Το «Δασικό δίκαιο και Εθνικό Κτηματολόγιο» συνιστά μια σοβαρή επιστημονική προσπάθεια συνθέσεως τεσσάρων κλάδων του Δικαίου: Εμπράγματου, Κτηματολογικού, Δασικού και Περιβαλλοντικού Δικαίου. Το δασικό φαινόμενο ρυθμίζεται στην ουσιαστική και λειτουργική σύνθεση των παραπάνω κλάδων του Δικαίου.
Βάση εκκινήσεως αποτελεί το Δασικό Δίκαιο από το 1836 μέχρι σήμερα. Από τις θεμελιώδεις έννοιες και αρχές των παραπάνω κλάδων του Δικαίου (λ.χ. το δάσος ως ακίνητο και ως γεωτεμάχιο, αρχές της αειφορίας και της βιώσιμης αναπτύξεως) μέχρι τις λεπτομερέστατες ρυθμίσεις (λ.χ. τις εγκρίσεις επεμβάσεων σε δάση και δασικές εκτάσεις για τουριστικές εγκαταστάσεις, αλλά και τη ρύθμιση για τα καστανολίβαδα) παρακολουθείται μια ολόκληρη διαδρομή στο χρόνο (λ.χ. ν. 998/1979, αλλά και άρθρα 153-155 ν. 4389/2016) και στον τόπο (λ.χ. δάση υπό κτηματογράφηση και δάση λειτουργούντος Κτηματολογίου).
Τα ποικίλα όργανα (δασικά και κτηματολογικά), οι εναλλασσόμενες αρμοδιότητές τους, οι αποφάσεις τους (λ.χ. των ΕΠ. Ε.Α.), τα θιγόμενα συμφέροντα (Δημοσίου ή ιδιωτών), η εναλλαγή αμάχητων και μαχητών τεκμηρίων, σε συνδυασμό με την εξαιρετικά σημαντική συμβολή της νομολογίας συνθέτουν ένα πεδίο που ενδιαφέρει άμεσα κάθε νομικό της πράξης ή της θεωρίας.
Δεσπόζουσα είναι η προσφυγή σε δικαστικές αποφάσεις τόσο του Ανώτατου Ειδικού Δικαστηρίου, όσο και του Αρείου Πάγου και του Συμβουλίου της Επικρατείας, αλλά και γενικότερα των λοιπών δικαστηρίων. Είναι χαρακτηριστικό του Κτηματολογικού Δασικού Δικαίου το ότι έχει στην κυριολεξία διαμορφωθεί υπό το καθεστώς της παλαιότερης και της νεότατης νομολογίας.
Τα όλο έργο ακολουθεί τη συνεχώς μεταβαλλόμενη νομοθεσία (ενδεικτικά: άρθρα 17, 24 και 117 Συντ, ν. 1650/1986, 2308/1995, 2664/1998, 998/1979, 3203/2003, 3827/2010, 3889/2010, 4389/20010, 4280/2014, 3937/2011, καθώς και ν.δ. 86/1969, πρ.δ. 32/2016). Η ανάπτυξη του συστηματικού αυτού πονήματος περιλαμβάνει Εισαγωγή και τρία Μέρη. Περιέχει εκτός από ένα εκτενή Πίνακα Περιεχομένων, δύο λεπτομερέστατα Ευρετήρια (διατάξεων και λημμάτων) προς υποβοήθηση των ενδιαφερόμενων νομικών, τοπογράφων και δασολόγων.
Πρόκειται για μια πρωτότυπη συμβολή, που συνθέτει το Δάσος με το Εθνικό Κτηματολόγιο.
ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ............................................................................................................................................................................................................. VII
ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ............................................................................................................................................................... LIII
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
§ 1. Αρχικέςπροσεγγίσεις............................................................................................................... 1
I..... Εισαγωγικά.............................................................................................................................. 1
II.... Θεμελιώδεις αρχές.................................................................................................................. 9
1... Αρχή της δημόσιας οικολογικής τάξης (Αρχή προστασίας του περιβάλλοντος).................. 10
2... Αρχή της αειφορίας και αρχή της βιωσιμότητας............................................................... 12
3... Αρχή της φέρουσας ικανότητας........................................................................................ 14
4... Αρχή της υποχρεωτικής αποκαταστάσεως διαταραχθέντων οικοσυστημάτων................... 15
5... Αρχή της βιοποικιλότητας................................................................................................ 15
6... Αρχή της κοινής «φυσικής κληρονομιάς».......................................................................... 16
7... Αρχή της ήπιας αναπτύξεως των ευπαθών οικοσυστημάτων............................................ 16
8... Αρχή της χωρονομίας...................................................................................................... 17
9... Αρχή της πολιτιστικής κληρονομιάς.................................................................................. 18
10. Αρχή του βιώσιμου αστικού περιβάλλοντος..................................................................... 19
11. Αρχή προστασίας του φυσικού κάλλους........................................................................... 20
12. Αρχή της οικολογικής συνειδήσεως................................................................................. 21
III... Πρώτες παρατηρήσεις στο κτηματολογικό δασικό φαινόμενο................................................. 21
§ 2. Συνοπτικήιστορικήδιαδρομή.............................................................................................. 27
Ι..... Εισαγωγικά............................................................................................................................ 27
ΙΙ.... Δημόσια και ιδιωτικά δάση κατά την ανεξαρτησία της Ελλάδος.............................................. 30
Α... Γενικά............................................................................................................................. 30
Β... Πρώτη κατηγορία: Δήμευση «πολεμικώ δικαιώματι»........................................................ 30
Γ.... Δεύτερη κατηγορία: Τα παραχωρηθέντα βάσει της συνθήκης της Κωνσταντινουπόλεως 31
Δ... Τρίτη κατηγορία: Τα κατεχόμενα από Έλληνες ιδιώτες...................................................... 31
Ε.... Τέταρτη κατηγορία: Τα ακίνητα της Αττικής...................................................................... 32
Στ.. Οθωμανικό δίκαιο δημόσιων γαιών................................................................................ 32
ΙΙΙ... Οι ρυθμίσεις του β.δ. της 17/29-11-1836: Νόμιμο τεκμήριο υπέρ του Δημοσίου................... 35
IV... Κτήση κυριότητας σε δάση κατά το προϊσχύσαν δίκαιο.......................................................... 36
V.... Η σημασία του ισχύοντος δικαίου κατά την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους........................... 37
ΜΕΡΟΣΠΡΩΤΟ
Δασικό Δίκαιο και Κτηματολογικό Δασικό Δίκαιο
§ 3. ΔασικόΔίκαιο – ΚτηματολογικόΔίκαιο – ΚτηματολογικόΔασικόΔίκαιο – Δίκαιο (προστασίας) Περιβάλλοντος .............................................................................................................................................. 41
Ι..... Έννοια και στοιχεία Δασικού Δικαίου.................................................................................... 41
Α... Εννοιολογική προσέγγιση Δασικού Δικαίου..................................................................... 41
Β... Τα επί μέρους στοιχεία.................................................................................................... 42
ΙΙ.... Δασικές (έννομες) σχέσεις...................................................................................................... 43
Α... Εννοιολογικές προσεγγίσεις............................................................................................. 43
Β... Υποκείμενα της δασικής σχέσης....................................................................................... 43
Γ.... Αντικείμενα της δασικής σχέσης....................................................................................... 44
Δ... Ο χρόνος στη δασική σχέση............................................................................................ 47
ΙΙΙ... Κτηματολογικό Δασικό Δίκαιο............................................................................................... 47
IV... Κτηματολογικές δασικές σχέσεις............................................................................................ 48
V.... Εθνικό Κτηματολόγιο............................................................................................................. 49
VI... Συνοπτική παρουσίαση βασικών νομοθετημάτων Δασικού Δικαίου....................................... 53
Α... Γενικά............................................................................................................................. 53
Β... Άρθρα 17, 24 και 117 Συντ............................................................................................. 54
Γ.... Ν.δ. 86/1969 «Δασικός Κώδικας»..................................................................................... 54
Δ... Ν. 998/1979.................................................................................................................. 57
Ε.... Τα άρθρα 27, 27Α, 27Β και 28 ν. 2664/1998................................................................... 60
Στ.. Ν. 3208/2003................................................................................................................. 61
Ζ... Ν. 3889/2010................................................................................................................. 61
Η... Ν. 4164/2013................................................................................................................ 63
Θ... Ν. 4280/2014................................................................................................................ 63
Ι.... Ν. 4389/2016................................................................................................................ 65
VII.. Δίκαιο (προστασίας) Περιβάλλοντος....................................................................................... 69
Α... Γενικά............................................................................................................................. 69
Β... Χαρακτηρισμοί................................................................................................................ 69
Γ.... Θέσεις της νομολογίας..................................................................................................... 71
Δ... Ο νόμος 1650/1986........................................................................................................ 72
§ 4. Χαρακτηριστικά, πηγέςκαιαρχέςτουΚτηματολογικούΔασικούΔικαίου...................... 75
Ι..... Εισαγωγικά............................................................................................................................ 75
ΙΙ.... Πηγές Κτηματολογικού Δασικού Δικαίου............................................................................... 78
Α... Ενδεικτικά οι πηγές.......................................................................................................... 78
Β... Κωδικοποιήσεις Δασικού Δικαίου.................................................................................... 83
Γ.... Εικόνα με βάση τους τίτλους νομοθετημάτων................................................................... 84
Δ... ΥΑ 452//2013 (ΥΑ 45246 ΦΕΚ Β΄ 2203/6.9.2013)........................................................... 85
ΙΙΙ... Αρχές Κτηματολογικού Δασικού Δικαίου............................................................................... 88
Α... Γενικά............................................................................................................................. 88
Β... Αρχή αειφορίας (ή της βιωσιμότητας;)............................................................................. 89
Γ.... Αρχή βιωσιμότητας (βιώσιμης αναπτύξεως)..................................................................... 99
Δ... Αρχές Κτηματολογικού Δασικού Δικαίου....................................................................... 106
Ε.... Συνοπτικές παρατηρήσεις.............................................................................................. 112
§ 5. ΌργαναΚτηματολογικούΔασικούΔικαίου....................................................................... 114
Ι..... Εισαγωγικά.......................................................................................................................... 114
ΙΙ.... Γενικές παρατηρήσεις για τα κατ’ ιδίαν όργανα.................................................................... 115
ΙΙΙ... Όργανα του Δασικού Δικαίου.............................................................................................. 116
Α... Συμβούλια Ιδιοκτησίας Δασών...................................................................................... 116
Β... Τέσσερα Συμβούλια Ιδιοκτησίας Δασών........................................................................ 118
Γ.... Προσφυγή στα πολιτικά δικαστήρια............................................................................... 131
Δ... Τεχνικό Συμβούλιο Δασών............................................................................................ 132
Ε.... Περιφερειακά Συμβούλια και Επιτροπές........................................................................ 133
Στ.. Επιτροπές Επιλύσεως Δασικών Αμφισβητήσεων – Τεχνικές Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων 133
Ζ... Επιτροπή Αντιμετωπίσεως Δασοπυρκαγιών................................................................... 141
Η... Επιτροπή Αποτερματισμού και Οροθέτησης Δημοσίων Δασών και Δασικών Εκτάσεων 141
Θ... Ποικίλες άλλες επιτροπές............................................................................................... 141
Ι.... Αντιρρήσεις ενώπιον Επιτροπής Επιλύσεως Δασικών Αμφισβητήσεων........................... 144
ΙΑ.. Δασάρχης...................................................................................................................... 144
ΙΒ.. Αναθεωρητικό Συμβούλιο Ιδιοκτησίας Δασών............................................................... 145
IΓ... Αναγκαστικοί Δασικοί Συνεταιρισμοί Προστασίας.......................................................... 150
IV... Όργανα του Κτηματολογικού Δικαίου.................................................................................. 151
A... Επιτροπή Eνστάσεων..................................................................................................... 152
B... ΕΚΧΑ ΑΕ........................................................................................................................ 152
Γ.... Γραφείο Κτηματογραφήσεως......................................................................................... 153
Δ... Κτηματολογικό Γραφείο................................................................................................. 153
Ε.... Προϊστάμενος Κτηματολογικού Γραφείου...................................................................... 154
Στ.. Κτηματολογικός Δικαστής.............................................................................................. 155
V.... Συντονιστής (οικείας) Αποκεντρωμένης Διοίκησης................................................................ 155
§ 6. Τοδασικόφαινόμενοκατάτηνκτηματογράφηση.......................................................... 156
Ι..... Εισαγωγικά.......................................................................................................................... 156
ΙΙ.... Η δασική (έννομη) σχέση ως κτηματολογική σχέση.............................................................. 157
ΙΙΙ... Δήλωση εγγραπτέου δικαιώματος και δάση......................................................................... 157
ΙV... Διορθώσεις (κτηματολογικών) στοιχείων............................................................................. 161
V.... Εγγραφές (αρχικές, πρώτες και μεταγενέστερες)................................................................... 162
VI... Εκπρόθεσμη δήλωση........................................................................................................... 163
VII.. Εμπρόθεσμη δήλωση.......................................................................................................... 164
VIII. Κτηματολόγιο σε δάση και δασικές εκτάσεις........................................................................ 164
IX... Χαρακτηρισμός περιοχής ως δάσους ή δασικής εκτάσεως.................................................... 165
X.... Κτηματογραφούμενο ακίνητο.............................................................................................. 165
XI... Κτηματογραφούμενη περιοχή.............................................................................................. 165
XII.. Κτηματογράφηση (δάσους και δασικής εκτάσεως)................................................................ 166
XIII. Εντοπισμός ακινήτου........................................................................................................... 166
XIV. Το σύστημα διορθώσεως ανακριβειών κατά την κτηματογράφηση....................................... 167
XV.. Αιτήσεις διορθώσεως και ενστάσεις..................................................................................... 168
Α... Προλεγόμενα................................................................................................................ 168
Β... Αιτήσεις διορθώσεως.................................................................................................... 168
Γ.... Υποβολή ενστάσεων..................................................................................................... 169
§ 7. ΤοδασικόφαινόμενοκατάτηλειτουργίατουΚτηματολογίου...................................... 171
Ι..... Εισαγωγικά.......................................................................................................................... 171
ΙΙ.... Εγγραπτέα δικαιώματα........................................................................................................ 171
IΙΙ... Κτηματολογική εγγραφή...................................................................................................... 172
ΙV... Κτηματολογική ανακρίβεια.................................................................................................. 174
V.... Κτηματολογική διαφορά...................................................................................................... 175
VI... Κτηματολογικές πράξεις....................................................................................................... 175
VII.. Εμβαδόν ακινήτου............................................................................................................... 176
VIIΙ. Διόρθωση σφαλμάτων........................................................................................................ 176
§ 8. Επιλεγμένοινομικοίόροι.................................................................................................... 179
Ι..... Εισαγωγικά.......................................................................................................................... 183
ΙΙ.... Συνοπτική παρουσίαση των επιλεγμένων νομικών όρων..................................................... 186
«Άγνωστου ιδιοκτήτη».......................................................................................................... 186
Αγροτική περιοχή................................................................................................................ 187
Αγωγή ανατροπής μαχητού τεκμηρίου................................................................................. 189
Αγωγή άρθρου 6, παρ. 2, ν. 2664/1998.............................................................................. 189
Αγωγή για διόρθωση (άρθρου 17 ν. 2664/1998)................................................................. 190
Αγωγοί προσαγωγής νερού εργοστασίων εμφιαλώσεως...................................................... 190
Αγωγοί υδρεύσεως - αποχετεύσεως..................................................................................... 191
Αεροδρόμιο........................................................................................................................ 191
Αιγιαλός.............................................................................................................................. 192
Αισθητικά δάση................................................................................................................... 193
Αιτήσεις............................................................................................................................... 194
Αιτήσεις διορθώσεως κτηματολογικών εγγραφών................................................................ 196
Αιτία κτήσης........................................................................................................................ 196
Ακάλυπτη έκταση................................................................................................................. 198
Ακίνητα περιερχόμενα στο Δημόσιο.................................................................................... 199
Ακίνητο............................................................................................................................... 199
Ακυρότητα........................................................................................................................... 200
Άλλος κοινόχρηστος χώρος.................................................................................................. 200
Αλπικές ζώνες...................................................................................................................... 201
Άλση................................................................................................................................... 201
Αμάχητο τεκμήριο............................................................................................................... 202
Άμυνα................................................................................................................................. 202
Αναγκαστική απαλλοτρίωση δασών..................................................................................... 203
Αναγκαστικοί Δασικοί Συνεταιρισμοί Προστασίας................................................................ 204
Αναγνώριση μη δημόσιων δασών........................................................................................ 204
Αναδάσωση......................................................................................................................... 204
Αναθεωρητικό Συμβούλιο Ιδιοκτησίας Δασών..................................................................... 207
Ανακρίβεια.......................................................................................................................... 207
Ανανέωση φυσικών πόρων.................................................................................................. 208
Ανάρτηση............................................................................................................................ 208
Αντικειμενική καλή πίστη..................................................................................................... 214
Αντιρρήσεις......................................................................................................................... 215
Αντιρρήσεις ενώπιον Επιτροπής Επιλύσεως Δασικών Αμφισβητήσεων.................................. 222
Αντλιοστάσια....................................................................................................................... 223
Αξία δάσους........................................................................................................................ 224
Απαγόρευση επεμβάσεων στα δάση.................................................................................... 225
Απόβλητα............................................................................................................................ 225
Αποθηκευτικοί χώροι.......................................................................................................... 226
Αποτερματισμός (και οροθέτηση)......................................................................................... 226
Αποτύπωση......................................................................................................................... 227
Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ)............................................................. 230
Αποψίλωση δάσους............................................................................................................. 230
Αρχαιολογικός χώρος.......................................................................................................... 231
Αρχές Κτηματολογικού Δασικού Δικαίου.............................................................................. 233
Αρχές Κτηματολογίου.......................................................................................................... 234
Αρχή αειφορίας................................................................................................................... 235
Αρχή βιώσιμης αναπτύξεως (βλ. Αρχή αειφορίας)................................................................ 236
Αρχή προφυλάξεως και αρχή προλήψεως............................................................................ 236
Αρχή υπέρτερης ανάγκης..................................................................................................... 237
Αρχή υψηλού επιπέδου προστασίας περιβάλλοντος............................................................. 238
Αρχή φειδούς...................................................................................................................... 238
Ασκεπείς εκτάσεις................................................................................................................ 239
Ασκεπείς κορυφές................................................................................................................ 239
Αστική Ευθύνη στο Περιβάλλον........................................................................................... 240
Ατμόσφαιρα (ποιότητα)........................................................................................................ 240
Αυθαίρετα (σε δάση)........................................................................................................... 241
Αχελώος (υπόθεση εκτροπής Αχελώου)............................................................................... 241
Βάρος αποδείξεως............................................................................................................... 242
Βιομηχανίες (βιομηχανικές εγκαταστάσεις)........................................................................... 242
Βιοποικιλότητα.................................................................................................................... 243
Βοσκή εντός δασών............................................................................................................. 244
Βοτανικοί κήποι................................................................................................................... 244
Βραχώδεις ή πετρώδεις εκτάσεις.......................................................................................... 245
Γενικές υποχρεώσεις (Δασικού Δικαίου)............................................................................... 245
Γενική Διεύθυνση Ανάπτυξης και Προστασίας Δασών και Αγροπεριβάλλοντος..................... 246
Γεωτεμάχιο.......................................................................................................................... 247
Γεωτεμάχιο και Οδηγία Inspire............................................................................................ 248
Γραφείο Κτηματογραφήσεως............................................................................................... 248
Γραφείο Κτηματολογίου (βλ. Κτηματολογικό Γραφείο).......................................................... 249
Δασάρχης............................................................................................................................ 249
Δασικά έργα........................................................................................................................ 252
Δασικά κτίρια...................................................................................................................... 252
