Μετρική και αφήγηση
Για μια συστηματική μετρική και ρυθμική ανάλυση των καβαφικών ποιημάτων
Κυκλοφορεί
ISBN: 978-960-250-503-8
1η έκδ., Ελληνική, Νέα
€ 29.85 (περ. ΦΠΑ 6%)
Βιβλίο, Χαρτόδετο
24 x 17 εκ, 1,302 γρ, 762 σελ.
Περιγραφή

`ΚΑΙ ΤΙ ΑΛΛΟ είναι η Τέχνη παρά λεπτομέρειες;`, έλεγε δυο τρία χρόνια πριν από το τελευταίο ταξίδι του ο Καβάφης, για να δικαιολογήσει τη μέχρι σχολαστικότητας επιμονή του σε λεπτολογίες πάνω σε στίχους ενός Άγγλου ποιητή. Σ` αυτή την καβαφική στάση απέναντι στην ποίηση προσπαθεί να ανταποκριθεί το βιβλίο αυτό. Και απ` αυτήν αντλεί το θάρρος για ν` αντιμετωπίσει τον αναγνώστη του. Οι ιδιαιτερότητες του καβαφικού στίχου, το μέτρο του, ο ρυθμός του, οι σχέσεις με τη σύνταξη, με τη στίξη, με το νόημα και τα αφηγηματικά συμφραζόμενα μελετώνται σ` αυτό, συχνά πράγματι, μέχρι σχολαστικότητας. Η μελέτη αυτή θα μπορούσε να θεωρηθεί δικαιωμένη αν πετύχαινε να πείσει έστω κι έναν αναγνώστη ότι ο καλύτερος οδηγός για να καταλάβει κανείς πώς γίνεται ένα ποίημα είναι η ανάγνωσή του με δυνατή φωνή και με βάση τη μετρική (όπου υπάρχει μέτρο) και ρυθμική του ανάλυση. Και μπορεί να είναι βέβαιος ότι όσο λεπτομερέστερα γνωρίζει την τεχνική του στίχου του τόσο καλύτερα το αισθάνεται το ποίημα και τόσο πιο έντονη είναι η χαρά που αυτό του χαρίζει. Έτσι γενικότερα· και οπωσδήποτε έτσι για τα ποιήματα του Καβάφη.


[Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]

Αντί προλόγου
Βιβλιογραφία
Προκαταρκτική σημείωση
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ι. Γενικές αρχές
ΙΙ. Ορολογία
III. Ελληνικό και ιταλικό σύστημα μέτρησης
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Ο ΚΑΒΑΦΙΚΟΣ ΣΤΙΧΟΣ
Εμπειρικές διαπιστώσεις και πρώτα συμπεράσματα
Στίχοι παραδοσιακοί, μετρικοί και συνάμα ρυθμικοί
Στίχοι τυπογραφικοί. Ρυθμικές ενότητες
Στίχοι δύο ρυθμικών ενοτήτων
Στίχοι κομμένοι σε δύο αράδες
Στίχοι τριών ή τεσσάρων ρυθμικών ενοτήτων
Συμπερασματικές παρατηρήσεις
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΔΙΑΣΚΕΛΙΣΜΟΣ
Διασκελισμός, μετρική μορφή και ρυθμική κίνηση του στίχου
Η παύση στο σημείο του διασκελισμού και οι επιπτώσεις της
Η ρυθμική κίνηση εκατέρωθεν του σημείου του διασκελισμού
Στίξη στο σημείο του διασκελισμού;
Συνεχείς διασκελισμοί
Ποιήματα χωρίς διασκελισμό και ποιήματα με διασκελισμούς
Τολμηροί διασκελισμοί
Συμπερασματικές παρατηρήσεις
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ ΦΩΝΗΕΝΤΩΝ
Α. Συνίζηση - Χασμωδία
Ι. Εισαγωγικά. Ελεύθερη χρήση συνίζησης και χασμωδίας
Κριτήρια αισθητικά και μετρικορυθμικές ανάγκες
II. Φωνηεντικοί τύποι του οριστικού άρθρου και ακολουθούν φωνήεν
III. Φωνηεντικοί τύποι του οριστικού άρθρου και ακολουθούν φωνήεν
Παραδείγματα χαρακτηριστικά καβαφικής χρήσης
Συναντήσεις όμοιων φωνηέντων
Συναντήσεις τριών φωνηέντων
Συναντήσεις τεσσάρων φωνηέντων
Πολλαπλές φωνηεντικές συναντήσεις στο εσωτερικό του ίδιου στίχου
Χασμωδία - συνίζηση στα δεξιά κι αριστερά της τελευταίας τονισμένης συλλαβής στίχου ή ρυθμικής ενότητας
Συνίζηση πάνω σε παύση
Β. Έκθλιψη - Αφαίρεση
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ΙΣΟΣΥΛΛΑΒΙΑ. ΣΥΜΜΕΤΡΙΚΑ ΣΧΗΜΑΤΑ
Ποιήματα Ισοσύλλαβα
Ποιήματα σε σχήματα συμμετρικά
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. ΖΕΥΓΗ ΙΣΟΣΥΛΛΑΒΩΝ ΣΤΙΧΩΝ
Θέματα μετρικής μορφής και ρυθμικής κίνησης
Δύο στίχοι ή ένας σύνθετος;
Ισοσυλλαβία και βίαιος διασκελισμός
Διασκελισμός και δημιουργία ρυθμικών μικροενοτήτων
Ζεύγη στίχων κρυμμένα σε στίχους δύο ρυθμικών ενοτήτων;
Στίχοι δύο ρυθμικών ενοτήτων ή 'παραπλανητικά' ζεύγη στίχων;
Το ενδιάμεσο τυπογραφικό κενό και η λειτουργία του
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6. Η ΚΑΝΟΝΙΚΟΤΗΤΑ, ΟΙ ΠΑΡΑΛΛΑΓΕΣ ΤΗΣ, ΟΙ ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ
Ιαμβικοί στίχοι και ιαμβικές ρυθμικές ενότητες με τροχαϊκή η αναπαιστική αρχή
Τρόποι του ενδεκασυλλάβου dantesco
Δεκασύλλαβοι και δωδεκασύλλαβοι τύπου dantesco;
Δεκατρισύλλαβοι τύπου dantesco;
Μετρική και ρυθμική ατονία
Δεκαπεντασύλλαβοι με τονισμένες τις συλλαβές εκατέρωθεν της τομής (παραδοσιακής ή μετακινημένης)
Γειτονικές συλλαβές τονισμένες εκατέρωθεν ρυθμικής παύσης
Συμπερασματικά
Παρατονισμοί και παρατονισμοί
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΣΩΠΩΝ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΤΙΤΛΩΝ ΚΑΙ ΣΤΙΧΩΝ ΚΑΒΑΦΙΚΩΝ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