Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος είναι ένα καλλιτεχνικό φαινόμενο μοναδικό στην ιστορία της τέχνης. Ο Γκρέκο δημιούργησε μια τέχνη που παραμένει μια μυστηριώδης νήσος, χαμένη στον ωκεανό του ιστορικού χρόνου. Βυζαντινός, Βενετσιάνος, Ρωμαίος μανιεριστής ή Ισπανός μυστικιστής, ο Γκρέκο διεκδικείται από παντού, γίνεται λάβαρο της εθνικής ιδεολογίας Ελλήνων και Ισπανών, προφήτης και κήρυκας της μοντέρνας τέχνης. Ποιος είναι λοιπόν ο αληθινός Γκρέκο; Το ιστορικό πρόσωπο του ζωγράφου, τη ζωή του, το έργο, τις ιδέες του, τις συνθήκες της δημιουργίας του προσπαθεί να φωτίσει η ιστορική έρευνα. Πλάι στο ιστορικό πρόσωπο, υπάρχει ο μύθος του καλλιτέχνη και πλάι, ή καλύτερα μπροστά απ` όλ` αυτά, υπάρχει το έργο, που δεν είναι λιγότερο ευμετάβολο από το μύθο. Γιατί το έργο τέχνης μεταμορφώνεται αδιάκοπα καθώς ταξιδεύει μέσα στο χρόνο. ( . . .)

[Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]