Δασικά οικοσυστήματα........................................................................................................ 253
Δασικά φυτώρια.................................................................................................................. 253
Δασικές οδοί....................................................................................................................... 254
Δασικές συνεταιριστικές οργανώσεις.................................................................................... 255
Δασική έκταση (ή περιοχή).................................................................................................. 255
Δασική (έννομη) σχέση........................................................................................................ 257
Δασική ιδιοκτησία............................................................................................................... 257
Δασική νομοθεσία............................................................................................................... 257
Δασική πολιτική................................................................................................................... 259
Δασικό Κτηματολόγιο.......................................................................................................... 259
Δασικό οικοσύστημα........................................................................................................... 260
Δασικό περιβάλλον.............................................................................................................. 260
Δασικός πλούτος.................................................................................................................. 260
Δασικός χαρακτήρας............................................................................................................ 261
Δασικός χάρτης.................................................................................................................... 263
Δασοκομία.......................................................................................................................... 264
Δασολόγιο........................................................................................................................... 264
Δασοπυρόσβεση................................................................................................................. 266
Δάσος.................................................................................................................................. 266
Δασοτεχνικά έργα (ειδικά)................................................................................................... 268
Δασώσεις (και αναδασώσεις)............................................................................................... 269
Δασωτέες και αναδασωτέες εκτάσεις.................................................................................... 269
Δεξαμενές αποθηκεύσεως πετρελαιοειδών.......................................................................... 270
Δήλωση εγγραπτέου δικαιώματος (γενικά)........................................................................... 271
Δήλωση ν. 2308/1995 (ειδικότερα)...................................................................................... 272
Δημόσια δάση..................................................................................................................... 273
Δημόσια πίστη..................................................................................................................... 274
Δημόσια ωφέλεια................................................................................................................ 275
Δημόσιο.............................................................................................................................. 275
Δημόσιο συμφέρον............................................................................................................. 278
Διακατεχόμενα δάση........................................................................................................... 278
Διαλειτουργικό Κτηματολόγιο.............................................................................................. 279
Διασταύρωση...................................................................................................................... 279
Διατηρητέα μνημεία της φύσης............................................................................................ 280
Διαφύλαξη δάσους.............................................................................................................. 280
Διαχείριση αποβλήτων........................................................................................................ 281
Διαχείριση δασών............................................................................................................... 281
Διεκδικητική αγωγή (δικόγραφο)......................................................................................... 282
Διεύθυνση Δασικών Έργων και Υποδομών.......................................................................... 282
Διεύθυνση Δασών Αποκεντρωμένης Διοίκησης.................................................................... 283
Δικαίωμα προτιμήσεως........................................................................................................ 287
Δικαιώματα σε δάση............................................................................................................ 287
Δικαστήριο Ευρωπαϊκής Ενώσεως........................................................................................ 287
Δίκτυα μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας.......................................................... 288
Δίκτυα μεταφοράς και διανομής πετρελαϊκών προϊόντων................................................. ... 288
Δίκτυα μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίου................................................................. 288
Διοίκηση γης (και δασικής γης)............................................................................................. 288
Διοικητικές κυρώσεις στο Περιβαλλοντικό Δίκαιο................................................................. 289
Διοικητικές πράξεις.............................................................................................................. 289
Διορθώσεις στοιχείων (κτηματολογικών).............................................................................. 290
Διόρθωση σφαλμάτων......................................................................................................... 290
Εγγραπτέα δικαιώματα......................................................................................................... 291
Εγγραφές (αρχικές, πρώτες και μεταγενέστερες)................................................................... 292
Εγκαταστάσεις αντλήσεως για αποθήκευση ενέργειας........................................................... 292
Εγκαταστάσεις αντλήσεως υδρογονανθράκων...................................................................... 293
Εγκαταστάσεις έργων αποχετεύσεως.................................................................................... 293
Εγκαταστάσεις έργων υδρεύσεως......................................................................................... 294
Εγκαταστάσεις Περιφερειακών Συστημάτων Υγείας και Πρόνοιας (Πε.Σ.Υ.Π.)....................... 295
Εγκαταστάσεις Σωμάτων Ασφαλείας..................................................................................... 295
Εθνικό Κτηματολόγιο........................................................................................................... 296
Εθνικό πάρκο....................................................................................................................... 297
Εθνικοί δρυμοί.................................................................................................................... 298
Είδη δασών και δασικών εκτάσεων...................................................................................... 298
Ειδικοί νόμοι για την ιδιοκτησία κατ’ άρθρο 18 Συντ............................................................ 299
Ειδικός Φορέας Δασών........................................................................................................ 299
Εκπαιδευτικά κτίρια............................................................................................................. 300
Εκπρόθεσμη δήλωση........................................................................................................... 300
Έκτακτη χρησικτησία σε ακίνητα Δημοσίου (δάση, δασικές εκτάσεις).................................... 302
ΕΚΧΑ ΑΕ.............................................................................................................................. 303
Εκχέρσωση.......................................................................................................................... 308
Ελαιοτριβεία........................................................................................................................ 309
Έλος.................................................................................................................................... 310
Εμβαδόν ακινήτου............................................................................................................... 310
Εμπράγματα δικαιώματα 1 (σε δάση)................................................................................... 311
Εμπράγματα δικαιώματα 2................................................................................................... 312
Εμπρόθεσμη δήλωση........................................................................................................... 312
Ενδικοφανής διαδικασία...................................................................................................... 313
Ενδικοφανής προσφυγή....................................................................................................... 313
Ενιαίος Φορέας Περιβάλλοντος............................................................................................ 314
Ενστάσεις............................................................................................................................. 315
Εντοπισμός ακινήτου............................................................................................................ 315
Εξαγορά ιδιωτικών εκτάσεων............................................................................................... 317
Εξόρυξη.............................................................................................................................. 317
Επαγγελματική στέγη........................................................................................................... 318
Επαχθείς περιορισμοί και απαγορεύσεις.............................................................................. 318
Επενδύσεις στρατηγικού χαρακτήρα..................................................................................... 319
Επιδράσεις δένδρων (και πρασίνου) στην πόλη.................................................................... 319
Επικίνδυνες ουσίες ή παρασκευάσματα................................................................................ 319
Επιτήρηση δασών................................................................................................................ 320
Επιτρεπτές επεμβάσεις σε δάση........................................................................................... 320
Επιτροπές εξέτασης αντιρρήσεων (τριμελείς) – [ΕΠ.Ε.Α.]....................................................... 321
Επιτροπές Επιλύσεως Δασικών Αμφισβητήσεων – Τεχνικές Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων 321
Επιτροπή Αποτερματισμού και Οροθέτησης Δημόσιων Δασών και Δασικών Εκτάσεων......... 322
Επιτροπή Δασολογίου Περιφερειακής Ενότητας.................................................................... 322
Επιτροπή Ενστάσεων............................................................................................................ 322
Επιχειρηματικό πάρκο.......................................................................................................... 323
Έργα κοινής ωφέλειας ή γενικότερης σημασίας για την οικονομία της χώρας........................ 324
Έργα συλλογής υδάτων........................................................................................................ 324
Έργα υποδομής................................................................................................................... 324
Ζώνες ειδικών περιβαλλοντικών ενισχύσεων....................................................................... 324
Ζώνη κανονισμού ορίων...................................................................................................... 325
Ζωοτροφία.......................................................................................................................... 325
Θεραπευτήρια..................................................................................................................... 326
Θέση ακινήτου.................................................................................................................... 326
Θήρα................................................................................................................................... 326
Ιαματικά ύδατα.................................................................................................................... 326
Ιδιοκτησία........................................................................................................................... 327
Ιδιωτικά γραφεία εκπονήσεως δασικών μελετών.................................................................. 327
Ιδιωτικά δάση...................................................................................................................... 328
Ιεροί ναοί και μονές............................................................................................................. 330
Ισόρροπη ανάπτυξη εθνικού χώρου.................................................................................... 330
Ιστορική διαδρομή κτηματολογικού φαινομένου.................................................................. 330
Καλλιέργεια......................................................................................................................... 331
Κανάλι................................................................................................................................. 331
Καστανοτεμάχια – Καστανόδενδρα...................................................................................... 331
Κατάρτιση δασικών χαρτών................................................................................................. 332
α. Προηγούμενο νομικό καθεστώς..................................................................................... 332
β. Νομικό καθεστώς των άρθρων 153-155 ν. 4389/2016.................................................. 332
Κατασκηνώσεις.................................................................................................................... 336
Καταστροφή δάσους από πυρκαγιά (άρθρο 117, παρ. 3, Συντ)............................................. 337
Κατάταξη έργων και δραστηριοτήτων.................................................................................. 337
Κατάτμηση δασικής ιδιοκτησίας........................................................................................... 338
Καταφύγια άγριας ζωής........................................................................................................ 338
Καταχωριζόμενες πράξεις.................................................................................................... 339
Καταχώριση διοικητικών πράξεων....................................................................................... 339
Κατηγορίες δασών και δασικών εκτάσεων............................................................................ 340
Κατοικία.............................................................................................................................. 340
Κέντρα επεξεργασίας λυμάτων............................................................................................. 341
Κήρυξη εκτάσεως ως αναδασωτέας...................................................................................... 341
Κλιμάκια Ελέγχου Ποιότητας Περιβάλλοντος......................................................................... 342
Κτηματική Υπηρεσία Δημοσίου (της υπό κτηματογράφηση περιοχής)................................... 342
Κτηματογραφημένη περιοχή................................................................................................ 342
Κτηματογράφηση................................................................................................................. 343
Κτηματογραφούμενη περιοχή.............................................................................................. 343
Κτηματογραφούμενο ακίνητο............................................................................................... 344
Κτηματολογικά Γραφεία....................................................................................................... 344
Κτηματολογικά διαγράμματα................................................................................................ 345
Κτηματολογικά όργανα........................................................................................................ 345
Κτηματολογικά στοιχεία....................................................................................................... 346
Κτηματολογικές δασικές σχέσεις........................................................................................... 346
Κτηματολογική διαφορά...................................................................................................... 346
Κτηματολογική εγγραφή...................................................................................................... 346
Κτηματολογική ορθότητα..................................................................................................... 347
Κτηματολογικό απόσπασμα.................................................................................................. 347
Κτηματολογικό βιβλίο.......................................................................................................... 347
Κτηματολογικό Δασικό Δίκαιο.............................................................................................. 348
Κτηματολογικό Δασολόγιο................................................................................................... 348
Κτηματολογικό φύλλο.......................................................................................................... 348
Κτηματολογικοί πίνακες....................................................................................................... 348
Κτηματολογικός δικαστής..................................................................................................... 349
Κτηματολογικός Κανονισμός Δωδεκανήσου.......................................................................... 349
Κτηματολόγιο...................................................................................................................... 350
Κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις.............................................................................................. 351
Κτηνοτροφική εκμετάλλευση................................................................................................ 352
Κυριότητα Δημοσίου σε δάσος............................................................................................ 352
Κυριότητα σε δάσος............................................................................................................. 353
Κύρωση δασικών χαρτών.................................................................................................... 353
Κωδικός Αριθμός Εθνικού Κτηματολογίου (ΚΑΕΚ)................................................................. 354
Λατομευτικές εργασίες......................................................................................................... 354
Λιβάδια (ή βοσκότοποι)....................................................................................................... 355
Λιμένες (χερσαίες εγκαταστάσεις)......................................................................................... 356
Λίμνη.................................................................................................................................. 357
Λοιπά έργα υποδομής......................................................................................................... 357
Μαχητό τεκμήριο................................................................................................................. 358
Μεγάλα δημόσια έργα (μεγάλα έργα υποδομής, άρθρο 53, παρ. 1, ν. 998/1979)................. 358
Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων................................................................................. 358
Μεταγενέστερες εγγραφές.................................................................................................... 359
Μεταλλευτικές εργασίες – Μεταλλεία.................................................................................... 359
Μέτρα προστασίας (δασών και δασικών εκτάσεων).............................................................. 360
Μόλυνση............................................................................................................................. 360
Μονάδες μεταποιήσεως γεωργικών προϊόντων.................................................................... 361
Μονές.................................................................................................................................. 362
Natura 2000........................................................................................................................ 362
Νεκροταφεία – Κοιμητήρια.................................................................................................. 363
Νερά (ποιότητα, δίκτυο παρακολουθήσεως και μέτρα προστασίας)...................................... 364
Νομαρχιακό Συμβούλιο Δασών........................................................................................... 364
Νομή................................................................................................................................... 364
Νομική κατάσταση ακινήτου................................................................................................ 365
Νομική πληροφορία............................................................................................................ 366
Νομοθεσία.......................................................................................................................... 367
Νοσοκομεία........................................................................................................................ 367
Οδηγίες για συμπλήρωση δηλώσεως ν. 2308/1995 (Δ.2) νομικών προσώπων..................... 368
Οδικό δίκτυο – Οδοί........................................................................................................... 370
Οθωμανικό Δίκαιο στη Δωδεκάνησο................................................................................... 371
Οικολογία – Δασική οικολογία............................................................................................. 372
Οικολογική ισορροπία......................................................................................................... 372
Οικοσύστημα....................................................................................................................... 372
Οικοσύστημα (εδαφικό)....................................................................................................... 372
Οργανισμός Κτηματολογίου και Χαρτογραφήσεων Ελλάδος (ΟΚΧΕ)...................................... 373
Οριστικοποίηση εγγραφών.................................................................................................. 373
Ορυχεία.............................................................................................................................. 373
Ουσίες................................................................................................................................. 374
Πανίδα................................................................................................................................ 375
Παράλειψη Διοικήσεως προς λήψη μέτρων προστασίας δασών........................................... 375
Παρασκευάσματα................................................................................................................ 376
Παραχώρηση δασικών εκτάσεων..................................................................................... ... 376
Πάρκα................................................................................................................................. 376
Περιαστικό πράσινο............................................................................................................. 377
Περιβάλλον......................................................................................................................... 378
Περιβάλλον (και συμμετοχή πολιτών)................................................................................... 379
Περιβαλλοντικό Δίκαιο........................................................................................................ 379
Περιβαλλοντικοί όροι έργου (πράξεις εγκρίσεως)................................................................. 379
Περιοχές απόλυτης προστασίας της φύσης........................................................................... 380
Περιοχές οργανωμένης ανάπτυξης παραγωγικών δραστηριοτήτων....................................... 380
Περιοχές προστασίας οικοτόπων και ειδών.......................................................................... 381
Περιοχές προστασίας της φύσης........................................................................................... 381
Πίνακας χρήσεων................................................................................................................. 381
Ποινικές κυρώσεις στο Δασικό Δίκαιο.................................................................................. 384
Ποινικές κυρώσεις στο περιβάλλον...................................................................................... 384
Πολιτισμός........................................................................................................................... 384
Πολιτιστικό περιβάλλον....................................................................................................... 385
Ποταμός.............................................................................................................................. 385
Πράξη δασάρχη χαρακτηρίζουσα δάσος ή δασική έκταση.................................................... 386
Πράξη Δασικής Αρχής πληροφοριακού χαρακτήρα.............................................................. 387
Πράσινο Ταμείο (άρθρο 4 ν. 3889/2010)............................................................................. 387
Πράσινοι πόροι................................................................................................................... 388
Πρόδηλα σφάλματα............................................................................................................. 388
Προϊστάμενος Διεύθυνσης Δασών....................................................................................... 389
Προϊστάμενος Διεύθυνσης Συντονισμού και Επιθεώρησης Δασών........................................ 390
