Ο Λουκιανός ο Σαμοσατεύς, σοφιστής και συγγραφέας, γεννήθηκε στα Σαμόσατα της Συρίας περί το 120 – 125 μ.Χ. και πέθανε μετά το 180 μ.Χ., πιθανώς πριν το 192 μ.Χ. Θεωρείται ο επιφανέστερος από τους σοφιστές του 2ου μετά Χριστό αιώνα. […] Το συγγραφικό έργο του Λουκιανού περιλαμβάνει ογδόντα δύο έργα από τα οποία τα δύο “Τραγωδοποδάγρα” και “Ωκύπους” είναι έμμετρα δραματικά παιχνίδια, όπως επίσης και πενήντα τρία επιγράμματα. Όλα είναι σύντομα έργα, λίβελλοι, διατριβές, διηγήσεις επιστολές και διάλογοι ανταποκρίνονται δε στην επικαιρότητα, από την οποία ο συγγραφέας εμπνέεται την υπόθεσή τους, με συνέπεια να εμφανίζεται ως ιδιόρρυθμος δημοσιογράφος πάντοτε αντιπολιτευόμενος. Στα φιλοσοφικού περιεχομένου έργα του, το πιο γνωστό των οποίων είναι οι “Νεκρικοί Διάλογοι”, επιτίθεται με σκωπτικό ύφος κατά φιλοσοφικών σχολών, αλλά και φιλοσόφων προσωπικά, όπως στο έργο “Περί της Περεγρίνου τελετής”, εκτός από τον Νιγρίνο, τον οποίο σέβεται, γιατί αυτός τον εισήγαγε στην φιλοσοφία, σατιρίζει τους ρήτορες, σχολαστικούς, γραμματικούς και Αττικιστές (επιζητούσε την αναγέννηση του Αττικισμού), ενώ η σάτιρά του στρέφεται κατά της μυθολογίας, την οποία αντιμετωπίζει με ειρωνικό τρόπο, όπως στους “Νεκρικούς διάλογους” και των θρησκευτικών πεποιθήσεων της εποχής του. Στα έργα “Αλιεύς”, “Δις Κατηγορούμενος”, “Τίμων ή μισάνθρωπος” κ.ά., όπως στον “Πλούτο” του Αριστοφάνη, διαμαρτύρεται για την άνιση κατανομή του πλούτου. Από τα πιο ενδιαφέροντα έργα του Λουκιανού, με μυθιστορηματική πλοκή είναι το “Αληθούς ιστορίας λόγος πρώτος” και “Λόγος δεύτερος”, στο οποίο η φαντασία του συγγραφέα μεταφέρει τον ήρωά του σε τέτοια μέρη, όπως η κοιλιά μίας φάλαινας, το φεγγάρι κ.ά. Ο Λουκιανός υπήρξε ζωηρός και διορατικός με φαντασία που ξεπέρασε την απλή σοφιστεία. Παρά το ότι επαινεί τον φιλόσοφο Νιγρίνο ο ίδιος ομολογεί ότι δεν ανήκει σε κάποια φιλοσοφική σχολή, στις ηθικές όμως αντιλήψεις ακολουθεί τον Επίκουρο και τους Στωϊκούς. Υπήρξε αρνητής και γελοιοποίησε όλους και όλα: Θεούς, θεές, μαντεία, φιλοσόφους, ακόμη και τους νεκρούς, ενώ έστρεψε τα ειρωνικά του βέλη και κατά της Χριστιανικής θρησκείας, παράλληλα όμως εκπροσωπούσε την ελευθερία της σκέψης και την ανεξαρτησία της. Με το σύνολο του έργου του ο Λουκιανός χλευάζει τις δεισιδαιμονίες των συγγραφέων, την προσποίηση των φιλοσόφων, τον παρασιτισμό, την έλλειψη καλού γούστου των γραμματικών και τις ανθρώπινες αδυναμίες. Παρά το ότι ο Λουκιανός δεν είχε ως μητρική γλώσσα την Ελληνική, αλλά τη συριακή ή ασσύριο, χειρίζεται αυτή και ιδιαίτερα την Αττική διάλεκτο με μεγάλη δεξιοτεχνία και λεπτομέρεια, όπως οι σύγχρονολί του Αθηναίοι, έτσι ώστε να θεωρείται Αττικός συγγραφέας, άξιος λογοτεχνικός δημιουργός. Έγραψε επίσης και στην Ιωνική διάλεκτο. Η επίδραση του Λουκιανού στη λογοτεχνία των μεταγενέστερων χρόνων υπήρξε σημαντική (Έρασμος, Ραμπελαί, Σουΐφτ, Φενελόν, Βολταίρος, Θερβάντες, Γκαίτε, κ.ά.), αλλά και η τέχνη άντλησε από τα έργα του (Μποτιτσέλλι, Ραφαήλ, Ντύρερ, κ.ά.) Η απόδοση του έργου του “Δις κατηγορούμενος” στη σημερινή δημοτική γλώσσα, έγινε από το τρίτομο έργο του Α.Γ. Σκουλίδου “Λουκιανού Σαμοσατέως – Άπαντα – Μετενεχθέντα εις την καθωμιλημένην”, έκδοση 1883
