Ταυτότητες και ετερότητες
Σύμβολα, συγγένεια, κοινότητα στην Ελλάδα - Βαλκάνια
Εξαντλημένο
ISBN: 978-960-385-094-6
Εκδόσεις Δωδώνη, Αθήνα, 7/2001
2η έκδ.
Γλώσσα: Ελληνική, Νέα
€ 19.07 (περ. ΦΠΑ 6%)
Βιβλίο, Χαρτόδετο
17 x 24 εκ., 822 γρ., 397 σελ.
Περιγραφή

«Κοινός τόπος είναι τώρα ότι η Εθνολογία και η Ανθρωπολογία έχουν αντικείμενο το `άλλο`, το `διαφορετικό`, θα έλεγα το `εξωτικό`. Πώς καθορίζεται όμως το άλλο; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του; Πρόκειται για λαούς απομακρυσμένους από μας γεωγραφικά; Πρόκειται για εθνότητες των οποίων ο τρόπος ζωής δεν έχει τίποτα κοινό με το δικό μας;

Η επικρατούσα σήμερα άποψη είναι ότι η έννοια του `διαφορετικού`, της `ετερότητας` είναι πολύ σχετική. Το πρόβλημα έχει επανατοποθετηθεί ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια που οι εθνολόγοι και οι κοινωνικοί ανθρωπολόγοι έχουν αρχίσει να μελετούν τις δικές τους κοινωνίες και τους δικούς τους πολιτισμούς. (...)

Τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί μεγάλη πρόοδος στη συμβολική μελέτη των κοινωνικών θεσμών. (...) Τα σύμβολα μπορούν να εκφράζουν αφηρημένες ιδέες, θεσμούς, κοινωνικές ομάδες (την κοινότητα, την πατρίδα, την οικογένεια κ.τ.λ.). Γι` αυτό το λόγο το ενδιαφέρον των ανθρωπολόγων και των εθνολόγων έχει στραφεί στη μελέτη των συμβόλων σε συσχετισμό με τους θεσμούς και τις κοινωνικές δομές. Η μελέτη εξάλλου είναι αναγκαία, γιατί το κοινωνικό και πολιτισμικό (συμβολικό) σύστημα ενός λαού αποτελούν ένα αδιαίρετο και στερεά αρθρωμένο σύνολο. (...) Οι λαοί γενικά στους οποίους παρατηρούμε αυτές τις αρχές οργάνωσης (συμπληρωματική συγγένεια/συμπληρωματική καταγωγή) έχουν διάφορα σύμβολα για να δηλώσουν και να διαφοροποιήσουν αυτές τις έννοιες, π.χ καταγωγή από τον πατέρα: σπέρμα, νεφρά. Καταγωγή από τη μητέρα: μήτρα, μαστοί κ.τ.λ. Εκφράσεις όπως `προέρχονται από ένα σπόρο`, `από μία κοιλιά` ή `έχουν βυζάξει από ένα βυζί` είναι συνηθισμένες σε πολλούς λαούς. Όπως λέει ο Schneider, τα σύμβολα της συγγένειας προέρχονται συνήθως από τα όργανα αναπαραγωγής και διατροφής των παιδιών. (...)

Είναι πλέον διαπιστωμένο ότι οι κοινωνικές δομές δεν παρέχουν νοήματα ή μηνύματα. Αυτό το κάνουν τα σύμβολα. Για την κατανόηση επομένως της συλλογικής συνείδησης της κοινότητας είναι απαραίτητη η μελέτη των συμβόλων της και ένα τέτοιο είναι ο χορός. Η ανάγκη της κοινότητας να εκφράσει την ταυτότητά της έχει ονομαστεί `Εθνογνωμία` (`Ethnognomony`) ή `πολιτιστικός τοτεμισμός` και οδηγεί σε μια διαφορετική αντίληψη για την κοινωνία πέρα από τη γνωστή δομολειτουργική».


[Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: ΣΥΜΒΟΛΑ ΚΑΙ ΣΥΓΓΕΝΕΙΑ
α) Το σύμπλεγμα του αίματος: Πατρογραμμικές ομάδες και αντεκδίκηση στους Έλληνες Βλάχους του Κεφαλόβρυσου (Μετζιτιέ) Πωγωνίου
β) Περί της Βιτόρας ή του στοιχειού του σπιτιού: Η συμβολική συγκρότηση της οικογένειας και της συγγένειας στους Αρβανίτες της Αττικής
γ) «Το αίμα και το λάδι»: Φυσική και πνευματική συγγένεια σε μια αρβανίτικη κοινότητα. Η περίπτωση του Κουβαρά ΝΑ. Αττικής - Λαυρεωτικής
δ) Γυναίκες, γάλα, συγγένεια: Κοινά παλαιοβαλκανικά στοιχεία στον λαϊκό πολιτισμό των βαλκανικών λαών
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΣΥΜΒΟΛΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ
α) «Εμείς και οι άλλοι»: Εθνοϊστορικές προσεγγίσεις στα περιηγητικά κείμενα για τη Μάνη
β) Η διαπραγμάτευση της συλλογικής ταυτότητας στους Έλληνες Βλάχους του Κεφαλόβρυσου (Μετζιτιέ) Πωγωνίου
γ) Χορός, εθνοτικές ομάδες και συμβολική συγκρότηση της κοινότητας στο Πωγώνι της Ηπείρου. Μελέτη μιας περίπτωσης
δ) Μια περίεργη παράδοση δρακοντοκοκτονίας από την Επίδαυρο Λιμηρά Λακωνίας
ε) Συμβολικός ανταγωνισμός μεταξύ κοινοτήτων στην Ναυπακτία. Δομική προσέγγιση ενός μύθου
στ) Από την τοπική στη θρησκευτική κοινότητα. Ιερός χώρος, αιματηρές θυσίες και λατρεία των νεκρών στο Μανταμάδο Λέσβου
ζ) Εθνολογικές παρατηρήσεις στα κορμπάνια της ΝΑ Αττικής. Πολιτισμική παράδοση, αστική ανάπτυξη και προσαρμογή
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΤΟΠΩΝ ΚΑΙ ΟΝΟΜΑΤΩΝ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΛΕΞΕΩΝ ΚΑΙ ΟΡΩΝ
RESUME

Add: 2014-01-01 00:00:00 - Upd: 2022-09-07 16:12:59