Πρόσθετη πληροφορία........................................................................................................ 390
Προστασία ακτών, οχθών, νησίδων..................................................................................... 390
Προστασία από θόρυβο....................................................................................................... 391
Προστασία από ραδιενέργεια.............................................................................................. 391
Προστασία ατμόσφαιρας...................................................................................................... 391
Προστασία βιοποικιλότητας................................................................................................. 391
Προστασία δάσους.............................................................................................................. 392
Προστασία εδάφους............................................................................................................ 392
Προστασία νερών................................................................................................................ 393
Προστασία πάρκων, αλσών και δενδροστοιχιών.................................................................. 393
Προστασία περιβάλλοντος................................................................................................... 393
Προστασία πολιτιστικής κληρονομιάς................................................................................... 395
Προστασία πολιτιστικού περιβάλλοντος............................................................................... 395
Προστασία τοπίου και βιοποικιλότητας................................................................................ 396
Προστασία φύσης και τοπίου............................................................................................... 397
Προστασία φυσικού περιβάλλοντος..................................................................................... 397
Προστατευόμενα τοπία........................................................................................................ 398
Προστατευόμενη περιοχή.................................................................................................... 398
Προσωρινά κτηματολογικά διαγράμματα............................................................................. 398
Προσωρινή επίλυση αμφισβητήσεων (διαδικασία)............................................................... 399
Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις................................................................................ 399
Πρωτόκολλο αποτερματισμού και οροθετήσεως.................................................................. 400
Πρωτόκολλο διοικητικής αποβολής...................................................................................... 400
Πυρκαγιά............................................................................................................................. 400
Ρέμα.................................................................................................................................... 401
Ρέοντα ύδατα...................................................................................................................... 402
Ρητινευόμενα δάση – Ρητίνευση.......................................................................................... 402
Ρύπανση.............................................................................................................................. 402
Σημείο Υποστήριξης της Ανάρτησης Δασικού Χάρτη............................................................ 403
Σιδηρόδρομος..................................................................................................................... 404
Σπήλαια............................................................................................................................... 404
Σταθμός χερσαίων μεταφορικών μέσων............................................................................... 404
Στερεά απόβλητα................................................................................................................. 405
Στρατιωτικά έργα................................................................................................................. 406
Συγκυριότητα Δημοσίου...................................................................................................... 406
Συμβατή τιμή εμβαδού........................................................................................................ 406
Συμβούλια ιδιοκτησίας δασών............................................................................................. 407
Συμβούλια και Επιτροπές..................................................................................................... 407
Συμβούλιο Δασικής Πολιτικής.............................................................................................. 407
Συμπληρωματικές δηλώσεις εγγραπτέων δικαιωμάτων........................................................ 407
Συνιδιοκτησία σε δημόσια δάση.......................................................................................... 408
Συνταγματική προστασία δασών.......................................................................................... 408
Συντονιστής (οικείας) Αποκεντρωμένης Διοίκησης................................................................ 408
Συσχέτιση διαδικασιών (προσωρινής επιλύσεως αμφισβητήσεων και κηρύξεως εκτάσεως ως αναδασωτέας) 412
Σχέδια πόλεως..................................................................................................................... 413
Σχολικά κτίρια και εγκαταστάσεις......................................................................................... 413
Ταμιευτήρες......................................................................................................................... 414
«Τασαρρούφ»....................................................................................................................... 414
Ταυτότητα ακινήτου............................................................................................................. 415
Τεκμήριο αμάχητο............................................................................................................... 415
Τεκμήριο κυριότητας υπέρ του Δημοσίου σε δάση............................................................... 416
Τεκμήριο μαχητό................................................................................................................. 417
Τεχνητές λίμνες.................................................................................................................... 417
Τεχνικές Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων........................................................................... 418
Τεχνικές προδιαγραφές........................................................................................................ 418
Τεχνική πληροφορία............................................................................................................ 418
Τεχνικό Συμβούλιο Δασών................................................................................................... 418
Τηλεπικοινωνιακά δίκτυα..................................................................................................... 419
Τίτλος.................................................................................................................................. 419
Τμήμα Δασικών Χαρτών Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας...................................... 420
Τοπίο................................................................................................................................... 420
Τουριστικές εγκαταστάσεις................................................................................................... 421
Τράπεζα Πληροφοριών Δασικής Γης..................................................................................... 422
Τροποποίηση ρυμοτομικού σχεδίου.................................................................................... 422
Υγεία................................................................................................................................... 423
Υδροηλεκτρικοί σταθμοί...................................................................................................... 423
Υδροτριβεία παραδοσιακού τύπου...................................................................................... 424
Υλοτομίες............................................................................................................................ 424
Υπαγωγή στο ν. 998/1979 και υπαγωγή στη δασική νομοθεσία........................................... 424
Υπεύθυνοι δασολόγοι......................................................................................................... 425
Υπηρεσία............................................................................................................................ 426
Υποβάθμιση........................................................................................................................ 426
Υπόγεια ύδατα.................................................................................................................... 426
Υπόγειες σήραγγες.............................................................................................................. 427
Υπόγειος πλούτος................................................................................................................ 427
Υποκειμενική καλή πίστη..................................................................................................... 427
Φορείς διαχειρίσεως............................................................................................................ 428
Φράγματα............................................................................................................................ 428
Φυσικά πάρκα..................................................................................................................... 429
Φυσικό περιβάλλον............................................................................................................. 429
Φυσικοί πόροι..................................................................................................................... 430
Φυσικός αποδέκτης.............................................................................................................. 430
Φωτοβολταϊκοί σταθμοί....................................................................................................... 431
Φωτογράφηση (δασών)....................................................................................................... 431
Χαρακτηρισμός περιοχής ως δάσους ή δασικής εκτάσεως..................................................... 432
Χαρτογράφηση (δασών)....................................................................................................... 432
Χερσαίες εγκαταστάσεις λιμένων.......................................................................................... 433
Χλωρίδα.............................................................................................................................. 433
Χορτολιβαδικές εκτάσεις...................................................................................................... 433
Χρήση γης – Κάλυψη γης..................................................................................................... 435
Χωρική πληροφορία............................................................................................................ 435
Χώροι αποθηκεύσεως και επεξεργασίας στερεών και υγρών αποβλήτων............................. 436
Χώρος σταθμεύσεως οχημάτων........................................................................................... 436
Χωροταξικός σχεδιασμός................................................................................................. ... 437
Ψευδής δήλωση.................................................................................................................. 437
§ 9. ΣχέσειςτουΑστικούΔικαίουπροςτοΚτηματολογικόΔασικόΔίκαιο........................... 438
Ι..... Εισαγωγικά.......................................................................................................................... 438
Α... Κτηματολογικό Δασικό Δίκαιο....................................................................................... 438
Β... Σχέσεις Αστικού Δικαίου προς Κτηματολογικό Δασικό Δίκαιο........................................ 439
Γ.... Η καταχώριση έννομων σχέσεων................................................................................... 440
Δ... «Επεμβάσεις» Κτηματολογικού Δικαίου.......................................................................... 442
Ε.... Ενδεικτική αναφορά ζητημάτων Δασικού Δικαίου.......................................................... 442
ΙΙ. .. Ζητήματα ερμηνείας και εφαρμογής.................................................................................... 447
ΙΙΙ... Διορθωτική επέμβαση......................................................................................................... 448
IV... Συνοπτικές παρατηρήσεις.................................................................................................... 449
ΜΕΡΟΣΔΕΥΤΕΡΟ
Θεμελιώδεις ρυθμίσεις για το δάσος
§ 10. Έννοιατουδάσους............................................................................................................. 451
Ι..... Εισαγωγικά – Ιστορικά......................................................................................................... 451
ΙΙ.... Εννοιολογικές προσεγγίσεις................................................................................................. 453
Α... Το δάσος ως λογικό προηγούμενο διενέξεων................................................................ 453
Β... Το Σύνταγμα. Συνταγματική προστασία του δάσους....................................................... 453
Γ.... Η δασοβιοκοινότητα και το δασογενές περιβάλλον........................................................ 454
Δ... Δασικό σύστημα ως οικότοπος...................................................................................... 455
1.. Προλεγόμενα........................................................................................................... 455
2.. Δασικά οικοσυστήματα............................................................................................. 456
E.... Η διατήρηση του δάσους ως σκοπός.............................................................................. 459
Στ.. Ορισμοί δάσους κατά το ΔΕΚ......................................................................................... 461
Ζ... Η ΑΕΔ 27/1999 για την έννοια του δάσους.................................................................... 462
Η... Η οργανική ενότητα ειδικότερα ως στοιχείο του δάσους................................................ 466
Θ... Η παλαιότερη έννοια του δάσους.................................................................................. 468
Ι.... Η αρνητική προσέγγιση: Τι δεν είναι δάσος................................................................... 468
ΙΑ.. Τεκμαιρόμενη θεμελιώδης λειτουργία: η ισορροπία του φυσικού περιβάλλοντος........... 469
ΙΒ.. Καρποφόρα δένδρα σε δάσος....................................................................................... 470
ΙΓ... Εκτάσεις που απώλεσαν το δασικό χαρακτήρα............................................................... 470
III... Συγγενείς όροι.................................................................................................................... 472
A... Ακάλυπτοι χώροι σε δάσος. Ασκεπείς εκτάσεις. Ασκεπείς κορυφές................................. 472
1.. Ακάλυπτοι χώροι...................................................................................................... 472
2.. Ασκεπείς κορυφές................................................................................................ ... 473
3.. Ασκεπείς εκτάσεις..................................................................................................... 473
B... Δάσος, δασική έκταση, δασική περιοχή, δασική βλάστηση............................................ 474
1.. Προλεγόμενα........................................................................................................... 474
2.. Δασικές περιοχές...................................................................................................... 474
α.. Καθορισμός δασικών περιοχών........................................................................... 474
β.. Περιοχές μη υπαγόμενες στο ν. 998/1979............................................................ 476
γ.. Ειδικές ρυθμίσεις................................................................................................. 478
3.. Απεικόνιση δασικών περιοχών................................................................................. 478
4.. Αεροφωτογραφία..................................................................................................... 480
IV... Ειδικό προστατευτικό καθεστώς δασών............................................................................... 482
V.... Σημαντικά ζητήματα σχετιζόμενα με τα δάση....................................................................... 483
Α... Ενδεικτική απαρίθμηση................................................................................................. 483
Β... Το δάσος ως προϋπόθεση εκδόσεως του πρωτοκόλλου διοικητικής αποβολής............... 486
Γ.... Πανίδα, χλωρίδα και δάσος........................................................................................... 487
Δ... Οικιστική περιοχή και δάσος......................................................................................... 489
Ε.... Πάρκα και άλση – Εκτάσεις που κηρύχθηκαν δασωτέες ή αναδασωτέες......................... 491
Στ.. Εποικιστικές εκτάσεις και δάσος..................................................................................... 492
VI... Το τεκμήριο κυριότητας του Δημοσίου στα δάση................................................................. 494
VII.. Είδος χρησικτησίας σε βάρος του Ελληνικού Δημοσίου σε αστικά ακίνητα............................ 495
VIII. Χωροταξικός σχεδιασμός και δάσος..................................................................................... 497
IX... Συνοπτικές παρατηρήσεις για την έννοια του δάσους........................................................... 498
Χ.... Το π.δ. 32/2016.................................................................................................................. 503
Α... Προλεγόμενα................................................................................................................ 503
Β... Το νομικό θεμέλιο......................................................................................................... 503
Γ.... Εκτάσεις οριζόμενες στο άρθρο 3, παρ. 1, 2 και 5 ν. 998/1979...................................... 504
Δ... Οι εισαγόμενες ρυθμίσεις.............................................................................................. 505
Ε.... Ερμηνευτικές προσεγγίσεις............................................................................................ 506
1.. Στο άρθρο 1 π.δ. 32/2016........................................................................................ 506
2.. Στο άρθρο 2 π.δ. 32/2016........................................................................................ 507
α.. Σε σχέση με το πρώτο κριτήριο (άρθρο 2, υπό 1, εδ. α΄ και β΄, π.δ. 32/2016)...... 507
β.. Σε σχέση με το ενδεικτικό παράδειγμα του πρώτου κριτηρίου............................. 508
3.. Σε σχέση με το δεύτερο κριτήριο (άρθρο 2, υπό 2, π.δ. 32/2016)............................ 509
α.. Τα οκτώ στοιχεία της δασικής οικολογίας............................................................. 510
α.1. Άγρια ξυλώδης βλάστηση............................................................................ 510
α.2. Ύπαρξη άγριας ζωής ως στοιχείο της δασοβιοκοινότητας............................. 510
α.7. Κλιματολογικές συνθήκες............................................................................. 511
α.8. Σχέση με την ευρύτερη περιοχή καθώς και αν η έκταση ευρίσκεται εντός αλπικής ζώνης ή επί άβατων κλιτύων ορέων ............................................................................................................... 511
4.. Η σημασία του Περιβαλλοντικού δικαίου.................................................................. 511
§ 11 (A). Είδηδασών.................................................................................................................... 513
Ι..... Εισαγωγικά.......................................................................................................................... 513
ΙΙ.... Κατηγορίες δασών και δασικών εκτάσεων........................................................................... 515
Α... Γενικά........................................................................................................................... 515
Β... Κριτήριο η ωφελιμότητα και οι εξυπηρετούμενες λειτουργίες........................................ 515
1.. Κατηγορία πρώτη: Εθνικοί δρυμοί κ.ά...................................................................... 516
2.. Κατηγορία δεύτερη: Προστατευτικά δάση και δασικές εκτάσεις................................. 517
3.. Κατηγορία τρίτη: Παραγωγικά (ή εκμεταλλεύσιμα) δάση........................................... 519
4.. Κατηγορία τέταρτη: Δάση αναψυχής......................................................................... 519
5.. Κατηγορία πέμπτη: Υπόλοιπα δάση.......................................................................... 519
Γ.... Κριτήριο η ανθρώπινη εγκατάσταση και δραστηριότητα................................................ 520
1.. Προλεγόμενα........................................................................................................... 520
2.. Ποικίλες κατηγορίες.................................................................................................. 520
ΙΙΙ... Δημόσια, ιδιωτικά και διακατεχόμενα δάση......................................................................... 521
Α... Προλεγόμενα................................................................................................................ 521
Β... Δημόσια δάση............................................................................................................... 522
1.. Έννοια και ρυθμίσεις στο Σύνταγμα.......................................................................... 522
2.. Ρυθμίσεις στο ν. 998/1979 με γενική αναφορά......................................................... 523
3.. Ρυθμίσεις με ειδική αναφορά στα δημόσια δάση...................................................... 524
4.. Ρυθμίσεις για τα ιδιωτικά και διακατεχόμενα δάση................................................... 524
5.. Ειδικές περιπτώσεις παραχωρήσεως νομής σε δημόσια δάση................................... 525
Γ.... Ιδιωτικά δάση............................................................................................................... 526
Δ... Διακατεχόμενα δάση (Διακάτοχος)................................................................................. 529
ΙV... Επιλεγμένα είδη δασών....................................................................................................... 530
Α... Βοσκήσιμες γαίες, Εθνικοί δρυμοί, αισθητικά δάση και διατηρητέα μνημεία της φύσης 530
1.. Εθνικοί βοσκήσιμοι τόποι......................................................................................... 531
2.. Εθνικοί δρυμοί......................................................................................................... 531
α.. Νομικό καθεστώς................................................................................................ 531
β.. Σύνθεση, έκταση και κανονισμός λειτουργίας των εθνικών δρυμών..................... 532
3.. Αισθητικά δάση........................................................................................................ 533
4.. Διατηρητέα μνημεία της φύσης................................................................................. 534
5.. Μεταχαρακτηρισμοί.................................................................................................. 534
6.. Απαγόρευση (παραχωρήσεων) εντός του πυρήνος εθνικών δρυμών και των διατηρητέων μνημείων της φύσης. Οργάνωση της περιφερειακής ζώνης εθνικών δρυμών και των αισθητικών δασών........................... 535
α... Η γενική απαγόρευση......................................................................................... 535
β... Οι ειδικές απαγορεύσεις..................................................................................... 535
γ... Λήψη απαιτούμενων μέτρων.............................................................................. 536
δ... Προστασία, οργάνωση και βελτίωση των περιφερειακών ζωνών........................ 536
ε... Ειδικές διατάξεις................................................................................................. 537
στ.. Εκτέλεση δασικών έργων.................................................................................... 538
Β... Ευρωπαϊκή και διεθνής διάσταση.................................................................................. 538
V.... Εθνικός Κήπος..................................................................................................................... 539
VI... Αισθητικά δάση (άρθρο 4 § 1α ν. 998/1979)....................................................................... 540
VII.. Συνεταιρικά δάση................................................................................................................ 542
VIII. Δάση κοινωφελών προσώπων, δήμων, κοινοτήτων, ανταλλάξιμης περιουσίας κ.λπ............. 543
IX... Πάρκα................................................................................................................................. 544
X.... Αναδασωτέα ή δασωτέα εδάφη........................................................................................... 545
XI... Παραμεθόρια δάση............................................................................................................. 545
XII.. Ειδικά ζητήματα................................................................................................................... 546
A... Εξομοίωση προστασίας δημόσιων και ιδιωτικών δασών................................................ 546
B... Αξία δάσους και δασικών εκτάσεων.............................................................................. 546
Γ.... Αντάλλαγμα χρήσης και αναδάσωση.............................................................................. 547
Δ... Δασικό Προσωπικό....................................................................................................... 548
Ε.... Προσωπικό Ιδιωτικών Δασών........................................................................................ 548
Στ.. Πινακίδες...................................................................................................................... 549
§ 11(Β). Ενδικοφανήςδιαδικασίαγιαχαρακτηρισμόδάσους. Ενδικοφανήςπροσφυγή...... 550
Ι..... Εισαγωγικά.......................................................................................................................... 550
ΙΙ.... Το (νέο) άρθρο 14 ν. 998/1979 (Διαδικασία χαρακτηρισμού)............................................... 551
