Φαντάζομαι με πόση όρεξη θα περιμένεις, φίλε αναγνώστη ό,τι και να `σαι, μορφωμένος ή αμόρφωτος, ευγενής ή πληβείος, ετούτον τον πρόλογο, περιμένοντας να βρεις σ` αυτόν βρισιές, φοβέρες και προπηλακισμούς για το συγγραφέα του δεύτερου Δον Κιχώτη, εννοώ αυτόν που σπάρθηκε στο Τορδεσίγιας και γεννήθηκε στην Ταραγόνα. Όμως δεν πρόκειται να σου δώσω αυτή την ευχαρίστηση· διότι, αν κι οι προσβολές ξυπνάν την οργή στην καρδιά και του πιο ταπεινού κι ήρεμου ανθρώπου, εγώ θ` αποτελέσω εξαίρεση αυτουνού του κανόνα. Εσύ μπορεί να `θελες να τον πω γάιδαρο, ψεύτη και θρασύ, μα δε θα σου κάνω το χατίρι· ας τον τιμωρήσουν οι αμαρτίες του, κι άσ` τονε να πάει στην ευχή του Θεού. Ένα μόνο δεν μπόρεσα να εμποδίσω απ` το να με πειράξει: που μ` είπε γέρο και κουλό, λες κι ήταν στο χέρι μου ν` αναστείλω το πέρασμα του χρόνου, ειδικά για μένα, και θαρρείς πως κουλάθηκα σε καμιά ταβέρνα, πάνω σε κανέναν καβγά, κι όχι στο πιο σημαντικό ιστορικό γεγονός που είδαν οι περασμένοι αιώνες και που θα δουν οι μελλούμενοι. Αν οι λαβωματιές μου δεν αστράφτουν στα μάτια όσων τις βλέπουν, τις εκτιμάν ωστόσο όσοι ξέρουν που τις απόχτησα· γιατί ο στρατιώτης φαντάζει πιο ωραίος νεκρός στη μάχη, παρά ζωντανός κι ελεύθερος στη φευγάλα· κι αυτό στην περίπτωσή μου ισχύει ως εξής: αν αυτή τη στιγμή μου πρότειναν και μου πρόσφεραν κάτι το αφάνταστο κι αδύνατο, θα προτιμούσα να βρεθώ, όπως βρέθηκα, σ` εκείνη την προνομιακή περίπτωση, παρά να `μαι τώρα γερός κι απαλλαγμένος απ` τις λαβωματιές μου, χωρίς να `χω βρεθεί σ` αυτήν. Εκείνες που `χει ο στρατιώτης στο πρόσωπο ή στο κορμί, άστρα είναι που οδηγούν τους άλλους στον ουρανό της τιμής και στην αποζήτηση του σωστού επαίνου· και πρέπει να `χει υπόψη του πως οι ιστορίες δε γράφονται με τ` άσπρα μαλλιά, παρά με το μυαλό, που γίνεται καλύτερο όσο περνάν τα χρόνια. Έμαθα επίσης ότι με λέει ζηλιάρη, κι ότι, σαν να `μουν κανένας ανίδεος, μου περιγράφει τι πράγμα είν` η ζήλια· όμως, εδώ που τα λέμε, απ` τις δυο που υπάρχουν, εγώ δεν ξέρω παρά μόνον τη μια, και συγκεκριμένα: την άγια, την ευγενικιά και την καλοπροαίρετη· κι αφού έτσι έχει το πράγμα, δε χρειάζεται να πάρω από πίσω κάποιον παπά, που μάλιστα είναι και αξιωματούχος της Ιεράς Εξετάσεως, κι αν αυτό το πε γι` αυτόν για τον οποίο φαίνεται να το `πε, γελάστηκε πέρα για πέρα· γιατί εγώ αυτουνού του θαυμάζω το ταλέντο, του λατρεύω τα έργα και τη συνεχή κι ενάρετη επίδοσή του. Μα, στ` αλήθεια, τον ευχαριστώ αυτόν τον κύριο συγγραφέα που `πε πως οι νουβέλες μου είναι περισσότερο σατιρικές παρά παραδειγματικές, κι έτσι κι αλλιώς όμως είναι καλές. [...]

[Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]