ΠΟΙΗΜΑΤΑ τριών διαδοχικών συλλογών και μιας ολόκληρης εικοσαετίας περιλαμβάνονται στον ανά χείρας τόμο. Πρόκειται, μάλιστα, για ποιήματα δημοφιλέστατα στον ισπανόφωνο και στον αγγλόφωνο κόσμο (όπου πολλοί επιφανείς μελετητές και κριτικοί της λογοτεχνίας τα θεωρούν εφάμιλλα του Canto General), και σχεδόν άγνωστα (μετρημένα στα δάχτυλα του ενός χεριού είναι τα σχετικά μεταφράσματα) στην Ελλάδα - κι ας έχει γνωρίσει ο Νερούδα στον τόπο μας δόξα μεγάλη (και όχι μόνο μέσω μεταφράσεων). Στις επόμενες σελίδες παρουσιάζονται οι τρεις περίφημες Residencias του. Η πρώτη συλλογή (Residencia en la tierra) γράφτηκε μεταξύ 1925 και 1931 και εκδόθηκε το 1933, η δεύτερη (Residencia en la tierra II) μεταξύ 1931 και 1935 και εκδόθηκε το 1935, και η τρίτη (La Tercera residencia) τη δεκαετία 1935-1945 και είδε το φως της δημοσιότητας το 1947.
Τόσο ο τίτλος Residencia en la tierra όσο και καθαυτή η λέξη residencia παραπέμπουν στο κείμενο της Αποκάλυψης του Ιωάννου, όπου αρκετές φορές αναφέρονται οι κατοικούντες επί της γης (Γ` 10, ΣΤ` 10, Η` 13, ΙΑ` 10, ΙΓ` 8 κ.ά.). Επειδή, όμως, η ισπανική μετάφραση της Βίβλου αντί της ενεστωτικής μετοχής κατοικούντες προκρίνει `ισοδυνάμως πως` το ουσιαστικό residencia, που σημαίνει `κατοικία, ενδιαίτημα, δώμα`, προτίμησα να επιλέξω την τρίτη σημασία και να δώσω στις τρεις συλλογές τον κοινό τίτλο `Στα χθόνια δώματα`, για να μπορεί να μεταφραστεί κατά το πνεύμα του πρωτοτύπου και ο τίτλος της τρίτης συλλογής (:Το Τρίτο δώμα)· περιττεύει δε να εξηγήσω ότι στο βιβλικό επί της Γης αντιστοιχεί το στα χθόνια.
Τα δύο πρώτα Δώματα γράφτηκαν κατά τα έτη όπου ο Νερούδα υπηρετούσε ως διπλωμάτης στην Κεϋλάνη, στη Βιρμανία και τη Σιγκαπούρη. Πρόκειται για ποιήματα σχεδόν μεταφυσικά, και αποπνέουν έναν ερμητισμό δηλούμενον τόσο με υπερρεαλιστικό τρόπο όσο και με σπαράγματα λόγου από την καθημερινή κουβέντα. Το Τρίτο δώμα γράφτηκε στα χρόνια που ο ποιητής βρέθηκε στην Ισπανία, στη Γαλλία, στο Μεξικό και στην πατρίδα του, τη Χιλή, όπου και εξελέγη γερουσιαστής με το Κομμουνιστικό Κόμμα. Εδώ, ως επί το πλείστον, έχουμε να κάνουμε με ποίηση πολιτική, κατά το ήθος του ύστερου γαλλικού υπερρεαλισμού, όπου η τέχνη τίθεται προγραμματικώς στην υπηρεσία της επανάστασης. Και στις τρεις συλλογές κοινό στοιχείο είναι ο θάνατος: στις δύο πρώτες ως παράλογη αναίρεση της ζωής, στη δε τρίτη κυρίως ως ηρωική κατάληξη του βίου των μεγάλων κοινωνικών επαναστατών και των αμέτρητων μαχητών του φωτός ενάντια στο φασιστικό ζόφο και στην εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Γι` αυτό και τα `Χθόνια δώματα` είναι όντως το ενδιαίτημα του θανάτου: δωμ` Αΐδαο, όπως το θελαν, άλλωστε όλοι οι μεγάλοι ποιητές από την εποχή του Ομήρου (Οδύσσεια μ 21) και εντεύθεν. [...]
[Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]
