(. . .) Στα νησιά Κάλαμος και Καστός διαπιστώνεται αδιάκοπη οικιστική συνέχεια από τα ρωμαϊκά, τα βυζαντινά και τα μεταβυζαντινά χρόνια, ως την νεότερη εποχή, εξαιτίας κυρίως της γεωγραφικής τους θέσης και της σπουδαιότητας του θαλάσσιου δρόμου, ο οποίος συνέδεε την Ιταλία με το Ιόνιο Πέλαγος και τα παράλια της Ηπείρου με τη Δυτική Ακαρνανία, τα Επτάνησα και τις Πελοποννησιακές ακτές. Η θάλασσα γίνεται γι` αυτά τα μικρονήσια πολύτιμος αγωγός επικοινωνίας, πολιτισμικών προσμίξεων, πηγή κινδύνων κατά την εποχή των πειρατικών επιδρομών, αλλά και το φυσικό τους πλαίσιο, μέσα στο οποίο αναπτύσσονται, λειτουργούν και δραστηριοποιούνται οι νησιωτικές κοινωνίες. (. . .)

[Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]