Πίνακες χρωμάτων στην ποίηση νεοελλήνων ποιητών
Κυκλοφορεί
ISBN: 978-960-210-519-1
Οδυσσέας, Αθήνα, 5/2007
1η έκδ., Ελληνική, Νέα
€ 6.36 (περ. ΦΠΑ 6%)
Βιβλίο, Χαρτόδετο
21 x 14 εκ, 209 γρ, 136 σελ.
Περιγραφή

Η επαφή μας τον τελευταίο καιρό με την ποίηση μας οδήγησε στη διαπίστωση ότι τα νεοελληνικά ποιητικά πράγματα διαβρέχονται συχνά από μια ποικιλία χρωμάτων, τα οποία πέρα από την καθαρά αισθητική - ποιητική τους λειτουργία έχουν και ένα αξιόλογο ρόλο στο επίπεδο της Σημαντικής. Αυτήν λοιπόν τη χρωματική περιοχή της νεοελληνικής ποίησης διερευνούμε και χαρτογραφούμε σε πρώτη φάση στο επίπεδο του λεξιλογίου Το έναυσμα μας έδωσε η ενασχόλησή μας με την ποίηση των Μ. Σαχτούρη, Οδ. Ελύτη, Ν. Βρεττάκου, Τ. Λειβαδίτη και Δ. Παπαδίτσα. Η ροή των πραγμάτων μας βοήθησε επίσης στο να κατασταλάξουμε στα λήμματα που θα αποδελτιώναμε, για να μην παραμείνουμε στα αυστηρά πλαίσια των χρωστικών ουσιών άσπρος/λευκός, γαλάζιος/γαλανός/μπλε, κόκκινος/άλικος κ.λπ. και των αποχρώσεών τους, ανεξάρτητα από τη λεκτική μορφή, με την οποία μας παρουσιάζονται αυτά. Καταγράψαμε λοιπόν και αρκετούς φορείς- χρώματος. Τα προβλήματα ωστόσο που συναντήσαμε ήταν μεγάλα και εκπήγαζαν (αλλά και εκπηγάζουν ακόμα) από την εξεύρεση του νεοελληνικού ποιητικού σώματος. Καταφέραμε παρόλες τις δυσκολίες να συγκεντρώσουμε τη χρωματική περιοχή από το συνολικό κειμενικό σώμα 60 τουλάχιστον ποιητών, λόγοι όμως τεχνικοί μας αναγκάζουν προς το παρόν να περιοριστούμε στους 23. Η επιλογή των ποιητών, των οποίων τα χρωματικά λεξιλόγια συμπεριλάβαμε, εξαρτήθηκε κυρίους από τη δυνατότητα που είχαμε να χαρτογραφήσουμε το ποιητικό τους έργο. Σ` αυτό βοήθησε πολύ και η ύπαρξη του έργου τους σε συγκεντρωτικούς τόμους, αλλά και η θέση τους στα νεοελληνικά γράμματα. Σε καμιά ωστόσο περίπτωση δε θέσαμε ως κριτήριο τη μεγάλη ποσότητα των χρωμάτων. Άλλωστε, οι λιγοστοί χρωματικοί χυμοί που συχνά διαβρέχουν τον κοσμικό χώρο κάποιου ποιητή είναι εξίσου χρήσιμοι για ανάλογα συμπεράσματα.
Οι ποιητές στην ποιητική περιοχή των οποίων έγινε η χαρτογράφηση της χρωματολογίας τους είναι κατ` αλφαβητική σειρά : Μ. Αναγνωστάκης, Αρ. Αλεξάνδρου, Ν. Βρεττάκος, Ν. Εγγονόπουλος, Οδ. Ελύτης, Α. Εμπειρίκος, Κ. Καβάφης, Ν. Καββαδίας, Ε. Κακναβάτος, Ζ. Καρέλλη, Ν. Καρούζος, Κ. Καρυωτάκης, Τ. Λειβαδίτης, Μελισσάνθη, Κ. Παλαμάς, Δ. Παπαδίτσας, Τ. Πατρίκιος, Γ. Ρίτσος, Μ. Σαχτούρης, Γ. Σεφέρης, Α. Σικελιανός, Τ. Σινόπουλος, Δ. Χριστοδούλου. Ήδη