Φανατισμός
Θεολογική, ψυχολογική, ηθική και κοινωνιολογική προσέγγιση
Κυκλοφορεί
ISBN: 978-960-333-750-8
Γρηγόρη, Αθήνα, 12/2012
1η έκδ., Ελληνική, Νέα
€ 17.92 (περ. ΦΠΑ 6%)
Βιβλίο, Χαρτόδετο
21 x 14 εκ, 404 γρ, 255 σελ.
Περιγραφή

Ο φανατισμός είναι ένα διαχρονικό ψυχολογικό και κοινωνιο-ψυχολογικό φαινόμενο, γιατί είναι πάντοτε επίκαιρο. Τροφοδοτείται από τις κρίσεις και ταυτόχρονα τις πριμοδοτεί. Στην ιστορική του διαδρομή ο φανατισμός απέδειξε ότι περισσότερο έβλαψε παρά ωφέλησε τόσο την αλήθεια, στο όνομα της οποίας έδρασε, όσο και την κοινωνία.
Ο φανατισμός προϋποθέτει υποκείμενο και αντικείμενο έκφρασης. Το υποκείμενο ισχυρίζεται ότι βρίσκεται και υπηρετεί, κατά κανόνα αυτόκλητα, το χώρο του ιερού. Ο αντικείμενος του φανατικού αντιμετωπίζεται ως ανίερος, και γι` αυτό δαιμονοποιείται. Είναι προφανές ότι ο φανατισμός χρησιμοποιείται για την προστασία του ιερού και γι` αυτό το λόγο στρέφεται εναντίον του κοσμικού και βέβηλου. Σ` αυτή τη διαδικασία διαπιστώνεται η αλλοτρίωση του φορέα του και ως προς την αλήθεια που επιθυμεί να υποστηρίξει, και ως προς αυτούς στους οποίους απευθύνεται. Τελικά από το φανατισμό κανείς δεν ωφελείται, γιατί ούτε τα κίνητρα, ούτε τα μέσα αλλά ούτε και οι σκοποί έχουν θετικό και οικοδομητικό περιεχόμενο.
Ο φανατισμός αφορά ταυτόχρονα σε πολλά και διαφορετικά επίπεδα του ανθρώπινου βίου, ακόμη και τα πλέον ανύποπτα, όπως η διατροφή, η υγεία, η τέχνη, το καθήκον, η παιδαγωγική, η επιστήμη, οι εκτρώσεις, η οικολογία, η ειρήνη, ο αθλητισμός. Γι` αυτό και κάθε προσέγγιση του φαινομένου είναι απαραίτητα διεπιστημονική. Λόγο έχει η Θεολογία, η Θρησκειολογία, η Φιλοσοφία, η Ηθική, η Ψυχολογία, η Κοινωνική Ψυχολογία, η Ψυχιατρική, η Κοινωνιολογία.


[Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ: ΕΝΝΟΙΑ, ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΤΥΠΟΛΟΓΙΕΣ
Εννοιολογικά
Ιστορικές διαδρομές
Τυπολογίες
2. ΘΡΗΣΚΕΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΥ
Η εικονογράφηση ενός φανατικού Θεού: Ο Θεός κατ' εικόνα των ανθρώπων
Η αναζήτηση ενός φανατικού Θεού στα ιερά κείμενα
Ο Θεός στην Παλαιά Διαθήκη
Ο Θεός του μίσους και της ανταπόδοσης
Ο φανατισμός κατ' εικόνα και κατ' εντολή Θεού
Ο Θεός στην Καινή Διαθήκη
Ο Θεός στην Εκκλησιαστική Γραμματεία και ιστορία
Θεολογικές συνέπειες του φανατισμού
Η ποιότητα της πίστης στο Θεό: Ο φανατισμός της απιστίας
Η ποιότητα της γνώσης του Θεού: Ο φανατισμός της αγνωσίας
Ο φανατισμός ως ζήλος ανεπίγνωστος
Ο φανατισμός της ακοινωνησίας του Θεού
3. Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΥ
Γενεσιουργά αίτια
Συναρτήσεις του φανατισμού
Οι ψυχολογικές συνέπειες του φανατισμού
Η αυτοαλλοτρίωση
Η αυταπάτη
Ο ναρκισσισμός
Η απολυτοποίηση μιας μοναδικής και απομονωμένης ιδέας
Η τυραννία των αξιών
Ο φόβος της αλλαγής
Η απομόνωση
Η κυριαρχία των ενστίκτων και η μειωμένη λειτουργία του λογικού μέρους της ψυχής
Η βιαιότητα
Η βάσανος της ζηλοφθονίας
Η ταραχή των παθών
Ο θυμός
Η εριστικότητα
4. Η ΗΘΙΚΗ ΤΟΥ ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΥ
Ο φανατισμός ως ηθικολογία
Ο φανατισμός του αδόκιμου και ακάθαρτου νου
Ο φανατισμός του σαρκικού φρονήματος
Ο φανατισμός της αυταρέσκειας
Ο φανατισμός της άρνησης της αγάπης
Ο φανατισμός ως εξτρεμισμός και εχθρός της μεσότητας
Ο φανατισμός της ηθικής καθαρότητας και της εκδίκησης
Ο φανατισμός της ταύτισης αμαρτωλού και αμαρτίας και της εξουθένωσης του πλησίον
5. Η ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΥ
Ο φανατισμός ως κοινωνικό φαινόμενο
Ο μαζικός φανατισμός και τα χαρακτηριστικά του
Σύσταση και οργάνωση του μαζικού φανατισμού
Τα χαρακτηριστικά του μαζικού φανατισμού
Τρόποι δράσης του μαζικού φανατισμού
Ο Θρησκευτικός φανατισμός: Το παράδειγμα του Χριστιανισμού
Είναι ο φανατισμός συμβατός προς το Χριστιανισμό;
Ιεραποστολικός φανατισμός
Αντιαιρετικός φανατισμός
Αντισημιτικός φανατισμός
Αντιειδωλολατρικός φανατισμός
Ο φανατισμός των καθαρών
Ο φανατισμός των εικόνων
Ο φανατισμός των σταυροφόρων
Ο φανατισμός των θρησκευτικών πολέμων
Ο φανατισμός της ιεράς εξέτασης
Ο φανατισμός των εκκλησιαστικών ανταγωνισμών
Ο φανατισμός της γλώσσας
Ο πολιτικός φανατισμός
Η θρησκευτικότητα του πολιτικού φανατισμού
Χαρακτηριστικά του πολιτικού φανατισμού
Ο εθνικιστικός-πολιτισμικός φανατισμός
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΠΙΝΑΚΑΣ ΟΝΟΜΑΤΩΝ
ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΝΝΟΙΩΝ