Στα Πάταρα της Λυκίας, νοτιοανατολικό άκρο της Μικράς Ασίας, είδε το φως της ζωής ο Νικόλαος, γιος ευσεβών και σχετικά ευκατάστατων γονέων, που διακρίνονταν για την ταπεινοφροσύνη τους και την άσκηση της αρετής.
Ο αναλυτικός βιογράφος του (10ος αιώνας), άγιος Συμεών, λογοθέτης, ο Μεταφραστής, από τον οποίο αρυόμαστε τα στοιχεία του βίου του, αναφέρει τούτο το καταπληκτικό και το οποίο δείχνει ότι ο Νικόλαος, σαν άλλος Ιωάννης Πρόδρομος, `εκ κοιλίας μητρός` ήταν ο εκλεκτός του Θεού: Ως βρέφος θήλαζε το μητρικό γάλα, όπως όλα τα μωρά. Την Τετάρτη, όμως, και την Παρασκευή θήλαζε μόνο μία φορά την ημέρα, προοιωνίζοντας μ` αυτόν τον τρόπο ότι μεγαλώνοντας θα αναδεικνυόταν `εγκράτειας διδάσκαλος`, όπως ψάλλουμε στο απολυτίκιό του.
Κατά το υπόδειγμα του Κυρίου, ο Νικόλαος `ηύξανε και εκραταιούτο πνεύματι πληρούμενος σοφίας, και χάρις Θεού ην επ` αυτόν` (Λουκ. 2,40). Από την παιδική του ηλικία αγωνιζόταν για την απόκτηση αρετών, έχοντας και ως παράδειγμα τους ευσεβείς γονείς του, οι οποίοι φρόντισαν έγκαιρα και για την κατά κόσμον μόρφωσή του,
αφού προσέλαβαν συνετό διδάσκαλο. Ο νεαρός Νικόλαος πολύ σύντομα απέκτησε γνώσεις και την ικανότητα να μιλάει δημόσια. Απέφευγε τις κακές συναναστροφές και κάθε πειρασμό. Ευχαριστιόταν να συχνάζει στο ναό του Θεού.
Ήταν, λοιπόν, φυσικό επακόλουθο ότι πολύ ενωρίς οι χριστιανοί των Πατάρων ζήτησαν επίμονα από τον επίσκοπο της πόλης να χειροτονήσει ιερέα το Νικόλαο, πράγμα που έγινε. Ο δε αρχιερέας της πόλης Μύρα της Λυκίας, που γνώριζε το νεοχειροτονηθέντα ιερέα, με το προορατικό χάρισμά του είπε: `Θα είναι ο Νικόλαος παρηγοριά για τους πενθούντες, θα ποιμαίνει με καλό τρόπο τις ψυχές, θα επιστρέψει στην πίστη πλανεμένους, θα σώσει πολλούς που κινδυνεύουν`. Και τα όσα ακολούθησαν, έβγαλαν τα λόγια του αληθινά.