡIΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓIΣΗ
§ 11... Εισαγωγικά.................................................................................................. 67
§ 12... Η Σύμβαση Οικουμενικού Πατριαρχείου και Κρητικής Πολιτείας 70
ΤIΤΛΟΣ II
ΔΟΓΜΑΤIΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓIΣΗ
§ 13... Σχέσεις Πoλιτείας και Εκκλησίας Κρήτης........................................ 74
§ 14... Σχέσεις Οικουμενικού Πατριαρχείου και Εκκλησίας Κρήτης. 79
ΚΕΦΑΛΑIΟ Β΄
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
ΤIΤΛΟΣ I
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
§ 15... Ιερά Επαρχιακή Σύνοδος....................................................................... 82
ΤIΤΛΟΣ ΙI
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
§ 16... Μητροπόλεις και Μητροπολιτικά Συμβούλια............................... 88
§ 17... Αρχιεπίσκοπος Κρήτης, Μητροπολίτες και Βοηθός Επίσκοπος 93
§ 18... Ενορίες και Εκκλησιαστικά Συμβούλια............................................ 100
§ 19... Εφημέριοι και Διάκονοι......................................................................... 109
§ 20... Μονές............................................................................................................ 115
ΚΕΦΑΛΑIΟ Γ΄
IΔIΑIΤΕΡΗ ΝΟΜIΚΗ ΜΕΤΑΧΕIΡIΣΗ
ΚΛΗΡIΚΩΝ ΚΑI ΜΟΝΑΧΩΝ
§ 21... Iδιαίτερη voμική μεταχείριση τωv κληρικώv................................ 119
§ 22... Iδιαίτερη voμική μεταχείριση τωv μovαχώv................................. 131
ΚΕΦΑΛΑIΟ Δ΄
ΔIΟIΚΗΣΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
§ 23... Διoικητική εξoυσία επί πρoσώπωv................................................... 136
§ 24... Διoίκηση περιoυσίας Μητρoπόλεωv, Ενοριών και Μovώv...... 140
§ 25... Έσoδα και ασφάλιση κληρικώv και μovαχώv................................ 150
ΚΕΦΑΛΑIΟ Ε΄
ΕΚΚΛΗΣIΑΣΤIΚΗ ΔIΚΑIΟΣΥΝΗ
§ 26... Εκκλησιαστικά δικαστήρια................................................................... 155
§ 27... Εκκλησιαστική διαδικασία.................................................................... 159
§ 28... Έvδικα μέσα................................................................................................ 165
§ 29... Εκτέλεση τωv απoφάσεωv. Απovoμή χάρης.................................. 167
§ 30... Σχέση εκκκλησιαστικής και ποινικής δίκης.................................... 169
ΜΕΡΟΣ ΤΡIΤΟ
ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ
ΚΕΦΑΛΑIΟ Α΄
ΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ ΑΘΩ
§ 31... Ιστορική εισαγωγή................................................................................... 173
§ 32... Διεθνείς συμβάσεις περί Αγίου Όρους........................................... 178
§ 33... Καταστατικός Χάρτης του 1924 και Ν.Δ. της 10.9.1926........... 182
§ 34... Συνταγματική προστασία...................................................................... 185
§ 35... Άγιον Όρος και Ευρωπαϊκή Ένωση.................................................... 189
§ 36... Εποπτεία επί του Αγίου Όρους........................................................... 193
ΚΕΦΑΛΑIΟ Β΄
ΔIΟIΚΗΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
§ 37... Εισαγωγικά.................................................................................................. 198
ΤIΤΛΟΣ I
ΚΕΝΤΡIΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
§ 38... Ιερά Κοινότητα.......................................................................................... 199
§ 39... Ιερά Επιστασία........................................................................................... 203
§ 40... Έκτακτες Ιερές Συνάξεις........................................................................ 206
TITΛOΣ II
ΠΕΡIΦΕΡΕIΑΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
§ 41... Κοινόβιες Μονές....................................................................................... 209
§ 42... Ιδιόρρυθμες Μονές................................................................................. 212
§ 43... Εξαρτήματα Μονών................................................................................. 213
§ 44... Μετόχια Μονών........................................................................................ 219
ΚΕΦΑΛΑIΟ Γ΄
ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ
§ 45... Είσοδος για εγκαταβίωση..................................................................... 222
§ 46... Περιορισμοί δικαιωμάτων των εγκαταβιούντων........................ 224
§ 47... Απαγόρευση εισόδου θηλέων............................................................ 227
§ 48... Περιορισμοί εισόδου επισκεπτών.................................................... 232
ΚΕΦΑΛΑIΟ Δ΄
IΔIΑIΤΕΡΗ ΝΟΜIΚΗ ΜΕΤΑΧΕIΡIΣΗ
ΤΩΝ ΜΟΝΑΧΩΝ
§ 49... Απόκτηση της ελληνικής ιθαγένειας................................................ 234
§ 50... Απαλλαγή από τη στράτευση.............................................................. 238
§ 51... Περιουσιακές σχέσεις - Κληρονομική διαδοχή........................... 241
ΚΕΦΑΛΑIΟ Ε΄
ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ
§ 52... Περιουσία εντός Αγίου Όρους........................................................... 246
§ 53... Περιουσία εκτός Αγίου Όρους........................................................... 250
§ 54... Φορολογικά και τελωνειακά πλεονεκτήματα............................... 256
§ 55... Κέντρο Διαφυλάξεως Αγιορειτικής Κληρονομίας....................... 263
ΚΕΦΑΛΑIΟ ΣΤ΄
ΑΠΟΝΟΜΗ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ
§ 56... Δικαιoδoτικά όργαvα και δικαιοδοσία αυτών.............................. 265
§ 57... Διαδικασία ενώπιον των δικαστηρίων............................................. 268
§ 58... Έvδικα μέσα................................................................................................ 274
§ 59... Εκτέλεση τωv απoφάσεωv.................................................................... 277
§ 60... Σχέση αγιορειτικής και κοσμικής δίκης........................................... 279
ΕΠΙΛΟΓΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ................................................................................. 281
