Μεταρρύθμιση και αντίδραση
Το Πανεπιστήμιο Αθηνών απέναντι στις εκπαιδευτικές αλλαγές: 1899-1926
Κυκλοφορεί
ISBN: 978-960-01-1217-7
1η έκδ., Ελληνική, Νέα
€ 20.89 (περ. ΦΠΑ 6%)
Βιβλίο, Χαρτόδετο
24 x 17 εκ, 739 γρ, 341 σελ.
Περιγραφή

Αντικείμενο της παρούσας εργασίας αποτελούν οι προσπάθειες εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης στην Ελλάδα στο χρονικό διάστημα 1899-1926 και η αντιμετώπισή τους από το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Εφαρμόζοντας, στο βαθμό που της επιτρέπει η εξέταση των αρχειακών τεκμηρίων, τη διαχρονική συγκριτική προσέγγιση, η μελέτη επιχειρεί να παρακολουθήσει με χρονολογική σειρά τις αντιδράσεις, τις θέσεις και τις αποφάσεις του καθηγητικού σώματος του Πανεπιστημίου, καθώς και τις τυχόν μεταβολές των απόψεών του, στο βαθμό που υπάρχουν, απέναντι στα μεταρρυθμιστικά εκπαιδευτικά γεγονότα, προκειμένου να κωδικοποιήσει και να ερμηνεύσει τη `γλώσσα` της πανεπιστημιακής κοινότητας, η οποία την ενοποιεί και τη συγκροτεί ως συλλογικό φορέα δράσης. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι συνιστά μία μικροϊστορία του πανεπιστημιακού θεσμού, με κύρια πηγή τα αρχεία και τα πρακτικά των Σχολών. Στο επίπεδο αυτής της `μικροϊστορίας`, η έρευνα εστιάζει κυρίως στη Φιλοσοφική Σχολή και επιδιώκει να αναδείξει το ρόλο που η Σχολή αυτή παίζει ως μακρο-φορέας δράσης και οι καθηγητές της ως μεγα-φορείς, σε σχέση με τις εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις/αλλαγές που συμβαίνουν ή που επιχειρούνται. Στην εξεταζόμενη χρονική περίοδο, όπου μία σειρά μεταρρυθμιστικών εγχειρημάτων λαμβάνουν χώρα και στις τρεις εκπαιδευτικές βαθμίδες, η Φιλοσοφική Σχολή διατυπώνει έναν λόγο που αφορά στο σύνολο της εκπαίδευσης, διατηρώντας μία σταθερή και ενιαία στάση, η οποία κατ` ουσίαν εκπορεύεται, σε μεγάλο βαθμό, από το σώμα των καθηγητών που κατέχουν την ανώτατη ακαδημαϊκή βαθμίδα.


[Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗ ΣΕΙΡΑΣ
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΚΕΦ.1 ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΠΕΔΙΟΥ
Ερευνητικά ερωτήματα
Το πραγματολογικό υλικό της έρευνας
ΚΕΦ.2 Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΘΕΟΤΟΚΗ (1899-1909)
ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΕΥΤΑΞΙΑ (1899)
Το πανεπιστημιακό νομοσχέδιο του 1899
Οι απόψεις της Φιλοσοφικής Σχολής
ΚΕΦ.3 Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΘΕΟΤΟΚΗ (1905-1909)
ΑΠΟΠΕΙΡΕΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ ΤΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ
3.1 Τα πανεπιστημιακά νομοσχέδια του Ανδρέα Στεφανόπουλου (1905-1908)
Προηγούμενες κυβερνητικές νομοθετικές απόπειρες
Προσπάθειες του Πανεπιστημίου να νομοθετήσει
Τα νομοσχέδια του 1906 για τις εισιτήριες εξετάσεις και τα έτη σπουδών στην Ιατρική Σχολή
Το όριο ηλικίας των πανεπιστημιακών καθηγητών
Οι καθηγητές αντιμέτωποι με το όριο ηλικίας
Περί μονιμότητας των καθηγητών
Το ζήτημα του προσδιορισμού του αριθμού των καθηγητών στο Πανεπιστήμιο
Η διδασκαλία των ξένων γλωσσών στο Πανεπιστήμιο
Μομφές κατά του Πανεπιστημίου
Ο αριθμός των καθηγητών και των εδρών του Πανεπιστημίου
Ο καθορισμός των εδρών της Φιλοσοφικής Σχολής
3.2 Τα πανεπιστημιακά νομοσχέδια του Σπυρίδωνα Στάη (1908)
Ακυρώσεις διορισμών
Τα πανεπιστημιακά νομοσχέδια του 1908