Α... Κείμενο του νόμου........................................................................................................ 551
Β... Εισαγόμενη διαδικασία.................................................................................................. 555
Γ.... Ειδική ενδικοφανής διαδικασία...................................................................................... 556
Δ... Πράξη δασάρχη............................................................................................................ 558
Ε.... Κίνηση διαδικασίας....................................................................................................... 559
Στ.. Αίτηση χαρακτηρισμού.................................................................................................. 560
Ζ... Αιτιολογημένη απόφαση............................................................................................... 560
Η... Εισήγηση αρμόδιου δασολόγου.................................................................................... 561
Θ... Πράξεις δημοσιότητας................................................................................................... 561
1.. Επίδοση πράξης χαρακτηρισμού – Προθεσμία επιδόσεως – Κοινοποιήσεις............... 561
2.. Ανακοίνωση συντάξεως πράξης – Δημοσίευσή της στον τύπο................................... 562
3.. Ανάρτηση της πράξης και του τοπογραφικού διαγράμματος – Τεκμήριο γνώσης....... 562
Ι.... Πράξη χαρακτηρισμού και Κτηματολογικό Δίκαιο.......................................................... 564
ΙΑ.. Ειδικότερα το στοιχείο της ταυτότητας του ακινήτου κατά τη διαδικασία χαρακτηρισμού 564
ΙΒ.. Μη ανάκληση ή τροποποίηση αποφάσεως από δασάρχη............................................... 565
ΙΓ... Απώλεια δασικού χαρακτήρα ή αναδάσωση.................................................................. 565
ΙΔ.. Εκτάσεις που δεν αποτελούν δάσος ή δασική έκταση..................................................... 566
ΙΕ... Μη τήρηση όρων δημοσιότητας – Έννομες συνέπειες.................................................... 567
ΙΙΙ... Αντιρρήσεις ενώπιον Επιτροπών Επιλύσεως Δασικών Αμφισβητήσεων................................ 568
Α... Αντιρρήσεις κατά της πράξης ενώπιον Επιτροπής – Παράβολο – Προθεσμία.................. 568
Β... Άσκηση αντιρρήσεων χωρίς διατυπώσεις δημοσιότητας................................................ 569
Γ.... Ακύρωση ή μεταρρύθμιση από τις αρμόδιες Επιτροπές.................................................. 570
IV... Επιτροπή Επιλύσεως Δασικών Αμφισβητήσεων (άρθρου 10 ν. 998/ 1979)........................... 570
Α... Το (προηγούμενο) νέο όργανο....................................................................................... 570
Β... Αίτηση ακυρώσεως από διοικητικό όργανο................................................................... 573
Γ.... Αρμοδιότητες................................................................................................................ 574
Δ... Απόφαση Επιτροπής...................................................................................................... 574
Ε.... Βεβαίωση σιωπηρής απορρίψεως αντιρρήσεων – Τεκμήριο σιωπηρής απορρίψεως...... 575
ΣΤ.. Επίδοση αποφάσεως Επιτροπής, κοινοποίηση και ανάρτηση – Τεκμαιρόμενη γνώση...... 575
Ζ... Αίτηση από το Γενικό Γραμματέα................................................................................... 576
V.... Οριστικός και αμετάκλητος χαρακτηρισμός εκτάσεως (δασικός ή μη χαρακτήρας) – Σχετικό πιστοποιητικό 576
VΙ... Αναστολή εκτελέσεως πράξης χαρακτηρισμού..................................................................... 576
VΙΙ.. Περίπτωση προηγούμενου χαρακτηρισμού εκτάσεως ως αναδασωτέας –Υποχρέωση αποχής δασάρχη 577
VΙΙΙ. Περιπτώσεις εξεταζόμενες κατά απόλυτη προτεραιότητα..................................................... 579
ΙΧ... Πράξεις υποχρεωτικά εκτιμώμενες κατά την κατάρτιση δασικού χάρτη και κατά τη σύνταξη δασολογίου 580
Χ.... Ειδική διάταξη: Χαρακτηρισμός με έγγραφα πληροφοριακού χαρακτήρα............................. 581
ΧΙ... Χαρακτηρισμός εκτάσεως ως μη έχουσα δασικό χαρακτήρα................................................. 582
ΧΙΙ.. Αρμοδιότητα Διοικητικού Εφετείου..................................................................................... 582
ΧΙΙΙ. Αίτηση ακυρώσεως............................................................................................................. 582
ΧΙV. Διατήρηση δασικού χαρακτήρα........................................................................................... 583
XV.. Τεχνικές Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων........................................................................... 584
Α... Το κείμενο της νέας ρυθμίσεως...................................................................................... 584
Β... Παλαιότερες ρυθμίσεις.................................................................................................. 586
1.. Προδιάθεση............................................................................................................. 586
2.. Ρύθμιση υπό προηγούμενα νομικά καθεστώτα......................................................... 586
α... Πρωτοβάθμιες επιτροπές.................................................................................... 586
β... Δευτεροβάθμιες επιτροπές................................................................................. 586
γ... Ρύθμιση υπό το καθεστώς του ν. 4280/2014...................................................... 587
Γ.... Πρώτες παρατηρήσεις στο νέο άρθρο 10 ν. 998/1979................................................... 588
Δ... Επίμετρο....................................................................................................................... 592
§ 11(Γ). Ον. 1650/1986 «Γιατηνπροστασίατουπεριβάλλοντος»........................................... 593
I..... Εισαγωγικά.......................................................................................................................... 594
ΙΙ.... Πρώτη προσέγγιση του ν. 1650/1986.................................................................................. 595
ΙΙΙ... Σε σχέση με το σκοπό του ν. 1650/1986............................................................................. 596
ΙV... Εννοιολογικές προσεγγίσεις κατά το ν. 1650/1986............................................................... 600
V.... Κατάταξη έργων και δραστηριοτήτων.................................................................................. 602
Α... Γενικά........................................................................................................................... 602
Β... Κατηγορία Α: Σημαντικές επιπτώσεις και Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων............. 603
Γ.... Κατηγορία Β: Τοπικές και μη σημαντικές επιπτώσεις....................................................... 604
VI... Εξαιρέσεις από την εφαρμογή του ν. 1650/1986................................................................. 604
VII.. Περιπτώσεις ειδικών ρυθμίσεων......................................................................................... 605
Α... Διενέργεια κατατάξεως δημόσιων ή ιδιωτικών έργων.................................................... 605
Β... Επιμέρους έργα ή δραστηριότητες................................................................................. 605
Γ.... Έργα ή δραστηριότητες που δεν έχουν καταταγεί: Πλησιέστερο συναφές έργο.............. 605
VΙΙΙ. Έγκριση περιβαλλοντικών όρων (ΜΠΕ και ΑΕΠΟ)................................................................. 606
Α... Γενικά........................................................................................................................... 606
Β... Το νέο νομικό καθεστώς................................................................................................ 607
1.. Προλεγόμενα........................................................................................................... 607
2.. Χάρτης ν. 4014/2011................................................................................................ 607
3.. ΜΠΕ και ΑΕΠΟ – Περιβαλλοντική αδειοδότηση......................................................... 609
4.. ΜΠΕ και ΑΕΠΟ στο Κτηματολογικό Δασικό Δίκαιο..................................................... 610
ΙΧ... Περιπτώσεις Προστασίας Περιβάλλοντος............................................................................. 611
Α... Προστασία περιβάλλοντος από τη ρύπανση................................................................... 611
Β... Μέτρα για την προστασία του κλίματος και της ατμόσφαιρας (άρθρο 8 ν. 1650/1986).... 612
Γ.... Ποιότητα νερών και δίκτυο παρακολουθήσεως (άρθρο 9 ν. 1650/1986)........................ 613
Δ... Μέτρα για την προστασία των νερών (άρθρο 10 ν. 1650/1986)..................................... 614
Ε.... Μέτρα για την προστασία του εδάφους (άρθρο 11 ν. 1650/1986).................................. 614
Στ.. Στερεά απόβλητα (άρθρο 12 ν. 1650/1986) – Συσκευασία προϊόντων – Επιβάρυνση προϊόντων – Απόβλητα από μέσα μεταφοράς (άρθρο 13 ν. 1650/1986).......................................................................................................... 615
Ζ... Προστασία από θόρυβο (άρθρο 14 ν. 1650/1986)......................................................... 615
Η... Επικίνδυνες ουσίες και παρασκευάσματα (άρθρο 15 ν. 1650/1986)............................... 616
Θ... Λειτουργία και συντήρηση εγκαταστάσεων επεξεργασίας αποβλήτων (άρθρο 16 ν. 1650/1986) 617
I.... Μέτρα προστασίας από τη ραδιενέργεια (άρθρο 17 ν. 1650/1986)................................ 617
Χ.... Προστασία της φύσης και του τοπίου................................................................................... 618
Α... Γενικά........................................................................................................................... 618
Β... Οι εισαγόμενες ρυθμίσεις για προστασία φύσης και τοπίου........................................... 618
1.. Αντικείμενα προστασίας........................................................................................... 618
2.. Χαρακτηρισμός περιοχών..................................................................................... ... 619
3.. Επέκταση σε γειτονικές εκτάσεις............................................................................... 620
4.. Κατάρτιση σχεδίων διαχειρίσεως και έγκρισή τους................................................... 620
XΙ... Κριτήρια χαρακτηρισμού περιοχών και αρχές προστασίας................................................... 621
Α... Προλεγόμενα................................................................................................................ 621
Β... Περιοχές απόλυτης προστασίας της φύσης..................................................................... 622
Γ.... Περιοχές προστασίας της φύσης.................................................................................... 623
Δ... Φυσικά πάρκα – Εθνικοί δρυμοί.................................................................................... 624
Ε.... Εθνικά και περιφερειακά πάρκα..................................................................................... 627
Στ.. Περιοχές προστασίας οικοτόπων και ειδών.................................................................... 628
1.. Ειδικές Ζώνες Διατήρησης........................................................................................ 628
2.. Ζώνες Ειδικής Προστασίας........................................................................................ 629
3.. Καταφύγια Άγριας Ζωής........................................................................................... 630
4.. Προστατευόμενα τοπία............................................................................................. 631
5.. Προστατευόμενοι φυσικοί σχηματισμοί.................................................................... 631
6.. Ειδικές διατάξεις....................................................................................................... 632
XΙΙ.. Προστασία και διατήρηση των ειδών της αυτοφυούς χλωρίδας και της άγριας πανίδας........ 632
ΧIΙΙ. Χαρακτηρισμός περιοχών, στοιχείων ή συνόλων της φύσης και του τοπίου.......................... 633
Α... Γενικά........................................................................................................................... 633
Β... Προεδρικό διάταγμα χαρακτηρισμού προστατευόμενων περιοχών – Ειδική περιβαλλοντική μελέτη 634
Γ.... Προεδρικό διάταγμα χαρακτηρισμού περιφερειακού πάρκου........................................ 634
Δ... Ειδικά χαρακτηρισμός περιοχών σε ζώνη οικιστικού ελέγχου......................................... 635
Ε.... Χαρακτηρισμός και αποχαρακτηρισμός περιοχής ως καταφυγίου άγριας ζωής................ 635
Στ.. Χαρακτηρισμός περιοχής ως προστατευόμενου τοπίου ή ως προστατευόμενου φυσικού σχηματισμού 635
Ζ... Ειδικές διατάξεις σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Τοπίου..................................... 636
Η... Χαρακτηρισμός από αναρμόδιο όργανο.................................................................... ... 636
Θ... Διαδικασία συντάξεως και εγκρίσεως............................................................................ 637
Ι.... Σχέδια προεδρικών διαταγμάτων των πράξεων χαρακτηρισμού.................................... 637
ΙΑ.. Περιοχές ενδιαφέροντος Υπουργείου Εθνικής Άμυνας................................................... 637
ΙΒ.. Ρύθμιση ζητημάτων μέχρι έκδοση πράξεων χαρακτηρισμού.......................................... 637
XIV.. Οικονομικές ρυθμίσεις (άρθρο 22 ν. 1650/1986)................................................................ 638
XV... Κυρώσεις και αστική ευθύνη.............................................................................................. 639
XVΙ.. Κλιμάκια ελέγχου ποιότητας περιβάλλοντος........................................................................ 639
XVΙΙ. Αναμόρφωση του ν. 1650/1986......................................................................................... 640
§ 12. Λειτουργίαδάσους............................................................................................................. 641
Ι..... Εισαγωγικά.......................................................................................................................... 641
ΙΙ.... Αποτερματισμός (και οροθέτηση)........................................................................................ 642
Α... Γενικά....................................................................................................................... ... 642
Β... Διενέργεια αποτερματισμού.......................................................................................... 644
Γ.... Έννοια και είδη............................................................................................................. 644
1.. Εξωτερικός αποτερματισμός και οροθέτηση.............................................................. 644
2.. Εσωτερικός αποτερματισμός και οροθέτηση............................................................. 645
Δ... Διενέργεια εξωτερικού αποτερματισμού....................................................................... 645
Ε.... Επιτροπή αποτερματισμού............................................................................................. 646
Στ.. Κοινοποίηση προγράμματος εργασιών Επιτροπής.......................................................... 646
Ζ... Εκτέλεση αποτερματισμού............................................................................................. 646
Η... Πρωτόκολλο αποτερματισμού και οροθετήσεως............................................................ 647
Θ... Ενστάσεις κατά του πρωτοκόλλου. Επιτροπή επιλύσεως δασικών αμφισβητήσεων – Τεχνικές Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων ................................................................................................................................. 648
1.. Καθεστώς των Επιτροπών Επιλύσεως Δασικών Αμφισβητήσεων................................ 648
2.. Καθεστώς των Τεχνικών Επιτροπών Εξέτασης Αντιρρήσεων...................................... 648
Ι.... Διενέργεια εσωτερικού αποτερματισμού....................................................................... 650
ΙΑ.. Πρωτόκολλο προσωρινής οροθετήσεως........................................................................ 650
ΙΒ.. Δαπάνες αποτερματισμού και οροθετήσεως.................................................................. 650
ΙΓ... Αγωγή ενώπιον Μονομελούς Πρωτοδικείου.................................................................. 651
ΙΔ.. Έφεση και όχι αναίρεση................................................................................................ 653
ΙΕ... Παραχώρηση σε κοινότητες........................................................................................... 654
ΙΣτ. Παραχώρηση κυριότητας σε κατόχους........................................................................... 654
ΙΖ.. Συνοριακό καθεστώς..................................................................................................... 654
ΙΗ.. Οροθεσία...................................................................................................................... 655
ΙΘ.. Αποτύπωση των αποτερματιζόμενων δασών και δασικών εκτάσεων.............................. 655
ΙΙΙ... Προσωρινή οροθέτηση....................................................................................................... 656
Α... Γενικά........................................................................................................................... 656
Β... Διενέργεια προσωρινής οροθετήσεως........................................................................... 656
Γ.... Διαδικασία προσωρινής οροθετήσεως – Πρωτόκολλο................................................... 657
Δ... Υποβολή πρωτοκόλλων προσωρινής οροθετήσεως....................................................... 658
Ε.... Προσωρινά ορόσημα στα δημόσια δάση....................................................................... 658
Στ.. Δαπάνες προσωρινής οροθετήσεως............................................................................... 658
Z... Η νομοθετική επιλογή των «προσωρινών ρυθμίσεων»................................................... 658
IV... Πρωτόκολλο αποτερματισμού και οροθετήσεως.................................................................. 659
Α... Σύνταξη Πρωτοκόλλου.................................................................................................. 659
Β... Πρωτόκολλο προσωρινής οροθετήσεως........................................................................ 659
Γ.... Κοινοποίηση πρωτοκόλλου........................................................................................... 659
Δ... Ενστάσεις κατά του Πρωτοκόλλου.................................................................................. 659
Ε.... Αγωγή ενώπιον Μονομελούς Πρωτοδικείου.................................................................. 660
V.... Αναγνώριση μη δημόσιων δασών – Ιδιοκτησία ολότητας κατοίκων...................................... 661
VI... Διαδικασία προσωρινής επιλύσεως αμφισβητήσεων............................................................ 662
VII.. Διαδικασία κηρύξεως εκτάσεως ως αναδασωτέας................................................................ 662
VIII. Δικαιώματα επί δασών........................................................................................................ 663
§ 13. Έννοιατηςδασικήςεκτάσεως........................................................................................... 664
Ι..... Εισαγωγικά.......................................................................................................................... 664
ΙΙ.... Σχέσεις δασικής εκτάσεως και δάσους................................................................................. 665
ΙΙΙ... Αρμοδιότητα δασάρχη........................................................................................................ 666
IV... Ειδικά ζητήματα................................................................................................................... 666
V.... Εννοιολογική προσέγγιση δασικής εκτάσεως........................................................................ 667
VΙ... Κατηγοριοποίηση................................................................................................................ 668
VIΙ.. Αρμοδιότητες...................................................................................................................... 668
VIΙI. Προσδιορισμός αξίας.......................................................................................................... 669
ΙΧ... Παραχώρηση δασικών εκτάσεων για γεωργικούς και κοινωφελείς σκοπούς......................... 669
Χ.... Πράξη δασάρχη χαρακτηρίζουσα δασική έκταση................................................................. 670
Α... Γενικά........................................................................................................................... 670
B... Δημοσιότητα πράξης χαρακτηρισμού............................................................................ 671
Γ.... Αντιρρήσεις................................................................................................................... 671
§ 14. Έννοιαδασικούπλούτουκαιάλλεςσυναφείςέννοιες.................................................... 675
Ι..... Eισαγωγικά.......................................................................................................................... 675
ΙΙ.... Δασικός πλούτος................................................................................................................. 675
Α... Δασικός πλούτος και ειδικός φορέας δασών (άρθρο 8 ν. 3208/2003)............................. 677
Β... Αρχή φειδούς και δασικός πλούτος................................................................................ 677
ΙΙΙ... Άλλες συναφείς έννοιες....................................................................................................... 678
Α... Αλπικές ζώνες................................................................................................................ 678
B... Άλση............................................................................................................................. 679
Γ.... Γεωτεμάχιο................................................................................................................... 680
Δ... Χορτολιβαδικά εδάφη (εκτάσεις).................................................................................... 681
Ε.... Γεωλογικός πλούτος...................................................................................................... 682
§ 15. Επεμβάσειςσεδάση........................................................................................................... 683
Ι..... Εισαγωγικά.......................................................................................................................... 683
II.... Απαγόρευση επεμβάσεων στα δάση.................................................................................... 684
A... Γενικά........................................................................................................................... 684
B... Ζητήματα από τις ρυθμίσεις του άρθρου 45 ν. 998/1979............................................... 689
Γ.... Ο κανόνας της απαγορεύσεως (άρθρο 45 § 1 ν. 998/1979)............................................ 690
1.. Προλεγόμενα........................................................................................................... 690
2.. Νομοτυπική μορφή και έννομη συνέπεια................................................................. 691
α... Νομοτυπική μορφή............................................................................................ 691
α.1. Προορισμός των δασών και δασικών εκτάσεων........................................... 691
α.2. Μεταβολή προορισμού δασών και δασικών εκτάσεων................................. 693
α.3. Επέμβαση που συνεπάγεται μεταβολή......................................................... 694
β.1. Έννομες συνέπειες...................................................................................... 694
β.2. Απαγόρευση και αποκλίσεις........................................................................ 694
3.. Ανέγερση κτιρίων και κτισμάτων.............................................................................. 696
Δ... Σύνθεση ειδικών ρυθμίσεων......................................................................................... 697
1.. Εξαιρέσεις από τον κανόνα (άρθρο 45 § 2, εδ. α΄, ν. 998/1979)................................ 697
2.. Έγκριση επεμβάσεως (άρθρο 45 § 2, εδ. β΄, ν. 998/1979)........................................ 697
α... Σε σχέση με την έγκριση επεμβάσεων σε δάσος................................................. 697
β... Προσδιορισμός των εκτάσεων............................................................................ 702
γ... Χαρτογράφηση και διάθεση των εκτάσεων......................................................... 703
δ... Σκοποί του Κεφαλαίου Στ ν. 998/1979............................................................... 703
3.. Χορήγηση εγκρίσεως – Εισήγηση δασικής αρχής (άρθρο 45 § 2, εδ. γ΄, ν. 998/1979) 704
4.. Συναίνεση ιδιοκτήτη (άρθρο 45 § 2, εδ. δ΄, ν. 998/1979)......................................... 704
5.. Όροι για έκδοση εγκρίσεως. Αρχή ειδικότητας στην έγκριση επεμβάσεως (άρθρο 45 § 3, εδ. α΄, ν. 998/1979) 705
6.. Άρνηση εγκρίσεως (άρθρο 45 § 3, εδ. γ΄, ν. 998/1979)............................................ 706
7.. Περιπτώσεις άρσης απαγορεύσεως (άρθρο 45 § 3, εδ. δ΄, ν. 998/1979)................... 707
8.. Έγκριση σε ΑΕΠΟ ή ΠΠΔ (άρθρο 45 § 4 ν. 998/1979).............................................. 708
9.. Γνωμοδότηση για συμβατότητα έργου (άρθρο 45 § 5, εδ. α΄, ν. 998/1979).............. 708
10. Ενέργειες μετά την ολοκλήρωση των οριστικών μελετών – Υποβολή σχετικού φακέλου 709
11. Πράξη εξειδικεύσεως όρων της επεμβάσεως (άρθρο 45 § 6, υπό α, ν. 998/ 1979) 709
12. Πράξη για συγκεκριμένη χρήση (άρθρο 45 § 6, υπό β, εδ. α΄ και β΄, ν. 998/ 1979) 710
13. Άδεια δομήσεως (άρθρο 45 § 6, υπό β. εδ. γ΄. ν. 998/1979)................................... 710
14. Εγκατάσταση δικαιούχου δομήσεως (άρθρο 45 § 7 ν. 998/1979)............................ 711
15. Αντάλλαγμα χρήσης και υποχρεωτική αναδάσωση (άρθρο 45 § 8, εδ. α΄, ν. 998/1979) 711
16. Πιστοποίηση εγκαταστάσεως δασικής βλαστήσεως (άρθρο 45 § 8, εδ. δ΄, ν. 998/1979) 711
17. Καταβολή ποσού λόγω μη αναδασώσεως (άρθρο 45 § 8, εδ. ε΄ και στ΄ ν. 998/1979) 712
18. Υπολογισμός ανταλλάγματος χρήσης (άρθρο 45 § 8, εδ. ζ΄, ν. 998/1979)................ 712
19. Εξαιρέσεις από υποχρέωση αναδασώσεως και καταβολής ανταλλάγματος (άρθρο 45 §§ 10 και 11 ν. 998/1979) .......................................................................................................................... 713
20. Επαναφορά στο προηγούμενο καθεστώς (άρθρο 45 § 12, εδ. α΄, ν. 998/1979)........ 713
21. Συνέπειες μη συμμορφώσεως (άρθρο 45 § 12, εδ. β΄, ν. 998/1979)........................ 714
22. Αναγκαστική απαλλοτρίωση ιδιωτικών εκτάσεων (άρθρο 45 § 13, ν. 998/1979)...... 714
23. Απαγόρευση παραχωρήσεως κατά κυριότητα (άρθρο 45 § 14, εδ. α΄. ν. 998/1979) 714
24. Αντί του τίτλου κυριότητας (άρθρο 45 § 14, εδ. β΄, ν. 998/1979)............................. 714
25. Επεμβάσεις σε περιοχές υπό ειδικό καθεστώς προστασίας (άρθρο 45 § 15, εδ. α΄, ν. 998/1979) 715
26. Περιπτώσεις μη ευθύνης Δημοσίου (άρθρο 45 § 16 ν. 998/1979)........................... 716
27. Ειδική ρύθμιση για επενδύσεις στρατηγικού χαρακτήρα (άρθρο 45 § 17, εδ. α΄, ν. 998/1979) 716
