Είναι υποχρεωτικό η μυθοπλασία, σε μια «ταινία εποχής», να σεβαστεί την ιστορική πραγματικότητα; Ποια ήταν η σχέση του Γκρέκο με την Καθολική Εκκλησία στα χρόνια που έζησε στο Τολέδο; Αληθεύει ότι η Ιερά Εξέταση, με κύριο όργανό της τον Νίνιο ντε Γκεβάρα, δίκασε τον καλλιτέχνη; Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος υπήρξε πραγματικά ένα είδος Ζορρό, υπερασπιστής των αδυνάτων και του φωτός;
Στο κείμενο της διάλεξης που έδωσε με αφορμή τον «Ελ Γκρέκο» του Γιάννη Σμαραγδή, ο Νίκος Χατζηνικολάου ανασκευάζει τις ιστορικές ανακρίβειες της ταινίας, επικρίνει την προσφυγή σε εύκολους εντυπωσιασμούς και καταγγέλλει την πατριδοκαπηλία του σκηνοθέτη.

[Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]