Αγιογραφία, παραδοσιακή ζωγραφική, δαπεδοστρώσεις με διακοσμητικά πετρώματα. Μεγάλοι τομείς εκδηλώσεως της ευαισθησίας του ανθρώπου στη διαμόρφωση του χώρου κατοικίας του, του χώρου λατρείας ή του δημόσιου χώρου, χώρου δηλαδή ευχάριστου, υποβλητικού ή αυστηρού, ανάλογα.
Στο πέρασμα των χρόνων, οι εκφάνσεις της διακοσμητικής τέχνης έχουν, για τον ελληνικό χώρο, κοινά χαρακτηριστικά. Είναι η αρμονία και η ευγένεια, ενίοτε όμως, με την επίδραση ξένων τεχνοτροπιών, αναζητείται το εντυπωσιακό και μεγαλειώδες (επίδραση της τέχνης μπαρόκ, των αρχών του 18ου αιώνα) ή το ανέμελο (επίδραση της τέχνης ροκοκό, μετά τα μέσα του 18ου αιώνα). Φυσιοκρατικός διάκοσμος με νατουραλιστική απόδοση μορφών της φύσης παρατηρείται σε όλες τις εποχές της ελληνικής τέχνης, από την αρχαία μέχρι τη σύγχρονη εποχή, με κάποιο διάλειμμα στη βυζαντινή εποχή.
Ειδικά, η παραδοσιακή ζωγραφική, η ζωγραφική των αρχοντικών του 18ου και των αρχών του 19ου αιώνα, αποτελεί ύμνο στη φύση. Στη ζωγραφική των αρχοντικών είναι έκδηλη η κληρονομιά της βυζαντινής ζωγραφικής, ιδιαίτερα στις μεγάλες τοπιογραφίες φρίζας. Στις δύο αυτές τέχνες, το σχέδιο διακρίνεται για τη λεπτομέρεια και τα γήινα χρώματα, η προοπτική είναι ενίοτε ανάστροφη και αμελείται η απόλυτη συμμετρία (εικ.9). Από την προσεκτική μελέτη της τεχνοτροπίας του διακόσμου και, ακόμα, του ύφους και της γραφής των κτητορικών επιγραφών των αρχοντικών, μπορεί να θεμελιωθεί, ότι ζωγράφοι των αρχοντικών ήταν οι αγιογράφοι της εποχής αυτής, οι οποίοι διαφυλάσσουν σταθερές σχεδιαστικές αρχές. Χαρακτηριστική είναι η διαίρεση των τοίχων σε βάση, κορμό, και επίστεψη (τη φρίζα).
Στην αγιογραφία, ο κορμός του τοίχου φέρει τις σημαντικές ιστορήσεις ολόσωμων αγίων (εικ.5 μέχρι 7), με ορισμένες εξαιρέσεις, όπως η σημαντική ιστόρηση του Μυστικού Δείπνου στο υπέρθυρο της Ωραίας Πύλης (εικ.3). Σε πυκνές τοιχογραφίες της φρίζας ιστορούνται οι `οίκοι της Θεοτόκου`, σε ζωγραφιστά φατνώματα.
Στην παραδοσιακή ζωγραφική, παρατηρείται παρόμοια διάταξη· ο κορμός του τοίχου διαιρείται σε ορθογωνικά φατνώματα με τοιχογραφίες ή φέρει φαρσώματα, και πλούτος τοιχογραφιών με άνθινο περιεχόμενο αναπτύσσεται στη φρίζα, σε φατνώματα οριοθετημένα, κατά κανόνα, με ζωγραφιστούς κιονίσκους. Σπέρματα της παραδοσιακής ζωγραφικής περιέχονται στη σύγχρονη διακοσμητική, όπως στις δαπεδοστρώσεις. Μορφές της φύσης αποδίδονται είτε με νατουραλισμό, είτε έντεχνα σχηματοποιημένες. Στιγμές διακοσμήσεως, με έμφαση στον άνθινο διάκοσμο των αρχοντικών, παρουσιάζουν οι ενότητες ελεύθερων σχεδίων μου, τα οποία κοσμούν και τις σελίδες του βιβλίου αυτού.

[Απόσπασμα από το κείμενο της εισαγωγής της έκδοσης]