28. Η εμπράγματη σχέση μερικής κατοχής..................................................................... 717
ΙΙΙ... Άδεια κτήσης γης από οικοδομικό συνεταιρισμό.................................................................. 718
ΙV... Αναδάσωση/Αναδασωτέες εκτάσεις/Αναδασωτέα εδάφη..................................................... 720
Α... Γενικά........................................................................................................................... 720
Β... Εννοιολογική προσέγγιση αναδασώσεως....................................................................... 720
Γ.... Δάσωση........................................................................................................................ 722
Δ... Η συνταγματική ρύθμιση της αναδασώσεως.................................................................. 722
1.. Προσέγγιση του άρθρου 117 § 3 Συντ σε σχέση με την αναδάσωση........................ 722
2.. Νομοτυπική μορφή και έννομες συνέπειες............................................................... 723
3.. Προστατευτικό καθεστώς.......................................................................................... 724
4.. Απαγόρευση επεμβάσεων........................................................................................ 724
5.. Σημαντική απόκλιση................................................................................................. 725
Ε1.. Ο ν. 998/1979 σε σχέση με την αναδάσωση.................................................................. 725
1.. Οι νομοθετικές ρυθμίσεις......................................................................................... 725
2.. Ο κανόνας της υποχρεωτικής αναδασώσεως: Δύο περιπτώσεις................................. 726
α... Πρώτη περίπτωση υποχρεωτικής αναδασώσεως................................................. 726
β... Το στοιχείο της καταστροφής ειδικότερα............................................................. 728
γ... Έννομη συνέπεια................................................................................................ 728
δ... Δεύτερη περίπτωση υποχρεωτικής αναδασώσεως.............................................. 729
3.. Η απόφαση για κήρυξη αναδασώσεως..................................................................... 730
4.. Υποχρεωτικές και δυνητικές αναδασώσεις (άρθρο 38 ν. 998/1979).......................... 733
5... Ενδεικτική η (τρίμηνη) προθεσμία αναδασώσεως.................................................... 733
6... Απόφαση μετά από εισήγηση της αρμόδιας δασικής υπηρεσίας. Πρόγραμμα αναδασώσεως 733
7... Δυνητική αναδάσωση............................................................................................. 735
8... Αρμοδιότητα για κήρυξη εκτάσεως ως αναδασωτέας............................................... 736
9... Κλήση ενδιαφερομένου σε ακρόαση....................................................................... 736
10. Ειδικές διατάξεις για δασωτέες ή αναδασωτέες εκτάσεις.......................................... 737
11. Πραγματοποίηση αναδασώσεως............................................................................. 739
12. Αναγκαστική απαλλοτρίωση αναδασωτέων εκτάσεων.............................................. 740
13. Ανάκληση αποφάσεως αναδασώσεως..................................................................... 740
14. Άρση αναδασώσεως............................................................................................... 740
α.. Άρση αναδασώσεως ιδιωτικής εκτάσεως............................................................ 740
β.. Άρση αναδασώσεως λόγω ανεφίκτου αναδασώσεως δημόσιας εκτάσεως........... 741
γ.. Άρση αποφάσεως αναδασώσεως μετά την αναδάσωση...................................... 741
15. Διαδικασία προσωρινής επιλύσεως αμφισβητήσεων και διαδικασία κηρύξεως αναδασώσεως 741
16. Αναδάσωση και Κτηματολογικό Δίκαιο.................................................................... 742
Ε2.. Εκμίσθωση δημόσιων εκτάσεων προς αναδάσωση (άρθρο 39 ν. 998/1979)................... 743
1... Προλεγόμενα.......................................................................................................... 743
2... Η ρύθμιση της εκμισθώσεως για δασικές φυτείες.................................................... 743
3... Η προβλεπόμενη δημοπρασία. Η σύμβαση εκμισθώσεως........................................ 744
4... Η κήρυξη αναδασώσεως των παραχωρουμένων εκτάσεων – Καταγγελία και έκπτωση 744
5... Ζητήματα από τη λύση της συμβάσεως.................................................................... 745
6... Εκμίσθωση δημοτικών ή κοινοτικών δασικών εκτάσεων ή χορτολιβαδικών εδαφών 745
7... Παραχώρηση κατά κυριότητα εδαφών σε δήμους ή κοινότητες............................... 745
8... Εκμίσθωση και Κτηματολογικό Δίκαιο..................................................................... 746
Ε3.. Διάθεση εκτάσεων Ν.Π.Δ.Δ. προς αναδάσωση (άρθρο 40 ν. 998/1979)........................ 746
Ε4.. Εμπράγματη σχέση της μερικής κατοχής......................................................................... 746
Στ.. Αντισυνταγματικότητα (παλαιότερων) διατάξεων άρθρου 3 ν. 998/1979........................ 747
1... Οι επίμαχες αντισυνταγματικές διατάξεις................................................................. 747
2... Οι κρίσεις για την αντισυνταγματικότητα................................................................. 748
3... Το νέο καθεστώς..................................................................................................... 749
Ζ... Εγκατάσταση αιολικών σταθμών σε αναδασωτέες εκτάσεις............................................ 749
1... Προλεγόμενα.......................................................................................................... 749
2... Η ΟλΣτΕ 2499/2012................................................................................................ 750
(1) .. Οδηγία 2001/77/ΕΚ......................................................................................... 750
(2) .. Άλλες σχετικές ρυθμίσεις................................................................................. 750
(3) .. Εγκατάσταση και λειτουργία σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σε δάση και δασικές εκτάσεις 750
(4) .. Απαραίτητη η χορήγηση άδειας...................................................................... 751
(5) .. Η κατασκευή υποσταθμών ως επιτρεπόμενη επέμβαση................................... 751
(6)... Προστασία πολύτιμων θυλάκων δασικών οικοσυστημάτων από οικοπεδοποίηση 751
(7) .. Περιοχές με έντονες οικιστικές πιέσεις............................................................. 752
(8) .. Οι υπέρτεροι δημόσιοι σκοποί........................................................................ 752
(9)... Επιτρεπόμενη επέμβαση σε έκταση που έχει κηρυχθεί αναδασωτέα για λόγους ιδιαίτερης (κοινωνικής, εθνικής ή οικονομικής) σημασίας........................................................................................................ 752
(10). Διατάξεις συνταγματικά ανεκτές...................................................................... 753
(11). Ανάγκη ειδικής αιτιολογίας λόγω του εξαιρετικού χαρακτήρα της επεμβάσεως σε αναδασωτέα έκταση 753
V.... Παράκαμψη: Το άρθρο 45 του εκτελεστικού νόμου 998/1979............................................. 756
A... Προηγούμενο νομικό καθεστώς..................................................................................... 756
B... Ισχύον νομικό καθεστώς................................................................................................ 759
1... Προλεγόμενα.......................................................................................................... 759
2... Τα νέα άρθρα 45 επ. ν. 998/1979........................................................................... 759
VI... Ανανέωση και βελτίωση δασών (Παράτιτλος άρθρου 17 ν. 998/ 1979)................................ 760
Α... Γενικά........................................................................................................................... 760
Β... Η πρόνοια ανανεώσεως και βελτιώσεως των δασών (άρθρο 17, παρ. 1, ν. 998/1979) και των δασικών εκτάσεων (άρθρο 17, παρ. 2, ν. 998/1979)..................................................................................................................... 762
1... Η υποχρέωση πρόνοιας για τα δάση....................................................................... 763
2... Η υποχρέωση πρόνοιας για τις δασικές εκτάσεις...................................................... 764
3... Βαρυνόμενα πρόσωπα............................................................................................ 764
4... Ειδική υποχρέωση ιδιοκτητών ιδιωτικών δασών και δασικών εκτάσεων καθώς και διακατεχόμενων δασών και δασικών εκτάσεων .......................................................................................................................... 764
5... Συνέπειες μη συμμορφώσεως των ιδιοκτητών ιδιωτικών δασών............................. 764
6... Παροχή πιστώσεων προς εκτέλεση δασικών έργων................................................. 765
VIΙ.. Επιτήρηση δασών και δασικών εκτάσεων............................................................................ 765
VIIΙ. Αντιμετώπιση πυρκαγιών (Τίτλος Τέταρτου Κεφαλαίου ν. 998/ 1979, άρθρα 23 επ.)............ 766
Α... Εισαγωγικά.................................................................................................................... 766
Β... Το νομικό καθεστώς...................................................................................................... 767
Γ.... Εισαγόμενες απαγορεύσεις για την αντιμετώπιση πυρκαγιών σε δάση........................... 768
1... Οι εισαγόμενες απαγορεύσεις................................................................................. 768
2... Δασικοί κανονισμοί για πυρκαγιές........................................................................... 769
3... Τα ΕισΝΑΚ 105 και 106........................................................................................... 770
4... Ειδικότερα ο αιτιώδης σύνδεσμος........................................................................... 771
5... Το ΑΚ 932: Χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης........................................ 773
6... Ζημία από περισσοτέρους....................................................................................... 776
Δ... Υποχρεώσεις οργανισμών κοινής ωφελείας και ιδιωτικών επιχειρήσεων....................... 776
1... Υποχρεώσεις των σιδηροδρομικών υπηρεσιών....................................................... 776
2... Υποχρεώσεις διοικήσεων άλλων επιχειρήσεων....................................................... 778
Ε.... Επικίνδυνες περιοχές κατά το Δασικό Δίκαιο.................................................................. 778
Στ.. Μονάδες κατασβέσεως δασοπυρκαγιών......................................................................... 779
Ζ... Μονάδες κατασβέσεως δασοπυρκαγιών από αέρος........................................................ 779
Η... Αρμοδιότητες για την καταστολή πυρκαγιών.................................................................. 780
1... Προλεγόμενα.......................................................................................................... 780
2... Σημείο εκκινήσεως: το άρθρο 28 ν. 998/1979......................................................... 780
3... Η ΥΑ 120//1999...................................................................................................... 781
4... Ποικίλες άλλες διατάξεις..................................................................................... ... 789
Θ... Υποχρεώσεις όσων αντιλαμβάνονται πυρκαγιά.............................................................. 791
Ι.... Ενέργειες προς κατάσβεση πυρκαγιάς............................................................................ 791
ΙΑ.. Επίταξη μέσων και προσωπικών υπηρεσιών.................................................................. 792
ΙΒ.. Αμοιβές......................................................................................................................... 794
ΙΓ... Επίπτωση δαπανών....................................................................................................... 794
ΙΔ.. Ενέργειες μετά την καταστολή........................................................................................ 794
1... Φύλαξη................................................................................................................... 795
2... Σύνταξη εκθέσεως.................................................................................................. 795
3... Ανακριτικές πράξεις................................................................................................ 795
4... Αεροφωτογράφηση, χαρτογράφηση, κήρυξη αναδασώσεως................................... 795
ΙΕ... Μεταβιβάσεις καέντων δασών....................................................................................... 796
1... Προλεγόμενα.......................................................................................................... 796
2... Απαγόρευση μεταβιβάσεως.................................................................................... 797
3... Βεβαίωση ακαΐας δάσους........................................................................................ 797
ΙΣτ. Δασικοί κανονισμοί για την αντιμετώπιση πυρκαγιών.................................................... 798
ΙΧ... Γενικές παρατηρήσεις.......................................................................................................... 799
§ 16. Εγκαταστάσειςσεδάση..................................................................................................... 800
Ι..... Εισαγωγικά.......................................................................................................................... 802
II.... Αεροδρόμια........................................................................................................................ 804
Α... Νέο καθεστώς............................................................................................................... 804
Β... Προηγούμενο νομικό καθεστώς..................................................................................... 804
IIΙ... Αθλητικοί χώροι και εγκαταστάσεις..................................................................................... 805
Α... Η ρύθμιση: Επεμβάσεις για κατασκευή.......................................................................... 805
Β... Προσδιορισμός εκτάσεων για επιτρεπόμενες επεμβάσεις............................................... 805
1... Ως προς τις δημόσιες εκτάσεις (όπου επιτρέπονται αθλητικές εγκαταστάσεις)........... 806
2... Ως προς τις δασικές εκτάσεις (όπου επιτρέπονται αθλητικές εγκαταστάσεις)............. 807
Γ.... Δικαιούχοι.................................................................................................................... 808
Δ... Ρυθμίσεις Κτηματολογικού Δικαίου............................................................................... 808
ΙV... Λοιπές επεμβάσεις για κατασκευή....................................................................................... 809
V.... Βιομηχανίες (Βιομηχανικές εγκαταστάσεις)........................................................................... 809
Α... Γενικά........................................................................................................................... 809
Β... Πρώτη ενότητα βιομηχανιών και συναφών δραστηριοτήτων.......................................... 810
1... Ρυθμίσεις Δασικού Δικαίου..................................................................................... 810
α.. Επιτρεπόμενες βιομηχανίες................................................................................ 810
β.. Προσδιορισμός εκτάσεων.................................................................................. 810
2... Ρυθμίσεις Κτηματολογικού Δικαίου......................................................................... 811
Γ.... Δεύτερη ενότητα βιομηχανιών και συναφών δραστηριοτήτων: Μεταποίηση γεωργικών προϊόντων κ.ά. 813
1... Ρυθμίσεις Δασικού Δικαίου..................................................................................... 813
2... Ρυθμίσεις Κτηματολογικού Δικαίου......................................................................... 814
Δ... Τρίτη ενότητα βιομηχανιών και συναφών δραστηριοτήτων: Μετεγκατάσταση ελαιοτριβείων – Επέκταση νομίμως λειτουργουσών μονάδων μεταποιήσεως γεωργικών προϊόντων............................................................................ 814
1... Ρυθμίσεις Δασικού Δικαίου..................................................................................... 814
2... Ρυθμίσεις Κτηματολογικού Δικαίου......................................................................... 815
Ε.... Τέταρτη ενότητα βιομηχανιών και συναφών δραστηριοτήτων: Επιχειρηματικό πάρκο.... 815
1... Ρυθμίσεις Δασικού Δικαίου..................................................................................... 815
2... Ρυθμίσεις Κτηματολογικού Δικαίου......................................................................... 816
Στ.. Πέμπτη ενότητα βιομηχανιών και συναφών δραστηριοτήτων: Δεξαμενές πετρελαιοειδών 816
1... Ρυθμίσεις Δασικού Δικαίου..................................................................................... 816
2... Ρυθμίσεις Κτηματολογικού Δικαίου......................................................................... 817
VI... Βοτανικοί κήποι................................................................................................................... 818
VII.. Γεωργική εκμετάλλευση και δάση – Εκχερσώσεις (νέο άρθρο 47 ν. 998/1979).................... 818
Α... Γενικά........................................................................................................................... 818
Β... Προκαταρκτικά για την εκχέρσωση................................................................................ 818
Γ.... Απαγόρευση εκχερσώσεως δασών................................................................................ 819
Δ... Επιτρεπόμενες εκχερσώσεις........................................................................................... 820
Ε.... Έγκριση γεωργικής εκμεταλλεύσεως σε δάσος – Οικονομοτεχνική μελέτη...................... 821
Στ.. Δενδροκομική ή γεωργική καλλιέργεια και εκμετάλλευση............................................ 822
Ζ... Προϋποθέσεις εγκρίσεως............................................................................................. 822
Η... Εκχερσωθείσες εκτάσεις πριν από το Συντ 1975........................................................... 823
Θ... Αίτημα εξαγοράς – Τίμημα – Χρηματικό αντάλλαγμα.................................................... 824
1... Αίτημα εξαγοράς από τον κάτοχο........................................................................... 824
2... Τίμημα και αντάλλαγμα εξαγοράς........................................................................... 825
Ι.... Έκδοση τίτλου κυριότητας............................................................................................ 825
ΙΑ.. Περιπτώσεις ειδικού καθεστώτος προστασίας............................................................... 826
VIII.. Δασοτεχνικά έργα.............................................................................................................. 827
Α... Γενικές διατάξεις (Τίτλος Α΄ Κεφαλαίου, Πέμπτου Βιβλίου ν.δ. 86/1969)....................... 827
Β... Ειδικές διατάξεις.......................................................................................................... 828
IX.... Δασοτεχνικά έργα (ειδικά).................................................................................................. 828
Α... Γενικά.......................................................................................................................... 828
Β... Υπηρεσίες δασοτεχνικών έργων................................................................................... 828
Γ.... Προγραμματισμός, μελέτη και εκτέλεση....................................................................... 828
Δ... Κατάρτιση πενταετούς προγράμματος κατά νομό (άρθρο 16, παρ. 2, ν. 998/ 1979)...... 830
Ε.... Εκτέλεση έργων με αυτεπιστασία ή με εργολαβία (άρθρο 16, παρ. 3, ν. 998/ 1979)..... 831
Στ.. Αναγκαία προστατευτικά έργα (άρθρο 16, παρ. 4, ν. 998/1979)................................... 831
Ζ... Εφαρμογή διατάξεων Κτηματολογικού Δικαίου............................................................ 832
X..... Διάνοιξη οδών (νέο άρθρο 48 ν. 998/1979)....................................................................... 832
Α... Γενικά.......................................................................................................................... 832
Β... Μέτρα κατά τη χάραξη και κατασκευή δασικών οδών................................................... 833
Γ.... Απολύτως αναγκαία τεχνικά έργα................................................................................. 833
Δ... Ειδική ρύθμιση (νέο άρθρο 48, παρ. 3, ν. 998/1979) με ΑΕΠΟ ή ΠΠΔ.......................... 834
Ε.... Έκταση εφαρμογής των διατάξεων του άρθρου 48 ν. 998/1979................................... 834
XI.... Εγκαταστάσεις Σωμάτων Ασφαλείας.................................................................................... 835
XII... Εγκαταστάσεις τουριστικού χαρακτήρα (νέο άρθρο 49 ν. 998/ 1979).................................. 835
Α... Γενικά.......................................................................................................................... 835
Β... Επιτρεπόμενες επεμβάσεις για τουριστικές εγκαταστάσεις............................................. 836
Γ.... Προϋποθέσεις εγκρίσεως............................................................................................. 837
Δ... Έκθεση τουριστικής αξιοποιήσεως............................................................................... 837
Ε.... Μη επιτρεπόμενες επεμβάσεις...................................................................................... 838
Στ.. Χρησιμοποίηση ιδιωτικών δασών και δασικών εκτάσεων............................................. 839
Ζ... Ποσοστό καλύψεως εκτάσεων...................................................................................... 840
Η... Προεδρικό διάταγμα χαρακτηρισμού και οριοθέτησης σύνθετου τουριστικού καταλύματος 840
Θ... Ειδικές τεχνικές προδιαγραφές..................................................................................... 841
Ι.... Γήπεδα εκμεταλλεύσεως των οργανωμένων υποδοχέων τουριστικών δραστηριοτήτων άρθρου 1 ν. 4179/2013 841
XIII.. Εκπαιδευτικά κτίρια και σύνοδες εγκαταστάσεις.................................................................. 843
XIV.. Εν τοις πράγμασι οικοδομική δραστηριότητα...................................................................... 843
XV... Έργα πολιτιστικού χαρακτήρα (νέο άρθρο 54 ν. 998/1979)................................................. 845
Α... Γενικά.......................................................................................................................... 845
Β... Σε σχέση με τις αρχαιολογικές έρευνες και ανασκαφές................................................. 845
Γ.... Σε σχέση με τις εγκαταστάσεις πολιτιστικού χαρακτήρα................................................ 846
Δ... Σε σχέση με τη λειτουργία χώρων πολιτιστικών εκδηλώσεων ή αθλητικών εγκαταστάσεων 847
XVI.. Έργα υποδομής (νέο άρθρο 53 ν. 998/1979) – Γενική προσέγγιση..................................... 847
XVII.. Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου (άρθρο 29 ν. 1337/1983).......................................................... 848
XVIII. Ιεροί ναοί και παντός είδους μονές, μετόχια αυτών ή ησυχαστήρια................................... 849
XIX... Κατασκηνώσεις (νέο άρθρο 50 ν. 998/1979)...................................................................... 850
Α... Γενικά......................................................................................................................... 850
Β... Απόφαση ΥΠΕΚΑ για εγκατάσταση και λειτουργία κατασκηνώσεων............................. 850
1... Προλεγόμενα........................................................................................................ 850
2... Δασικό Δίκαιο....................................................................................................... 851
α.. Εγκατάσταση σε δάση, δασικές εκτάσεις και δημόσιες εκτάσεις........................ 851
β.. Όρος για την εγκατάσταση............................................................................... 852
γ.. Δικαιούχοι επεμβάσεως.................................................................................. 852
δ.. Εγκατάσταση επιτρεπόμενων κατασκευών....................................................... 852
i.... Μόνιμες και μη μόνιμες κατασκευές........................................................... 852
ii... Σε σχέση με τη διαθέσιμη έκταση.............................................................. 852
iii.. Σε σχέση με τα προβλεπόμενα κτίσματα.................................................... 852
Γ.... Ρυθμίσεις Κτηματολογικού Δικαίου............................................................................. 853
XX.... Κτηνοτροφική εκμετάλλευση (νέα άρθρα 47Α και 47Β ν. 998/1979).................................. 853
Α... Προλεγόμενα.............................................................................................................. 853
Β... Εξυπηρέτηση λειτουργίας συγκεκριμένων κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων.................. 854
Γ.... Απαγόρευση εγκαταστάσεως συγκεκριμένων μονάδων............................................... 855
Δ... Χορήγηση εγκρίσεως προς επέμβαση.......................................................................... 855
Ε.... Αντάλλαγμα χρήσης – Αναδάσωση ή δάσωση εκτάσεως.............................................. 856
Στ.. Συνέπειες ανακλήσεως άδειας..................................................................................... 856
Ζ... Υποχρεώσεις κατά το Κτηματολογικό Δίκαιο............................................................... 856
Η... Ειδικές ρυθμίσεις κατά το νέο άρθρο 47Β ν. 998/1979................................................ 857
XXI... Κτήση γης από οικοδομικό συνεταιρισμό (νέο άρθρο 61 ν. 998/ 1979).............................. 857
ΧΧΙΙ.. Κτήση κυριότητας σε δασικά προϊόντα............................................................................... 857
XXIIΙ. Έργα υποδομής (άρθρο 53 ν. 998/1979) – Ειδική προσέγγιση........................................... 858
Α... Μεγάλα έργα υποδομής.............................................................................................. 858
1... Προδιάθεση.......................................................................................................... 858
2... Περιπτώσεις μεγάλων έργων υποδομής................................................................ 858
3... Περιοχές για εκτέλεση μεγάλων έργων υποδομής................................................. 859
4... Έγκριση (περιεχόμενη σε ειδικό νόμο ή παρεχόμενη από τον αρμόδιο Υπουργό) 860
Β... Λοιπά έργα υποδομής................................................................................................. 862
1... Προλεγόμενα........................................................................................................ 862
2... Οι ρυθμίσεις του άρθρου 53, παρ. 2, ν. 998/1979 (πρώτη κατηγορία έργων)........ 863
α.. Προδιάθεση..................................................................................................... 863