Η συζήτηση στη Σύγκλητο του πανεπιστημιακού νομοσχεδίου για το ανώτερο διδακτικό προσωπικό, τη διδασκαλία και τη φοίτηση
Οι απόψεις της Φιλοσοφικής Σχολής
ΚΕΦ.4 Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΚΥΡΙΑΚΟΥΛΗ ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗ: ΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΑ
ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΖΑΙΜΗ (1909)
Τα νομοσχέδια για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση
Η Φιλοσοφική Σχολή διατυπώνει την αντίθεσή της. Ενέργειες προς ματαίωση της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας
Οι θέσεις της Φιλοσοφικής Σχολής για τα νομοσχέδια
ΚΕΦ.5 Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΔΡΑΓΟΥΜΗ: ΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΑ ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΠΑΝΑΠΩΤΟΠΟΥΛΟΥ (1910)
Τα νομοσχέδια για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση
Οι απόψεις της Φιλοσοφικής Σχολής
Το νομοσχέδιο για την ανώτατη εκπαίδευση
Οι θέσεις της Φιλοσοφικής Σχολής
Η 'εκκαθάριση' του Πανεπιστημίου
ΚΕΦ.6 Η ΒΕΝΙΖΕΛΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1910-1920
6.1 Η μεταρρύθμιση του Απόστολου Αλεξανδρή. Οι πανεπιστημιακοί Οργανισμοί του 1911
Οι δύο νέοι πανεπιστημιακοί Οργανισμοί
Οι θέσεις της Φιλοσοφικής Σχολής
6.2 Η έκθεση της επιτροπής των καθηγητών του Πανεπιστημίου Αθηνών (1913)
Η 'γνωμοδοτική επιτροπεία' και η έκθεσή της
Οι απόψεις της Φιλοσοφικής Σχολής
6.3 Τα εκπαιδευτικά νομοσχέδια του Ιωάννη Τσιριμώκου (1913)
Τα εκπαιδευτικά νομοσχέδια του Νοεμβρίου του 1913
Η κριτική
Οι θέσεις της Φιλοσοφικής Σχολής για τα νομοσχέδια της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Το υπόμνημά της
Η απάντηση του υπουργού
Η Φυσικομαθηματική απέναντι στη Φιλοσοφική Σχολή
6.4 1917-1920: Η 'γλωσσοεκπαιδευτική μεταρρύθμιση' της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και η προσπάθεια μεταρρύθμισης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης
Το μεσοδιάστημα 1915-1917
Η επάνοδος του Ε. Βενιζέλου στην εξουσία
Η 'γλωσσοεκπαιδευτική μεταρρύθμιση'
Προαιρετικό όριο ηλικίας για τους καθηγητές της Φιλοσοφικής Σχολής
'Η έντονος διαμαρτυρία του κ. Γ. Ν. Χατζιδάκι εναντίον της νομοθετούμενης γλωσσικής μεταρρυθμίσεως'
Το Πανεπιστήμιο στο στόχαστρο των εκκαθαρίσεων
Η πλήρωση των κενών εδρών της Φιλοσοφικής Σχολής
Οι προτάσεις του Πανεπιστημίου για τη βελτίωση των διατάξεων του Οργανισμού του Πανεπιστημίου (1918)
Το πανεπιστημιακό νομοσχέδιο του Δημητρίου Παππούλια (1918)
Σχέδια νόμων για τη μεταρρύθμιση του πανεπιστημιακού Οργανισμού. Η επιτροπή του 1918
Οι φοιτητές της Φιλοσοφικής Σχολής απεργούν: το ζήτημα της υποχρεωτικής ακρόασης των μαθημάτων, των εξετάσεων και των συγγραμμάτων
Το πανεπιστημιακό νομοσχέδιο του 1919
Οι θέσεις της Φιλοσοφικής Σχολής
1917-1920: Μία σύνοψη της περιόδου
ΚΕΦ.7 1920-1926: ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
ΕΝΑΣ ΝΕΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΝΑΣ ΝΕΟΣ 'ΑΝΤΙΠΑΛΟΣ'
7.1 Πανεπιστήμιο Αθηνών: Ο Οργανισμός του 1922
Ακυρώσεις διορισμών αλλά και απολύσεων
Η επιτροπή για την εξέταση της γλωσσικής διδασκαλίας στο Δημοτικό σχολείο (1921)
Προς ένα νέο Οργανισμό για το Πανεπιστήμιο Αθηνών
7.2 Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης: ένας νέος 'αντίπαλος'
ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ-ΕΡΜΗΝΕΙΑ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