υπάρχει αρκετό υλικό και για πολλούς άλλους ποιητές, οι δυσκολίες όμως στις οποίες αναφερθήκαμε ήδη απαιτούν αρκετό χρόνο για τη συγκέντρωση και κυρίως την έκδοση του. Πιστεύουμε ότι η χρησιμότητα των πινάκων αυτών είναι πολλαπλή, γι` αυτό και προχωρήσαμε στην κατάρτισή τους, με φιλοδοξία να αποτελέσουν τη βάση για ένα λεξικό χρωματολογίας της νεοελληνικής ποίησης:
α) Διευκολύνουν τον ειδικό μελετητή να ανατρέξει σε ελάχιστο χρόνο στο ποιητικό χωρίο που τον ενδιαφέρει, αφού λειτουργούν ως ένα είδος λεξικού, όπως λ.χ. το Liddell-Scott της αρχαίας ελληνικής γλώσσας ή του Σταματάκου κ.ά.. Γι` αυτό, όσοι διατείνονται ότι πίνακες, όπως αυτοί, αφενός είναι πολύ εύκολο να καταρτιστούν και αφετέρου ότι δεν έχουν καμιά χρησιμότητα δεν έχουν αντιληφθεί την πραγματική τους αξία.
β) Ο ερευνητής έχει τη συνολική εικόνα της χρήσης ενός χρώματος και των αποχρώσεών του, οπότε είναι δυνατό σε μικρό χρονικό διάστημα να συμβουλευτεί όλες τις παραπομπές και να ερευνήσει τη λειτουργία του χρώματος που τον ενδιαφέρει.
γ) Είναι πλέον υπόθεση ευκολότερη να αποδειχθεί η εικαστικότητα της ποίησης και η συγγένειά της με τη ζωγραφική, άποψη την οποία υποστηρίζει ο Μ. Σαχτούρης και επιβεβαιώνει με την ποιητική του. Συνεπίκουροι της άποψης αυτής έρχονται οι Ελύτης, με τα κολλάζ, και ο Ρίτσος, με τη ζωγραφική πάνω σε βότσαλα και
δ) Είναι ιδιαίτερα χρήσιμοι στα Παιδαγωγικά τμήματα των Πανεπιστημίων (Δασκάλων και Νηπιαγωγών) στο μάθημα των Τεχνικών ή ακόμα και της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, πέρα από τη χρησιμότητά τους στους φοιτητές της φιλολογίας και στους εκπαιδευτικούς κάθε βαθμίδας.


[Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]

Αντί προλόγου
Η χρωματολογία στην κοσμογραφία της σύγχρονης ελληνικής ποιητικής περιπέτειας
1. Αλεξάνδρου Άρης
2. Αναγνωστάκης Μανόλης
3. Βρεττάκος Νικηφόρος
4. Εγγονόπουλος Νίκος
5. Ελύτης Οδυσσέας
6. Εμπειρίκος Ανδρέας
7. Καβάφης Κωνσταντίνος
8. Καββαδίας Νίκος
9. Κακναβάτος Έκτωρ
10. Καρέλλη Ζωή
11. Καρούζος Νίκος
12. Καρυωτάκης Κώστας
13. Λειβαδίτης Τάσος
14. Μελισσάνθη
15. Παλαμάς Κωστής
16. Παπαδίτσας Δημήτρης
17. Πατρίκιος Τίτος
18. Ρίτσος Γιάννης
19. Σαχτούρης Μίλτος
20. Σεφέρης Γιώργος
21. Σικελιανός Άγγελος
22. Σινόπουλος Τάκης
23. Χριστοδούλου Δημήτρης
Πίνακες χρωματολογίας
Βιβλιογραφία