β.. Προσδιορισμός λοιπών έργων.......................................................................... 863
γ.. Καθορισμός των εκτάσεων................................................................................ 864
δ.. Παροχή εγκρίσεως............................................................................................ 865
3... Οι ρυθμίσεις του άρθρου 53, παρ. 3, ν. 998/1979 (δεύτερη κατηγορία έργων)..... 866
α.. Προδιάθεση..................................................................................................... 866
β.. Καθορισμός έργων........................................................................................... 866
γ.. Καθορισμός των εκτάσεων................................................................................ 867
δ.. Εισαγόμενες απαγορεύσεις............................................................................... 867
ε.. Παροχή εγκρίσεως............................................................................................ 867
4... Οι ρυθμίσεις του άρθρου 53, παρ. 4, ν. 998/1979 (τρίτη κατηγορία έργων).......... 868
α.. Προδιάθεση..................................................................................................... 868
β.. Καθορισμός έργων........................................................................................... 868
γ.. Καθορισμός των εκτάσεων................................................................................ 868
δ.. Αντάλλαγμα χρήσης.......................................................................................... 869
5... Οι ρυθμίσεις του άρθρου 53, παρ. 5, ν. 998/1979 (τέταρτη κατηγορία έργων)...... 869
XXIV... Μεταλλεία – Λατομεία (νέο άρθρο 52 ν. 998/1979) – Μεταλλευτικές εργασίες (παλαιό άρθρο 57 ν. 998/1979) – Μεταλλευτική δραστηριότητα....................................................................................................................................... 870
Α... Γενικά....................................................................................................................... 870
Β... Διενέργεια ερευνών με γεωτρήσεις – Έγκριση επεμβάσεως...................................... 870
Γ.... Πρόσθετοι όροι με την έγκριση επεμβάσεως............................................................. 871
Δ... Εκμετάλλευση μεταλλείων και λατομείων.................................................................. 872
1... Προδιάθεση....................................................................................................... 872
2... Ειδικότερα έκδοση και περιεχόμενο της πράξης πληροφοριακού χαρακτήρα....... 872
3... Πρόσθετο περιεχόμενο της πράξης πληροφοριακού χαρακτήρα (άρθρο 45, παρ. 6, υπό β, ν. 998/1979) 873
Ε.... Αποκατάσταση φυσικού τοπίου και δασικής βλαστήσεως.......................................... 873
Στ.. Συστήματα εναλλακτικής διαχειρίσεως στερεών αποβλήτων...................................... 874
Ζ... Νομολογιακές εφαρμογές......................................................................................... 875
1... Υπό όρους επιτρεπτή η μεταλλευτική δραστηριότητα.......................................... 875
2... Εκμετάλλευση και χωροθέτηση........................................................................... 875
XXV.... Νεκροταφεία (παλαιό άρθρο 55 ν. 998/1979)................................................................. 877
XXVI... Νοσοκομεία, θεραπευτήρια και εγκαταστάσεις των Περιφερειακών Συστημάτων Υγείας και Πρόνοιας (Πε.Σ.Υ.Π.) (παλαιό άρθρο 54 ν. 998/1979)....................................................................................................................... 879
XXVII.. Οδοί – Οδικό δίκτυο....................................................................................................... 879
Α... Γενικά....................................................................................................................... 879
Β... Έννοια δασικών οδών............................................................................................... 880
Γ.... Υποχρέωση ιδιοκτητών ιδιωτικών δασών για διάνοιξη δασικών οδών...................... 880
Δ... Διάνοιξη προσωρινής δασικής οδού......................................................................... 881
Ε.... Κατασκευή και συντήρηση δασικών οδών................................................................. 881
Στ.. Διάνοιξη δασικών οδών μέσω αρχαιολογικών χώρων............................................... 882
Ζ... Διέλευση τροχοφόρων στο δασικό οδικό άξονα........................................................ 882
XXVIΙI. Ορειβατικά καταφύγια (νέο άρθρο 56 ν. 998/1979)......................................................... 883
Α... Γενικά....................................................................................................................... 883
Β... Ρυθμίσεις Δασικού Δικαίου....................................................................................... 883
1... Έννοια ορειβατικού καταφυγίου......................................................................... 883
2... Ειδικό σήμα λειτουργίας των ορειβατικών καταφυγίων....................................... 884
3... Πρόσβαση στα ορειβατικά καταφύγια................................................................. 884
4... Εγκατάσταση ορειβατικού καταφυγίου από σωματεία ορειβατών........................ 884
5... Εκμίσθωση ορειβατικού καταφυγίου................................................................... 884
6... Καταφύγιο ανάγκης............................................................................................. 885
7... Ορειβατικά μονοπάτια........................................................................................ 885
Γ.... Ρυθμίσεις Κτηματολογικού Δασικού Δικαίου............................................................. 885
XXΙX... Παιδικές εξοχές (άρθρο 54 ν. 998/1979)......................................................................... 886
XXX.... Πάρκα και άλση............................................................................................................... 886
Α... Γενικά....................................................................................................................... 886
Β... Απαγόρευση μεταβολής κύριου προορισμού............................................................ 886
1... Προλεγόμενα...................................................................................................... 886
2... Ως προς τις επιφυλάξεις...................................................................................... 887
3... Ως προς τους τεχνικούς νομικούς όρους.............................................................. 888
4... Οι εισαγόμενες απαγορεύσεις............................................................................. 888
Γ.... Έγκριση μελετών διαχειρίσεως πάρκων και αλσών................................................. 889
Δ... Κτίρια και υποδομές εντός πάρκων και αλσών........................................................ 889
Ε.... Αποφάσεις κήρυξης εκτάσεων ως δασωτέων ή αναδασωτέων................................ 890
Στ.. Έργα απαραίτητα για λειτουργία πάρκων και αλσών............................................... 890
Ζ... Επιτρεπτές επεμβάσεις στα πάρκα και άλση............................................................ 890
1... Σε σχέση με τις επιτρεπόμενες κατασκευές έργων............................................ 890
α.. Επεμβάσεις που επιτρέπονται: Α΄ Κατηγορία................................................ 890
β.. Επεμβάσεις που επιτρέπονται: Β΄ Κατηγορία................................................ 891
2... Σε σχέση με την παραχώρηση χρήσης.............................................................. 891
3... Σε σχέση με τα περιαστικά δάση...................................................................... 892
XXXI...... Άδεια κτήσης γης από οικοδομικό συνεταιρισμό (Παράτιτλος νέου άρθρου 61 ν. 998/1979) 893
XXXII..... Στρατιωτικά έργα (παλαιό άρθρο 59 ν. 998/1979) (νέο άρθρο 55 ν. 998/1979)............ 894
Α... Γενικά.................................................................................................................... 894
Β... Κατασκευή οχυρωματικών έργων........................................................................... 895
Γ.... Κατασκευή στρατιωτικών εγκαταστάσεων............................................................... 896
Δ... Εγκατάσταση στρατώνων, στρατοπέδων, σχολών και κέντρων εκπαίδευσης............ 897
XXXIII.... Σχέδια πόλης (νέο άρθρο 60 ν. 998/1979).................................................................... 898
XXXIV.... Εκπαιδευτικά κτίρια και σύνοδες εγκαταστάσεις (νέο άρθρο 57, παρ. 1, υπό β, ν. 998/1979) 900
XXXV..... Σωφρονιστικά καταστήματα.......................................................................................... 901
XXXVI.... Υδροτριβεία παραδοσιακού τύπου............................................................................... 901
XXXVII... Χώροι αποθηκεύσεως και επεξεργασίας στερεών και υγρών αποβλήτων...................... 901
XXXVIII.. Λοιπές επεμβάσεις για κατασκευή................................................................................ 902
Α... Γενικά.................................................................................................................... 902
Β... Επεμβάσεις για κατασκευές βάσει του άρθρου 57, παρ. 1, εδ. α΄, ν. 998/1979....... 902
1... Προλεγόμενα................................................................................................... 902
2... Οι κατ’ ιδίαν ρυθμιζόμενες περιπτώσεις........................................................... 903
Γ.... Επεμβάσεις για κατασκευές βάσει του άρθρου 57, παρ. 2-7, ν. 998/1979............... 903
1... Διεξαγωγή αγώνων μηχανοκίνητου αθλητισμού (τύπου motocross) και ποδηλάτου (mountainbike) 903
2... Ανεύρεση θησαυρού....................................................................................... 904
3... Προσωρινή εγκατάσταση και διαμονή πληγέντων από φυσικές καταστροφές.... 905
4... Εγκατάσταση δομικών ή μηχανικών κατασκευών για κεραίες............................ 906
5... Εγκατάσταση πάρκων κεραιών......................................................................... 907
6... Κατασκευή χερσαίων εγκαταστάσεων υδατοδρομείων..................................... 908
§ 17. Δραστηριότητεςσεδάση................................................................................................... 909
Ι..... Εισαγωγικά.......................................................................................................................... 909
II.... Βοσκή εντός δασών (Τίτλος Κεφαλαίου Θ΄, Τμήμα Α΄, Δεύτερου Βιβλίου, ν.δ. 86/1969, άρθρα 103-116) 910
IΙΙ... Δασικά έργα (Τίτλος Πέμπτου Βιβλίου ν.δ. 86/1969, άρθρα 222-250).................................. 911
Α... Γενικά........................................................................................................................... 911
Β.... Γενικές διατάξεις δασοτεχνικών έργων......................................................................... 912
1.. Μελέτη και εκτέλεση............................................................................................... 912
Γ.... Έργα διευθετήσεως χειμάρρων.................................................................................... 913
Δ.... Δασικές μεταφορικές εγκαταστάσεις – Δασικά κτίρια.................................................... 915
Ε.... Δασικές οδοί................................................................................................................ 916
ΙV... Δασοπυρόσβεση................................................................................................................. 917
V.... Έργα υποδομής (παλαιό άρθρο 58 ν. 998/1979, νέο άρθρο 53 του ίδιου νόμου)................ 917
Α.... Γενικά.......................................................................................................................... 917
Β.... Μεγάλα έργα υποδομής................................................................................................ 917
Γ.... Λοιπά έργα υποδομής.................................................................................................. 919
Δ.... Ρυθμίσεις για ειδικές περιπτώσεις έργων...................................................................... 919
1.. Πρώτη κατηγορία.................................................................................................... 920
2.. Δεύτερη κατηγορία................................................................................................. 921
3.. Τρίτη κατηγορία...................................................................................................... 921
VI... Θήρα (Τίτλος Έκτου Βιβλίου ν.δ. 86/1969, άρθρα 251 επ.). Θηράματα. Μέσα ασκήσεως θήρας. Κυνηγετικαί περιοχαί 922
VII.. Κυνηγετικές οργανώσεις. Κυνηγετικές περιφέρειες – Χρόνος – Άδειες θήρας. Οικονομική εξυπηρέτηση 922
VIIΙ. Μεταφορά δασικών προϊόντων (ν.δ. 86/1969, Βιβλίο Δεύτερο, Τμήμα Β΄, Κεφ. Ζ΄, άρθρα 100-101) 923
ΙΧ... Ρητινευόμενα δάση – Ρητίνευση (άρθρο 64 ν. 998/1979).................................................... 923
Χ.... Υλοτομίες (Τίτλος Κεφαλαίου Στ΄, Τμήματος Β΄, Δεύτερου Βιβλίου, ν.δ. 86/1969, άρθρα 84 επ.) 924
§ 18. ΧαρακτηρισμόςΔάσους – Ανανέωση, διατήρηση......................................................... 936
Ι..... Εισαγωγικά.......................................................................................................................... 936
ΙΙ.... Ενδικοφανής διαδικασία για χαρακτηρισμό δάσους. Ενδικοφανής προσφυγή....................... 937
ΙΙΙ... Επιτροπή (άρθρου 10 ν. 998/1979)..................................................................................... 937
ΙV... Διατήρηση δασικού χαρακτήρα........................................................................................... 938
V.... Χαρτογράφηση και φωτογράφηση δασών........................................................................... 938
Α.... Χάρτης των νομικών καθεστώτων................................................................................. 938
Β.... Ισχύον νομικό καθεστώς............................................................................................... 940
Γ.... Παρατηρήσεις.............................................................................................................. 941
VΙ... Ανανέωση και βελτίωση δασών........................................................................................... 942
VIΙ.. Επιτήρηση δασών και δασικών εκτάσεων............................................................................ 942
§ 19. Περιβάλλον, δάσοςκαιΑστικόΔίκαιο............................................................................. 943
Ι..... Εισαγωγικά.......................................................................................................................... 944
ΙΙ.... Σε σχέση με το φυσικό και το πολιτιστικό περιβάλλον......................................................... 951
Α.... Γενικά.......................................................................................................................... 951
Β.... Μερικές πρώτες παρατηρήσεις...................................................................................... 952
Γ.... Ειδικά για το ατμοσφαιρικό περιβάλλον........................................................................ 956
Δ.... Σε σχέση με τη δασοβιοκοινότητα................................................................................ 958
Ε.... Δασογενές φυσικό περιβάλλον..................................................................................... 959
Στ... Πολιτιστικό περιβάλλον................................................................................................ 960
Ζ.... Δικαίωμα στο περιβάλλον............................................................................................ 963
Η.... Η τριτενέργεια του δικαιώματος στο περιβάλλον.......................................................... 964
Θ... Αστικοποίηση............................................................................................................... 965
Ι..... Περιβάλλον και Αστικό Δίκαιο...................................................................................... 966
ΙΑ... Συναφή σημαντικά θέματα........................................................................................... 967
ΙΙΙ... Εννοιολογικοί προσδιορισμοί.............................................................................................. 968
IV... Ανθρωποκεντρική και οικολογική προσέγγιση..................................................................... 969
V.... Το φυσικό περιβάλλον κατά τη νομολογία........................................................................... 969
VI... Προστασία περιβάλλοντος................................................................................................... 973
VII.. Το φυσικό περιβάλλον ως προστατευόμενο αγαθό.............................................................. 974
VIII. Μέτρα διαφυλάξεως φυσικού περιβάλλοντος....................................................................... 975
IX... Χωροταξικός σχεδιασμός..................................................................................................... 977
X.... Φυσικό περιβάλλον και υδατικοί πόροι............................................................................... 980
XI... Φυσικό περιβάλλον και μέτρα προστασίας του εδάφους...................................................... 981
XIΙ..... Αναδάσωση..................................................................................................................... 981
XΙΙΙ.... Χωροταξικός σχεδιασμός, ολοκληρωμένα χωροταξικά σχέδια και βιώσιμη ανάπτυξη....... 982
Α.... Η συνταγματική ρύθμιση........................................................................................... 982
Β.... Ο ν. 1650/1986......................................................................................................... 983
Γ.... Ο κανόνας της ελεύθερης χρήσης γης......................................................................... 983
Δ.... Ολοκληρωμένα χωροταξικά σχέδια........................................................................... 984
Ε.... Διαδικασία προεγκρίσεως χωροθετήσεως.................................................................. 986
Στ... Χρήση γης, προστασία περιβάλλοντος και χωροταξικός σχεδιασμός........................... 986
XIV.... Το δικαίωμα στην προσωπικότητα κατά το ΑΚ 57............................................................. 989
Α.... Δικαίωμα στην προσωπικότητα.................................................................................. 989
B.... Εννοιολογική προσέγγιση.......................................................................................... 991
Γ.... Αέναη προσαρμογή................................................................................................... 994
Δ.... Η σημασία της αειφορίας........................................................................................... 995
Ε.... Βιώσιμη ανάπτυξη και ευαίσθητα οικοσυστήματα...................................................... 996
Στ... Νομική φύση δικαιώματος στην προσωπικότητα και παραίτηση................................. 997
Ζ.... Περιβάλλον και Προσωπικότητα................................................................................ 998
Η.... Προσβολή της προσωπικότητας............................................................................... 1003
1.. Προϋποθέσεις προσβολής..................................................................................... 1003
2.. Πράξη προσβολής προσωπικότητας...................................................................... 1004
3.. Το παράνομο της προσβολής................................................................................. 1005
4.. Οι αναδυόμενες αξιώσεις...................................................................................... 1006
α. Άρση της προσβολής και παράλειψη στο μέλλον............................................... 1006
β. Αξίωση αποζημιώσεως...................................................................................... 1007
γ. Ικανοποίηση ηθικής βλάβης............................................................................... 1007
5.. Ειδικές έννομες συνέπειες..................................................................................... 1008
6.. Προσωρινή προστασία.......................................................................................... 1009
XV..... Προστασία δάσους και ΑΚ 57......................................................................................... 1010
XVI.... Προστασία περιβάλλοντος και αδικοπραξία.................................................................... 1011
XVII... Περιβάλλον, δάσος και πράγματα κοινά σε όλους και κοινής χρήσης............................... 1012
Α.... Γενικά...................................................................................................................... 1012
Β.... Περιεχόμενο κοινοχρησίας...................................................................................... 1014
Γ.... Ιδιωτικά δάση και κοινοχρησία: Sui generis δικαίωμα.............................................. 1015
Δ.... Προσωρινή δικαστική προστασία............................................................................. 1016
ΧVIII.. Νομικά πρόσωπα και προστασία ΑΚ 57.......................................................................... 1017
ΧIX.... Ευθύνη Δημοσίου προς αποζημίωση.............................................................................. 1018
Α.... Ευθύνη Δημοσίου.................................................................................................... 1018
Β.... Υποχρέωση αποζημιώσεως..................................................................................... 1019
Γ.... Χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης........................................................... 1020
ΧX..... Δικαίωμα απολαύσεως δάσους ως περιβαλλοντικού αγαθού.......................................... 1020
XXI.... Χωροταξία και περιορισμοί κυριότητας.......................................................................... 1021
XXIΙ... Περιορισμοί της κυριότητας και δημοσιοποίηση του ιδιωτικού δικαίου.......................... 1022
XXIΙΙ.. Γειτονικό δίκαιο, κυριότητα, δημόσιο δίκαιο, προστασία περιβάλλοντος, προστασία δασών 1025
§ 20. Εμπράγματεςσχέσειςσεδάσος – Κτήσηεμπράγματωνδικαιωμάτωνσεδάσος – Νομή – Διακατοχή 1028
Ι..... Εισαγωγικά........................................................................................................................ 1028
II.... Εμπράγματη σχέση, κυριότητα, δουλείες, υποθήκη, νομή, κατοχή και διακατοχή............... 1031
Α.... Γενικά........................................................................................................................ 1031
Β.... Η εμπράγματη σχέση της κυριότητας.......................................................................... 1033
1. Προδιάθεση.......................................................................................................... 1033
2. Είδη κυριότητας..................................................................................................... 1034
α.... Προδιάθεση................................................................................................... 1034
β.... Η (πλήρης) κυριότητα σε δάση........................................................................ 1034
γ.... Η συγκυριότητα σε δάση................................................................................ 1035
δ.... Η ψιλή κυριότητα σε δάση. Επικαρπία σε δάση............................................... 1036
ε.... Η περιορισμένη λόγω πραγματικών δουλειών κυριότητα σε δάση.................. 1037
στ... Εμφύτευση και επιφάνεια σε δάσος υπό το προϊσχύσαν νομικό καθεστώς....... 1039
1. Εμφύτευση σε δάσος.................................................................................. 1039
2. Επιφάνεια σε δάσος................................................................................... 1040
ζ..... Ειδική επαναφορά του θεσμού της επιφάνειας................................................ 1040
η.... Η οριζόντια ιδιοκτησία σε δάση...................................................................... 1041
θ.... Η κάθετη ιδιοκτησία σε δάση.......................................................................... 1041
ι..... Ιδιοκτησία ολότητας κατοίκων......................................................................... 1042
Γ.... Κτήση, άσκηση και απώλεια κυριότητας σε δάση........................................................ 1042
1. Προδιάθεση.......................................................................................................... 1042
2. Κτήση κυριότητας.................................................................................................. 1042
3. Άσκηση κυριότητας................................................................................................ 1043
4. Ειδικότερα η προστασία κυριότητας σε δάση......................................................... 1044
5. Απώλεια εμπράγματου δικαιώματος σε δάση......................................................... 1045
Δ.... Οι εμπράγματες σχέσεις των περιορισμένων εμπράγματων δικαιωμάτων................... 1045
Ε.... Η εμπράγματη σχέση της νομής.................................................................................. 1046
1. Προδιάθεση.......................................................................................................... 1046
2. Η νομή στη χρησικτησία........................................................................................ 1046
α.... Η νομή στο προϊσχύσαν δίκαιο....................................................................... 1046
β.... Η νομή στο ισχύον δίκαιο............................................................................... 1047
3. Το Δημόσιο ως νομέας........................................................................................... 1047
4. Πράξεις μη χαρακτηριζόμενες ως πράξεις νομής.................................................... 1048
5. Διακατοχικές πράξεις............................................................................................. 1048
6. Τεκμήριο μη απώλειας νομής................................................................................. 1049
7. Παραχώρηση νομής σε δήμους και κοινότητες και στο ΑΠΘ................................... 1049
Στ... Εξαγορά, ανταλλαγή και απαλλοτρίωση ιδιωτικών εκτάσεων...................................... 1049
Ζ.... Η εμπράγματη σχέση της κατοχής............................................................................... 1050
Η.... Η εμπράγματη σχέση της διακατοχής.......................................................................... 1051
Θ... Διατήρηση υφιστάμενων (ενοχικών) δικαιωμάτων...................................................... 1052
ΙΙΙ... Φορείς εμπράγματων σχέσεων σε δάση και δασικές εκτάσεις............................................ 1052
IV... Δημόσιο ως φορέας δικαιωμάτων και υποχρεώσεων στο Δασικό Δίκαιο........................... 1052
Α.... Γενικά........................................................................................................................ 1052
Β.... Το Δασικό Δίκαιο....................................................................................................... 1053
Γ.... Ειδικότερα η νομή...................................................................................................... 1053
Δ.... Το Κτηματολογικό Δίκαιο............................................................................................ 1056
V.... Δικαίωμα προτιμήσεως..................................................................................................... 1056
VI... Εμπράγματα δικαιώματα ιδιωτών ή νομικών προσώπων δημόσιου ή ιδιωτικού δικαίου σε δάση ή δασικές εκτάσεις 1058
VΙΙ.. Κτήση κυριότητας με τακτική χρησικτησία.......................................................................... 1059
VIII. Κτήση κυριότητας με έκτακτη χρησικτησία......................................................................... 1060
§ 21.Διαχείρισηδασών............................................................................................................. 1065
Ι..... Εισαγωγικά........................................................................................................................ 1065
ΙΙ.... Διαχείριση δασών, ν. 998/1979 και Κτηματολογικό Δίκαιο................................................ 1067
ΙΙΙ... Ο καθορισμός μέτρων προστασίας των δασών ως σκοπός................................................. 1073
Α.... Γενικά: Άρθρο 1 ν. 998/1979 – Σκοπός...................................................................... 1073
Β.... Ως προς το πρώτο σκέλος του σκοπού: Προστατευτέες εκτάσεις.................................. 1074
Γ.... Ως προς το δεύτερο σκέλος του σκοπού: Μεταβολή της κατά προορισμό χρήσης των προστατευτέων εκτάσεων 1075
Δ.... Το ενιαίο του σκοπού του άρθρου 1 ν. 998/1979....................................................... 1077
IV..... Η προστασία δασών ως υποχρέωση................................................................................ 1078
V...... Έκταση εφαρμογής (άρθρο 3 ν. 998/1979)...................................................................... 1080
VI..... Κατηγορίες δασών και δασικών εκτάσεων (άρθρο 4 ν. 998/1979).................................... 1081
VIΙ.... Αρμοδιότητες για την προστασία δασών (άρθρο 5 ν. 998/1979)...................................... 1081
VIIΙ... Υπολογισμός αξίας δασών (άρθρο 6 ν. 998/1979)........................................................... 1081
ΙΧ..... Συμβούλια και Επιτροπές................................................................................................. 1082
X...... Μέτρα προστασίας........................................................................................................... 1083
XΙ..... Αντιμετώπιση πυρκαγιών................................................................................................ 1084
XIΙ.... Δασώσεις και αναδασώσεις............................................................................................. 1084
XIIΙ... Επιτρεπτές επεμβάσεις σε δάση, δασικές εκτάσεις και στις δημόσιες εκτάσεις των περιπτώσεων α΄ και β΄ της παραγράφου 5 του άρθρου 3 ν. 998/1979.................................................................................................................... 1086
XIV... (Ποικίλες ρυθμίσεις)........................................................................................................ 1092
XV.... Ποινικές κυρώσεις........................................................................................................... 1093
XVΙ... Ειδικές τελικές και μεταβατικές διατάξεις.......................................................................... 1093
XVΙΙ.. Αρμοδιότητες άλλων δημόσιων υπηρεσιών..................................................................... 1094
XVΙΙΙ. Δημόσιες μη εποικιστικές εκτάσεις................................................................................... 1094
XIX... Παρατηρήσεις στο ν. 998/1979....................................................................................... 1094
XX.... Διαχείριση δασών κατά το ν.δ. 86/1969.......................................................................... 1095
ΧΧΙ... Διαχείριση δασών κατά το ν. 1650/1986......................................................................... 1098
§ 22.Προστασίαπεριβάλλοντοςκαιδάσος........................................................................... 1114
Ι..... Εισαγωγικά........................................................................................................................ 1114
Α.... Βάσεις ρυθμίσεων...................................................................................................... 1114
Β.... Περιβαλλοντικοί όροι και διατυπώσεις....................................................................... 1115
Γ.... Νομοθετικές δεσμεύσεις............................................................................................ 1116
ΙΙ.... Συνταγματική προστασία περιβάλλοντος............................................................................ 1116
Α.... Περιβαλλοντικά αγαθά............................................................................................... 1116
Β.... Συνταγματική υποχρέωση και δικαίωμα στο περιβάλλον............................................ 1117
Γ.... Συνταγματικό δικαίωμα στο δασικό περιβάλλον......................................................... 1118
ΙΙΙ... Ζωτικός χώρος, περιβάλλον, δάσος................................................................................... 1121
Α.... Γενικά........................................................................................................................ 1121
Β.... Τριτενέργεια δικαιώματος στο περιβάλλον.................................................................. 1121
Γ.... Περιπτώσεις προσβολής ζωτικού χώρου..................................................................... 1123
Δ.... Η συμβολή της κοινοχρησίας...................................................................................... 1125
Ε.... Προστασία ιδιώτη από προσβολές του (δασικού) περιβάλλοντος προκαλούμενες από άλλους ιδιώτες 1126
ΙV... Προστασία πολιτιστικής κληρονομιάς................................................................................. 1126
V.... Προστασία πολιτιστικού περιβάλλοντος............................................................................. 1127
VΙ... Προστασία τοπίου και βιοποικιλότητας.............................................................................. 1127
Α.... Γενικά........................................................................................................................ 1127
Β.... Το τοπίο και η προστασία του..................................................................................... 1127
1... Προλεγόμενα........................................................................................................ 1127
2... Νομικό καθεστώς και εννοιολογική προσέγγιση.................................................... 1128
3... Συμβολή νομολογίας............................................................................................. 1129
Γ.... Βιοποικιλότητα και προστασία της.............................................................................. 1131
1... Προλεγόμενα........................................................................................................ 1131
2... Έννοια.................................................................................................................. 1131
3... Προστασία και διασφάλιση βιοποικιλότητας.......................................................... 1132
4... Βιοποικιλότητα, τοπίο και διαχείριση δασών......................................................... 1132
5... Προγραμματικές συμβάσεις για αγροβιότοπους..................................................... 1132
6... Νομολογία............................................................................................................ 1133
VI... Προστασία φυσικού περιβάλλοντος................................................................................... 1134
§ 23.Ζητήματααπότηνπροστασίαδάσους (έναντιποικίλωνεπεμβάσεων)..................... 1135
Ι..... Εισαγωγικά........................................................................................................................ 1135
ΙΙ.... Σε σχέση με τις συνταγματικές διατάξεις για την προστασία δασών.................................... 1136
Α.... Συνταγματική προστασία δασών................................................................................. 1136
Β.... Διαρκής έλεγχος συνταγματικότητας των διατάξεων του Δασικού Δικαίου.................. 1138
Γ.... Συνταγματικότητα ν. 2308/1995................................................................................. 1139
ΙΙΙ... Οι εισαγόμενες απαγορεύσεις του Δασικού Δικαίου ως ενότητα........................................ 1139
Α.... Γενικά........................................................................................................................ 1139
Β.... Απαγορεύσεις (για πρόληψη) πυρκαγιών.................................................................... 1140
Γ.... Απαγόρευση επεμβάσεων στα δάση........................................................................... 1140
Δ.... Απαγόρευση Θήρας................................................................................................... 1143
Ε.... Αποψίλωση δάσους – Έννομες συνέπειες................................................................... 1143
Στ... Εκχέρσωση – Έννομες συνέπειες................................................................................ 1144
Ζ.... Εκχερσωθείσες δασικές εκτάσεις................................................................................. 1146
Η.... Εκχέρσωση δασών και δασικών εκτάσεων.................................................................. 1146
Θ... Εκχέρσωση ιδιωτικών δασών και δασικών εκτάσεων.................................................. 1146
Θ1. Απαγόρευση μεταβολής δάσους, εκτελέσεως έργων κ.ά.: Ο κανόνας και οι εξαιρέσεις κατά το προηγούμενο νομικό καθεστώς ................................................................................................................................ 1146
1... Γενικά................................................................................................................... 1146
2... Όρος της απαγορεύσεως....................................................................................... 1147
3... Κρίση αρμόδιου δικαστηρίου................................................................................ 1147
4... Αόριστες νομικές έννοιες....................................................................................... 1147
5... Εξαιρέσεις από τη γενική απαγόρευση.................................................................. 1147
Θ2. Ισχύον νομικό καθεστώς (νέο άρθρο 45 ν. 998/1979)................................................. 1148
ΙV... Ειδικές εκφάνσεις της προστασίας δασών........................................................................... 1149
Α.... Επιτήρηση δασών....................................................................................................... 1149
Β.... Επιτρεπτές επεμβάσεις στα δάση και τις δασικές εκτάσεις............................................ 1150
Γ.... Μέσα προστασίας (δασών).......................................................................................... 1150
V.... Μεταβολή προορισμού δημόσιου δάσους......................................................................... 1151
VI... Πυρκαγιά.......................................................................................................................... 1153
VI... Σε σχέση με το ζήτημα των ποινικών κυρώσεων................................................................ 1154
VIII. Ειδικά ζητήματα του Κτηματολογικού Δασικού Δικαίου...................................................... 1154
Α.... Αγωγή κατά Δημοσίου............................................................................................... 1154
Β.... Αίτηση ακυρώσεως κατά πράξης χαρακτηρισμού δάσους........................................... 1155
Γ.... Αρμοδιότητα δασικής υπηρεσίας................................................................................ 1156
Δ.... Αρμοδιότητα ΟΤΑ...................................................................................................... 1156
Ε.... Προσωρινή επίλυση αμφισβητήσεων......................................................................... 1156
Στ... Πρωτόκολλο διοικητικής αποβολής............................................................................. 1157
1... Σε σχέση με το Πρωτόκολλο................................................................................. 1157
2... Σε σχέση με την ανακοπή κατά του Πρωτοκόλλου................................................. 1157
3... Περιπτώσεις εκδόσεως Πρωτοκόλλων................................................................... 1158
4... Πρωτόκολλο διοικητικής αποβολής....................................................................... 1158
5... Πρωτόκολλο αποκαταστάσεως ζημίας.................................................................... 1158
6... Πρωτόκολλο καθορισμού αποζημιώσεως.............................................................. 1158
7... Προηγούμενη ρύθμιση......................................................................................... 1159
8... Δεν επιτρέπεται άσκηση ένδικου μέσου................................................................ 1159
9... Αρμοδιότητα Δικαστηρίου.................................................................................... 1160
10. Ανέκκλητη η απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου......................................... 1162
11. Επί μέρους ζητήματα............................................................................................. 1162
Ζ.... Διαδικασία προσωρινής επιλύσεως αμφισβητήσεων και διαδικασία κηρύξεως εκτάσεως ως αναδασωτέας 1163
1... Γενικά................................................................................................................... 1163
2... Διαπίστωση της υπάρξεως δάσους ή δασικής εκτάσεως......................................... 1163
Η.... Ζητήματα ιδιοκτησίας δασών...................................................................................... 1164
1... Προλεγόμενα........................................................................................................ 1164
2... Ελληνικό Βασίλειο................................................................................................. 1165
3... Ιόνια νησιά........................................................................................................... 1165
4... Θεσσαλία.............................................................................................................. 1166
5... Στις λεγόμενες Νέες Χώρες και στην Κρήτη............................................................ 1167
α. Προδιάθεση..................................................................................................... 1167
β. Σε σχέση με τη Μακεδονία................................................................................ 1167
γ.. Σε σχέση με την Κρήτη..................................................................................... 1167
6... Στη Θράκη............................................................................................................ 1168
7... Στα Δωδεκάνησα.................................................................................................. 1169
8... Στις Κυκλάδες και τις Σποράδες............................................................................. 1170
Θ... Μεταβίβαση δημόσιων δασών στο ΤΑΙΠΕΔ και Εθνικό Κτηματολόγιο.......................... 1170
1... Σημείο εκκινήσεως................................................................................................ 1170
2... Δημόσια και ιδιωτική περιουσία........................................................................... 1171
3... Θέσεις της νομολογίας.......................................................................................... 1172
α. Η νομολογία των πολιτικών δικαστηρίων.......................................................... 1172
β. Οι κατευθύνσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας............................................. 1173
i..... Μερικά από τα πρώτα βήματα.................................................................... 1173
ii.... Τα κοινόχρηστα πράγματα ως δημόσια περιουσία...................................... 1175
iii... Τα δάση ως ιδιωτική περιουσία του Κράτους.............................................. 1176
iv... Οι προκύπτουσες κατευθύνσεις.................................................................. 1178
v.... Οι ασφαλιστικές δικλείδες των αποφάσεων του ΣτΕ.................................... 1179
vi... Η προκρινόμενη συνδυαστική ερμηνεία..................................................... 1179
vii.. Σύγκριση νομολογίας Άρειου Πάγου και Συμβουλίου της Επικρατείας........ 1180
viii. Αναγκαιότητα προσφυγής στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο......................... 1180
ix... Τελικές παρατηρήσεις................................................................................. 1180
§ 24.ΣύνθεσηθεμελιωδώναρχώνΔασικού, ΚτηματολογικούκαιΠεριβαλλοντικούΔικαίου 1182
Ι..... Εισαγωγικά........................................................................................................................ 1182
ΙΙ.... Αρχή της αειφορίας........................................................................................................... 1182
Α.... Γενικά........................................................................................................................ 1182
Β.... Η συνταγματική θεώρηση........................................................................................... 1183
Γ.... Παράβαση της αρχής της αειφορίας............................................................................ 1184
Δ.... Αρχή αειφορίας και δάσος.......................................................................................... 1184
Ε.... Συνοπτική επισκόπηση νομολογίας............................................................................. 1185
1... Xωροταξική ανάπτυξη και πολεοδομική διαμόρφωση της χώρας........................... 1185
2... Προστασία πολιτιστικού περιβάλλοντος................................................................. 1187
3... Προστασία δασικών οικοσυστημάτων................................................................... 1187
ΙΙΙ...... Αρχή βιώσιμης αναπτύξεως............................................................................................ 1189
IV...... Αρχή υπέρτερης ανάγκης................................................................................................ 1190
V....... Η αρχή του όλως εξαιρετικού χαρακτήρα των διενεργούμενων σε δάση και δασικές εκτάσεις επεμβάσεων 1191
VΙ...... Αρχή προλήψεως και αρχή προφυλάξεως....................................................................... 1191
VΙΙ..... Συνδυαστική ερμηνεία.................................................................................................... 1192
§ 25.Ηκυριότηταστοδάσος – Προστασία............................................................................ 1193
Ι........ Εισαγωγικά..................................................................................................................... 1193
II....... Το Δάσος ως αντικείμενο κυριότητας............................................................................... 1194
Α.... Γενικά...................................................................................................................... 1194
Β.... Εμπράγματο Δίκαιο, κυριότητα και δάσος................................................................. 1195
Γ.... Κυριότητα σε δάση με έκτακτη χρησικτησία: Καθεστώς πριν από τις 11.9.1915........ 1198
Δ.... Μεταγενέστερες διατάξεις δασικών κωδίκων δεν έχουν εφαρμογή........................... 1201
Ε.... Μαχητό τεκμήριο κυριότητας υπέρ του Δημοσίου.................................................... 1203
Στ... Διακατεχόμενα δάση – Διακάτοχοι........................................................................... 1204
Ζ.... Ακίνητα Μονών μετά τις 11.9.1915.......................................................................... 1204
Η.... Ειδικότερα σε σχέση με το καθεστώς της Ιεράς Μονής Πεντέλης................................ 1205
Θ... Αδέσποτα ακίνητα.................................................................................................... 1206
III...... Ο όρος «Δασική ιδιοκτησία»............................................................................................ 1206
IV...... Ιδιοκτησία (στέρηση χρήσης ιδιοκτησίας)...................................................................... . 1207
V....... Κυριότητα Δημοσίου σε δάσος κατά τη σύσταση του Ελληνικού Κράτους........................ 1207
VI...... Συγκυριότητα Δημοσίου................................................................................................. 1208
Α.... Γενικά...................................................................................................................... 1208
Β.... Οι βασικές ρυθμίσεις............................................................................................... 1208
Γ.... Παραχώρηση........................................................................................................... 1208
1.. Η παραχώρηση ιδανικού μεριδίου του Δημοσίου έναντι τιμήματος..................... 1208
α... Η ρύθμιση της δυνητικής παραχωρήσεως...................................................... 1208
β... Έκδοση αποφάσεως - μεταγραφή ή καταχώριση (κατά το Εθνικό Κτηματολόγιο) – Τίμημα 1209
Δ.... Απαλλοτρίωση......................................................................................................... 1209
Ε.... Διανομή................................................................................................................... 1209
Στ... Μεταβίβαση ιδανικού μεριδίου λόγω πωλήσεως...................................................... 1210
Ζ.... Ζητήματα καθοριζόμενα με προεδρικό διάταγμα...................................................... 1210
VII..... Συνιδιοκτησία σε δημόσια δάση..................................................................................... 1210
VIII.... Τεκμήριο κυριότητας υπέρ του Δημοσίου σε όλα τα δάση............................................... 1211
IX...... Ακίνητα (και δάση) περιερχόμενα στο Δημόσιο............................................................... 1211
X....... Αμάχητο τεκμήριο (;)...................................................................................................... 1214
XI...... Αναγκαστική απαλλοτρίωση δασών................................................................................ 1215
XΙΙ..... Προστασία κυριότητας σε δάση – Αγωγή διεκδικητική.................................................... 1216
XIII.... Βάρος αποδείξεως.......................................................................................................... 1219
Α.... Γενικά...................................................................................................................... 1219
Β.... Νομοτυπική μορφή και έννομη συνέπεια................................................................. 1220
Γ.... Περίπτωση έκτακτης χρησικτησίας............................................................................ 1222
Δ.... Κανόνες τοπικού δικαίου.......................................................................................... 1222
XIV.... Αποτερματισμός (και οροθέτηση)................................................................................. . 1223
XV..... Χρησικτησία................................................................................................................... 1223
XVI.... Χρησικτησία σε βάρος του Δημοσίου.............................................................................. 1224
XVII... Έκτακτη χρησικτησία σε ακίνητα Δημοσίου (δάση, δασικές εκτάσεις)............................... 1226
XVIΙI.. Το δάσος στην ιδιωτική ή δημόσια περιουσία του Κράτους............................................. 1228
§ 26 (Α).Δασικοίχάρτες, δασολόγιοκαικτηματολόγιο(Νομικόκαθεστώςπροτουν.4389/2016) 1229
Ι..... Δασικός χάρτης................................................................................................................. 1230
Α.... Εισαγωγικά................................................................................................................. 1230
Β.... Θεματογραφία........................................................................................................... 1231
Γ.... Τα κατ’ ιδίαν ζητήματα................................................................................................ 1232
1.... Προλεγόμενα...................................................................................................... 1232
2.... Έννοια................................................................................................................. 1232
3.... Βάση για τον προσδιορισμό των δασικών περιοχών η (παλαιότερη) αεροφωτογραφία 1233
4.... Εκτάσεις που απώλεσαν το δασικό τους χαρακτήρα............................................. 1234
5.... Αρμοδιότητες ΕΚΧΑ ΑΕ........................................................................................ 1235
6.... Κατάρτιση δασικών χαρτών – Ιδιωτικά γραφεία εκπονήσεως μελετών................. 1236
7.... Πρότυπα τεύχη δημοπρατήσεως.......................................................................... 1237
8.... Θεώρηση δασικού χάρτη.................................................................................... 1237
9.... Διόρθωση και συμπλήρωση δασικού χάρτη........................................................ 1237
10.. Ανάρτηση δασικού χάρτη.................................................................................... 1238
11.. Ηλεκτρονική ανάρτηση δασικού χάρτη – Γραφείο αναρτήσεως δασικού χάρτη.... 1241
12.. Ανακοίνωση για την ανάρτηση του δασικού χάρτη. Πρόσκληση για υποβολή αντιρρήσεων 1242
13.. Δημοσιοποίηση μέσω διαδικτύου – Αποστολή ψηφιακού αντιγράφου................ 1242
14.. Δικαίωμα ασκήσεως αντιρρήσεων – Προθεσμία.................................................. 1243
15.. Ενεργητική νομιμοποίηση αντιρρήσεων............................................................... 1244
16.. Περιεχόμενο αντιρρήσεων.................................................................................. 1245
17.. Υποβολή αντιρρήσεων........................................................................................ 1246
18.. Επεξεργασία αντιρρήσεων................................................................................... 1247
19.. Κύρωση – Δημοσίευση – Οριστικοποίηση δασικών χαρτών................................ 1247
20.. Προσωρινή ισχύς τμημάτων δασικού χάρτη......................................................... 1248
21.. Εσφαλμένος δασικός χάρτης................................................................................ 1248
22.. Εξέταση αντιρρήσεων από ΕΠ.Ε.Α. (άρθρο 18 ν. 3889/201054)........................... 1249
23.. Γνωμοδότηση από Νομικό Συμβούλιο του Κράτους............................................. 1251
24.. Υποστήριξη έργου κυρώσεως δασικού χάρτη – Διευκόλυνση συγκροτήσεως ΕΠ.Ε.Α. 1252
25.. Υποστήριξη ελέγχου του υπό κατάρτιση δασικού χάρτη από αρμόδιες Διευθύνσεις Δασών 1252
26.. Αποζημιώσεις...................................................................................................... 1253
27.. Ζητήματα ιδιοκτησίας κατά τη διαδικασία αντιρρήσεων....................................... 1253
28.. Στοιχεία για τη διαμόρφωση της κρίσης των ΕΠ.Ε.Α............................................. 1253
29.. Απόφαση των ΕΠ.Ε.Α........................................................................................... 1254
30.. Συνοπτικός κατάλογος αποφάσεων ΕΠ.Ε.Α........................................................... 1254
31.. Συμπλήρωση και διόρθωση δασικού χάρτη βάσει αποφάσεων ΕΠ.Ε.Α................. 1254
32.. Υποβολή δασικού χάρτη στο Γενικό Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοικήσεως – Κύρωση – Δημοσίευση στην ΕτΚ ......................................................................................................................... 1255
33.. Οριστικός δασικός χάρτης. Αποδεικτική ισχύς...................................................... 1255
34.. Αίτηση ακυρώσεως στο ΣτΕ των πράξεων κυρώσεως δασικών χαρτών................ 1256
35.. Αναμόρφωση κυρωμένου δασικού χάρτη......................................................... . 1256
36.. Άρση αναδασώσεως εκτάσεων............................................................................ 1257
37.. Πιστοποιητικό χαρακτήρα της εκτάσεως ως όρος για σύνταξη συμβολαίων.......... 1258
38.. Κατάρτιση και τήρηση δασολογίου...................................................................... 1259
39.. Τεχνικές προδιαγραφές (παλαιό άρθρο 21 ν. 3889/2010).................................... 1259
40.. Τέλη (παλαιό άρθρο 22 ν. 3889/2010)................................................................. 1261
41.. Ενέργειες της ΕΚΧΑ ΑΕ κατά την κατάρτιση δασικών χαρτών................................ 1262
ΙΙ.... Δασολόγιο........................................................................................................................ 1264
A.... Γενικά........................................................................................................................ 1264
B.... Μερίδα του Δασολογίου............................................................................................. 1265
§ 26 (Β).Δασικοίχάρτες, δασολόγιοκαικτηματολόγιο(Νομικόκαθεστώςσύμφωναμετον.4389/2016) 1268
Ι..... Δασικός χάρτης................................................................................................................. 1269
Α.... Εισαγωγικά................................................................................................................. 1269
Β.... Θεματογραφία........................................................................................................... 1270
Γ.... Τα κατ’ ιδίαν ζητήματα................................................................................................ 1273
1...... Προλεγόμενα..................................................................................................... 1273
2...... Έννοια............................................................................................................... 1273
Ειδικές ρυθμίσεις............................................................................................. 1275
3...... Βάση για τον προσδιορισμό των δασικών περιοχών η (παλαιότερη) αεροφωτογραφία 1275
4...... Εκτάσεις που απώλεσαν το δασικό τους χαρακτήρα............................................ 1276
5...... Αρμοδιότητες ΕΚΧΑ ΑΕ κατά τους ν. 4164/2013 και 4389/2016.......................... 1280
6...... Κατάρτιση δασικών χαρτών – Ιδιωτικά γραφεία εκπονήσεως μελετών................ 1280
7...... Πρότυπα τεύχη δημοπρατήσεως........................................................................ 1290
8...... Σύνταξη και θεώρηση δασικού χάρτη................................................................ 1290
α.... Σύνταξη...................................................................................................... 1290
β.... Θεώρηση.................................................................................................... 1290
9...... Διόρθωση και συμπλήρωση δασικού χάρτη....................................................... 1291
10.... Θεώρηση δασικού χάρτη................................................................................... 1291
11.... Ανάρτηση δασικού χάρτη................................................................................... 1292
11α.. Ανάρτηση στο Κτηματολογικό Δίκαιο................................................................ 1293
12.... Ηλεκτρονική ανάρτηση δασικού χάρτη – Γραφείο αναρτήσεως δασικού χάρτη... 1295
13.... Ανακοίνωση για ανάρτηση δασικού χάρτη. Πρόσκληση για υποβολή αντιρρήσεων 1296
α.... Υποχρεωτική δημοσίευση........................................................................... 1297
β.... Δυνητική δημοσίευση................................................................................. 1297
14.... Δημοσιοποίηση μέσω διαδικτύου – Αποστολή ψηφιακού αντιγράφου............... 1298
14α.. Τεκμαιρόμενη πλήρης γνώση............................................................................. 1299
15.... Δικαίωμα ασκήσεως αντιρρήσεων – Προθεσμία................................................. 1299
16.... Ενεργητική νομιμοποίηση αντιρρήσεων............................................................. 1301
17.... Περιεχόμενο αντιρρήσεων................................................................................. 1303
18.... Υποβολή αντιρρήσεων....................................................................................... 1304
19.... Επεξεργασία αντιρρήσεων................................................................................. 1306
19α.. Θεώρηση δασικού χάρτη................................................................................... 1306
20.... Κύρωση δασικού χάρτη – Δημοσίευση – Οριστικοποίηση δασικών χαρτών....... 1307
21.... Προσωρινή ισχύς τμημάτων δασικού χάρτη....................................................... 1308
22.... Εσφαλμένος δασικός χάρτης............................................................................... 1309
23.... Εξέταση αντιρρήσεων από ΕΠ.Ε.Α. (άρθρο 18 ν. 3889/2010).............................. 1310
α.... Προκαταρκτικά............................................................................................ 1310
β.... Συγκρότηση ΕΠ.Ε.Α. – Αντικατάσταση μέλους.............................................. 1311
γ.... Εισαγωγή αντιρρήσεων στις ΕΠ.Ε.Α. – Συνοδευτικό υπόμνημα..................... 1312
δ.... Αιτιολογημένη απόφαση των ΕΠ.Ε.Α. – Ζητήματα προδικασίας.................... 1312
ε.... Πρόσθετες αρμοδιότητες ΕΠ.Ε.Α.................................................................. 1313
στ.. Κλήση ενδιαφερομένων.............................................................................. 1313
ζ.... Προθεσμία για έκδοση αποφάσεως............................................................. 1313
η.... Ζητήματα Τεχνικού Συμβούλου................................................................... 1313
θ.... Παράλειψη απεικονίσεως διοικητικών πράξεων.......................................... 1314
24.... Αίτημα προς γνωμοδότηση................................................................................ 1314
25.... Υποστήριξη ελέγχου του υπό κατάρτιση δασικού χάρτη από αρμόδιες Διευθύνσεις Δασών 1315
26.... Υποστήριξη έργου κυρώσεως δασικού χάρτη – Διευκόλυνση συγκροτήσεως ΕΠ.Ε.Α. 1316
27.... Αποζημιώσεις (άρθρο 18, παρ. 4, ν. 3889/2010)................................................ 1316
28.... Ζητήματα ιδιοκτησίας κατά τη διαδικασία των αντιρρήσεων............................... 1316
29.... Στοιχεία για τη διαμόρφωση της κρίσης των ΕΠ.Ε.Α......................................... . 1317
30.... Απόφαση των ΕΠ.Ε.Α......................................................................................... 1317
30α.. Σε σχέση με τη θεώρηση του δασικού χάρτη..................................................... 1319
31.... Συνοπτικός κατάλογος αποφάσεων ΕΠ.Ε.Α.......................................................... 1319
32.... Συμπλήρωση και διόρθωση δασικού χάρτη βάσει αποφάσεων ΕΠ.Ε.Α............... 1320
33.... Υποβολή δασικού χάρτη στο Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης – Κύρωση – Δημοσίευση στην ΕτΚ 1320
34.... Οριστικός δασικός χάρτης – Αποδεικτική ισχύς................................................... 1321
35.... Αίτηση ακυρώσεως στο ΣτΕ των πράξεων κυρώσεως δασικών χαρτών............... 1322
36.... Αναμόρφωση κυρωμένου δασικού χάρτη.......................................................... 1322
37.... Άρση αναδασώσεως εκτάσεων........................................................................... 1324
38.... Πιστοποιητικό χαρακτήρα της εκτάσεως ως όρος για σύνταξη συμβολαίων......... 1324
38α.. Αναμόρφωση κυρωμένου δασικού χάρτη.......................................................... 1325
39.... Κατάρτιση και τήρηση δασολογίου..................................................................... 1326
40.... Τεχνικές προδιαγραφές...................................................................................... 1326
41.... Τέλη (νέο άρθρο 22 ν. 3889/2010)..................................................................... 1329
42.... Ενέργειες της ΕΚΧΑ ΑΕ κατά την κατάρτιση δασικών χαρτών............................... 1330
43.... Ζητήματα σε σχέση με τα όρια οικισμών (Οικισμοί στερούμενοι νόμιμης έγκρισης) 1332
Δ.... Παρατηρήσεις............................................................................................................ 1333
ΙΙ.... Δασολόγιο........................................................................................................................ 1334
A.... Γενικά........................................................................................................................ 1335
Β.... Έννοια δασολογίου.................................................................................................... 1338
Γ.... Βιβλίο Δασολογίου και μερίδες.................................................................................. 1338
Δ.... Επιτροπή Δασολογίου Περιφερειακής Ενότητας.......................................................... 1340
Ε.... Ορισμός δασών και δασικών εκτάσεων και δασολόγιο............................................... 1342
Στ... Σημασία της ΟλΣτΕ 32/2013....................................................................................... 1342
Ζ.... Προσδιοριστικά στοιχεία – Κωδικός αριθμός δάσους – Ειδικός φάκελος αντιγράφων.. 1345
Η.... Άλλα προσδιοριστικά στοιχεία.................................................................................... 1345
Θ... Σημειώσεις στο περιθώριο της μερίδας...................................................................... 1346
Ι..... Νέο άρθρο 3 §§ 1, 3 και 4, ν. 3208/2003.................................................................. 1346
1α.... Έναρξη συντάξεως δασολογίου.......................................................................... 1346
1β.... Μορφή βιβλίου.................................................................................................. 1347
1γ.... Δυνατότητα αναθέσεως σε ιδιωτικά γραφεία...................................................... 1347
1δ.... Επιτελική αρμοδιότητα σε σχέση με δασολόγιο.................................................. 1347
2α.... Περιεχόμενο δασολογίου για δάσος που βρίσκεται υπό δασοπονική εκμετάλλευση 1347
2β.... Περιεχόμενο δασολογίου για εκτάσεις χωρίς δασοπονική εκμετάλλευση............ 1348
2γ.... Σημείωση στο περιθώριο δασολογίου. Χωριστός φάκελος................................. 1348
3...... Αποστολή αντιγράφου δασολογίου – Τράπεζα Πληροφοριών Δασικής Γης......... 1348
ΙΑ... Συνοπτικές παρατηρήσεις για το δασολόγιο και ειδικότερα για το δασικό κτηματολόγιο 1349
1...... Σχέσεις δασικού κτηματολογίου προς κτηματολογικό δασολόγιο........................ 1349
2...... Η βραδυπορία του δασολογίου.......................................................................... 1350
3...... Παράλειψη της Διοικήσεως................................................................................ 1351
ΙΙΙ... Δασικοί χάρτες, δασολόγιο και κτηματογράφηση............................................................... 1351
Α.... Η ΣτΕ 2818/1997........................................................................................................ 1351
Β.... Το βασικό ερώτημα για την κτηματογράφηση............................................................. 1353
Γ.... Από την παράλειψη (της διοικήσεως) στην πλημμέλεια (της κτηματογραφήσεως)........ 1354
Δ.... Θέσεις της ΣτΕ 805/2016............................................................................................ 1355
Ε.... Διαπιστώσεις, σκέψεις και προτάσεις.......................................................................... 1359
§ 27.ΕιδικάθέματαΔασικούΔικαίου....................................................................................... 1362
Ι..... Εισαγωγικά........................................................................................................................ 1362
ΙΙ.... Αγροί που άλλαξαν μορφή – Ρύθμιση αγρών σε δασικές εκτάσεις..................................... 1363
Α.... Γενικά........................................................................................................................ 1363
Β.... Εκτάσεις με αγροτική μορφή που δασώθηκαν – Αναγνώρισή τους ως ιδιωτικών με ύπαρξη τίτλου (άρθρο 67, παρ. 1, ν. 998/1997, υπό α, όπως ισχύει)........................................................................................................... 1364
1.... Η ρύθμιση........................................................................................................... 1364
2.... Στοιχεία νομοτυπικής μορφής.............................................................................. 1364
α.... Εκτάσεις με παλαιά αγροτική μορφή (παλαιοαγροτικές εκτάσεις).................. 1364
β.... Μεταγενέστερη δάσωση.............................................................................. 1365
γ.... Έλλειψη δικαιώματος κυριότητας Δημοσίου βάσει τίτλου. Το ζήτημα του τίτλου 1365
3.... Έννομη συνέπεια: Αναγνώριση εκτάσεων ως ιδιωτικών....................................... 1365
α.... Αίτηση........................................................................................................ 1366
β.... Προσκόμιση τίτλων ιδιοκτησίας................................................................... 1366
γ.... Εισήγηση..................................................................................................... 1366
δ.... Απόφαση Γενικού Γραμματέα...................................................................... 1367
4.... Ύπαρξη πρωτοκόλλου διοικητικής αποβολής....................................................... 1367
Γ.... Εκτάσεις με αγροτική μορφή – Σημερινή μορφή δασικής εκτάσεως – Ανυπαρξία τίτλου ιδιώτη – Γεωργική και δενδροκομική εκμετάλλευση (άρθρο 67, παρ. 1, υπό β, ν. 998/1979)..................................................................... 1367
1.... Η ρύθμιση........................................................................................................... 1367
2.... Στοιχεία νομοτυπικής μορφής.............................................................................. 1368
3.... Έννομη συνέπεια................................................................................................. 1368
4.... Ανάκληση πράξης αναδασώσεως......................................................................... 1369
5.... Ανάκληση άδειας Γενικού Γραμματέα.................................................................. 1369
Δ.... Εκτάσεις με αγροτική μορφή – Διαχείριση κατά τη δασική νομοθεσία (άρθρο 67, παρ. 2, ν. 998/1979, όπως ισχύει) ................................................................................................................................ 1369
1.... Οι ρυθμίσεις....................................................................................................... 1369
α.... Ρύθμιση πρώτη........................................................................................... 1369
β.... Ρύθμιση δεύτερη........................................................................................ 1370
2.... Διαχείριση κατά τη δασική νομοθεσία................................................................. 1370
α.... «Δασική νομοθεσία».................................................................................... 1370
β.... «Διαχείριση» των εκτάσεων......................................................................... 1370
Ε.... Εκτάσεις με αγροτική μορφή – Χαρακτηρισμός ως δάσους ή δασικής εκτάσεως (άρθρο 67, παρ. 3, ν. 998/1979) 1371
Στ.. Εκτάσεις με αγροτική μορφή – Ρύθμιση ειδικών περιπτώσεων (άρθρο 67, παρ. 4, ν. 998/1979) 1372
1.... Οι εισαγόμενες ρυθμίσεις................................................................................. 1372
2.... Η παραπομπή στο άρθρο 10 ν. 2308/2003....................................................... 1372
ΙΙΙ..... Αντιδικία με το Δημόσιο – Περιπτώσεις........................................................................... 1373
Α... Γενικά...................................................................................................................... 1373
Β.... Αμφισβήτηση δικαιώματος του Δημοσίου στην περίπτωση των δασικών εκτάσεων.. 1374
Γ.... Χρησικτησία έναντι του Δημοσίου............................................................................ 1375
IV..... Αντιμετώπιση πυρκαγιών................................................................................................ 1377
V...... Αρμοδιότητα Υπουργείου Πολιτισμού............................................................................. 1378
VI..... Αρχαιολογικός χώρος...................................................................................................... 1378
Α... Γενικά...................................................................................................................... 1378
Β.... Έννοια...................................................................................................................... 1381
Γ.... Ρυθμίσεις για την προστασία των αρχαιολογικών χώρων εντάσσονται στο άρθρο 3 ν. 3028/2002 1381
Δ... Κήρυξη χώρου ως αρχαιολογικού............................................................................ 1382
Ε.... Ειδικές ρυθμίσεις για προστασία αρχαιολογικών χώρων........................................... 1383
1.... Αρχαιολογικοί χώροι ως περιοχή ειδικού νομικού καθεστώτος......................... 1383
2.... Αρχαιολογικοί χώροι ως εκτάσεις ανεπίδεκτες οικιστικών σκοπών.................... 1383
3.... Ενημέρωση δασικής αρχής για αρχαιολογικές έρευνες και ανασκαφές............... 1383
Στ.. Ανάδειξη και διασύνδεση μνημείων και αρχαιολογικών χώρων................................ 1384
Ζ.... Παραχώρηση απλής χρήσης σε αιγιαλό και παραλία................................................. 1384
Η... Δεσμευμένα ακίνητα λόγω αρχαιολογικών ερευνών................................................. 1385
Θ... Χορήγηση αδειών από Υπουργό Πολιτισμού............................................................ 1385
Ι..... Αρχαιολογικοί χώροι και Κτηματολογικό Δίκαιο....................................................... 1386
VII.... Διοικητική διαδικασία προληπτικής εκτιμήσεως συνεπειών στο περιβάλλον..................... 1387
Α.... Γενικά για τη διοικητική διαδικασία.......................................................................... 1387
Β.... Θεμελίωση της διοικητικής διαδικασίας.................................................................... 1388
Γ.... Αντικείμενο της διοικητικής διαδικασίας................................................................... 1388
Δ.... Εκτιμητέοι παράγοντες............................................................................................. 1388
VIII... Δασικές οδοί (άρθρο 15 ν. 998/1979)............................................................................. 1389
ΙX..... Δασικοί Συνεταιρισμοί προστασίας.................................................................................. 1389
X...... Δασοπονικές μελέτες....................................................................................................... 1389
XI..... Διάθεση καρπώσεων....................................................................................................... 1390
XII.... Ειδική αναγνώριση κατατμήσεων..................................................................................... 1391
XIΙΙ... Εκμετάλλευση (πρότυπη) δημόσιων δασών με αυτεπιστασία............................................ 1392
XΙV... Εξαγορά, ανταλλαγή και απαλλοτρίωση ιδιωτικών εκτάσεων........................................... 1392
XV.... Καταστροφή δάσους από πυρκαγιά................................................................................. 1393
XVI... Μονές.............................................................................................................................. 1393
XVII.. Παραχώρηση καστανοπερίβολων – Δενδροκομική εκμετάλλευση καστανοτεμαχίων........ 1396
XVIII. Πράσινο Ταμείο............................................................................................................... 1396
XΙX... Ρέματα............................................................................................................................ 1398
ΜΕΡΟΣΤΡΙΤΟ
Το Δάσος στο Εθνικό Κτηματολόγιο
§ 28.ΕΚΧΑκαιΔασικόΔίκαιο................................................................................................... 1405
Ι..... Εισαγωγικά........................................................................................................................ 1405
ΙΙ.... Οι προηγούμενες ρυθμίσεις για τη διαδικασία κυρώσεως δασικών χαρτών....................... 1405
Α.... Η Εισηγητική Έκθεση του ν. 4164/2013...................................................................... 1405
Β.... Το νέο νομικό καθεστώς για τους δασικούς χάρτες βάσει των άρθρων 153-155 ν. 4389/2016 και οι αρμοδιότητες της ΕΚΧΑ ΑΕ. ................................................................................................................................ 1410
§ 29.ΤοΔάσοςκατάτηνΚτηματογράφηση........................................................................... 1411
Ι..... Εισαγωγικά........................................................................................................................ 1411
ΙΙ.... Το άρθρο 28 ν. 2664/1998 υπό το προηγούμενο νομικό καθεστώς................................... 1412
ΙΙΙ... Το άρθρο 28 ν. 2664/1998 υπό το ισχύον νομικό καθεστώς.............................................. 1416
IV... Θεματογραφία.................................................................................................................. 1420
V.... Τα κατ’ ιδίαν ζητήματα....................................................................................................... 1420
Α.... Δήλωση ιδιωτικού δικαιώματος σε δάση κατά την κτηματογράφηση........................... 1420
Β.... Προϋποθέσεις καταχωρίσεως – Βεβαίωση (αρχικής) εγγραφής................................... 1422
Γ.... Επιτροπές Ενστάσεων................................................................................................. 1424
Δ.... Αρμοδιότητα πολιτικών δικαστηρίων.......................................................................... 1424
Ε.... Περιοχές με κύρωση δασικού χάρτη πριν από Εθνικό Κτηματολόγιο........................... 1426
Στ... Περιοχές χωρίς κατάρτιση δασικού χάρτη................................................................... 1427
Ζ.... Αμφισβήτηση ορίων μη δημόσιων εκτάσεων.............................................................. 1427
Η.... Μετονομασία σε Διεύθυνση Δασικών Χαρτών............................................................ 1428
Θ... Ειδικό τμήμα Δασικών Χαρτογραφήσεων – Έκδοση προεδρικού διατάγματος............. 1428
Ι..... Παύση ισχύος διατάξεων άρθρου 8 ν. 998/1979........................................................ 1428
ΙΑ... Κατάργηση διατάξεων................................................................................................ 1429
ΙΒ... Οι κτηματικοί χάρτες ν. 248/1976............................................................................... 1429
ΙΓ... Αναρμοδιότητα Επιτροπών Εξέτασης αντιρρήσεων..................................................... 1430
ΙΔ... Ειδική ρύθμιση για επιδίωξη αναγνωρίσεως δικαιωμάτων.......................................... 1430
ΙΕ... Αναρμοδιότητα Επιτροπών Εξέτασης αντιρρήσεων..................................................... 1431
ΙΣτ.. Στοιχεία που λαμβάνονται υποχρεωτικά υπόψη......................................................... 1431
ΙΖ... Σε σχέση με το προσωπικό συνεργείων κτηματογραφήσεως....................................... 1431
ΙΗ... Ανταλλαγές δυνάμει συμβολαίων............................................................................... 1432
ΙΘ.. Σε σχέση με τον όρο «δασικές εν γένει εκτάσεις»........................................................ 1432
VI... Συνοπτικές παρατηρήσεις.................................................................................................. 1433
§ 30.ΤοΔάσοςλειτουργούντοςΚτηματολογίου.................................................................... 1440
Ι..... Εισαγωγικά........................................................................................................................ 1440
ΙΙ.... Κυριότητα Δημοσίου σε δάση........................................................................................... 1442
ΙΙΙ... Δάσος «Άγνωστου ιδιοκτήτη»............................................................................................. 1443
IV... Αιτιάσεις διορθώσεως κτηματολογικών εγγραφών............................................................. 1444
Α.... Γενικά για τη διόρθωση σφαλμάτων........................................................................... 1444
1... Προλεγόμενα στη διόρθωση σφαλμάτων.............................................................. 1444
2... Διόρθωση σφαλμάτων στο Κτηματολογικό Δίκαιο................................................. 1445
3... Αντικείμενο ποικίλων διορθώσεων στο Κτηματολογικό Δίκαιο.............................. 1447
V.... Κτηματολογικές διορθωτικές αγωγές ν. 2664/1998............................................................ 1447
VΙ... Αγωγή αναγνωριστική ή διεκδικητική................................................................................ 1448
VIΙ.. Οριστικοποίηση, αμάχητο τεκμήριο και δάση.................................................................... 1451
VIΙΙ. Αγωγή ανατροπής μαχητού τεκμηρίου (άρθρο 13, παρ. 2, εδ. α΄, ν. 2664/1998)............... 1452
ΙΧ... Αγωγή για διόρθωση (άρθρου 17 ν. 2664/1998)............................................................... 1452
Χ.... Περιπτώσεις υποβολής δηλώσεων και καταχωρίσεων με αντικείμενο τα δάση και τις δασικές εκτάσεις 1453
Α.... Γενικά........................................................................................................................ 1453
Β.... Οι κατ’ ιδίαν περιπτώσεις........................................................................................... 1453
Γ.... Παρατηρήσεις............................................................................................................ 1455
Δ.... Τελικές σκέψεις.......................................................................................................... 1455
ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ.............................................................................................................................. 1457
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ................................................................................................................................ 1461
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ................................................................................................................... 1471
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΛΗΜΜΑΤΩΝ.................................................................................................................. 1501
