Με τη σφραγίδα του καλλιτέχνη
100 χρόνια από τη γέννηση του Στρατή Τσίρκα: Επιστημονικό συμπόσιο: Λευκωσία - Λεμεσός, 7 και 8 Οκτωβρίου 2011
Συλλογικό έργο
Επιμέλεια κειμένου: Καϊάφα, Ουρανία
Κυκλοφορεί
ISBN: 978-960-259-135-2
1η έκδ., Ελληνική, Νέα
€ 17.92 (περ. ΦΠΑ 6%)
Βιβλίο, Χαρτόδετο
21 x 14 εκ, 304 σελ.
Περιγραφή

[...] Τσίρκας και Σεφέρης δρουν την ίδια περίοδο στην Αίγυπτο, στο χώρο του Τύπου, ο πρώτος στην Αλεξάνδρεια, ο δεύτερος στο Κάιρο, χωρίς ακόμη οποιαδήποτε επικοινωνία. Αντίθετα, η σχέση τους θα περάσει από μια ισχυρή δοκιμασία πριν ακόμη θεμελιωθεί. Ο Σεφέρης είναι ήδη καταξιωμένος ποιητής, όλοι τον θεωρούν το διάδοχο του Παλαμά στην ποιητική πρωτοκαθεδρία. Είναι κάτι που ο ίδιος αποδέχεται με αυταρέσκεια και αυτοσαρκασμό συνάμα. Είναι χαρακτηριστική η ημερολογιακή του καταγραφή στις 29 Οκτωβρίου 1942, όταν η σύζυγος του διαδόχου, πριγκίπισσα Φρειδερίκη, τον χαρακτηρίζει ως τον μεγαλύτερο Έλληνα ποιητή:
«[...] Το μεσημέρι μετά το τραπέζι η Φρειδερίκη με πλησίασε λέγοντας: `Φαίνεται πως είστε ο πιο μεγάλος ποιητής της Ελλάδος`. Ένιωσα ολωσδιόλου ανόητος. `Δηλαδή προσπαθώ να κάνω κι αυτή τη δουλειά`, παρατήρησα. Μου γύρεψε τα ποιήματά μου. Τις προάλλες μου τα ζήτησαν από το Λονδίνο με κρυπτογραφικό τηλεγράφημα! Αίσθημα πνευματικής πορνείας. Φαίνεται πως πρέπει να δοκιμάσουμε εδώ όλες τις πίκρες».
Ο Τσίρκας είναι ακόμη φέρελπις ποιητής, έχει δημοσιεύσει δύο ποιητικές συλλογές, το 1937 και το 1938, είναι μάχιμος αριστερός διανοούμενος, που εκτιμά και θαυμάζει το Σεφέρη παρά τις επιφυλάξεις της αριστεράς. Είναι συνεργάτης του περιοδικού Έλλην, από τις στήλες του οποίου θα ασκήσει έντονη κριτική στην εισαγωγή του Σεφέρη στην έκδοση των ωδών του Κάλβου.
Ο Σεφέρης έγραψε τον πρόλογο για μια έκδοση των ωδών στην Αλεξάνδρεια, ύστερα από παράκληση του Τίμου Μαλάνου, μέσα σε δύο εβδομάδες, το Δεκέμβριο του 1941, χωρίς βιβλιογραφία ή άλλα βοηθήματα, όπως ο ίδιος αναφέρει. Αμέσως μετά την κυκλοφορία του βιβλίου, ο Τσίρκας παρουσίασε στον `Έλληνα` την έκδοση μ` ένα σημείωμα με τίτλο `Ανδρέας Κάλβος. Το πνεύμα ενάντια στη βία`, το οποίο ήταν έντονα επικριτικό για το εισαγωγικό κείμενο του Σεφέρη. [...]
Ο Σεφέρης θα επιλέξει την προσωρινή αποσιώπηση του θέματος. Ούτε θα απαντήσει στον Τσίρκα ούτε στα ημερολόγιά του, συχνά φλύαρα, θα κάνει οποιαδήποτε αναφορά στο γεγονός. Θα αναφερθεί όμως έμμεσα, έναν ακριβώς χρόνο μετά τη δημοσίευση του κειμένου του Τσίρκα, στην ομιλία του για το Μακρυγιάννη, στην Αλεξάνδρεια στις 16 Μαΐου 1943. Γι` αυτή τη διάλεξη σημειώνει αυτάρεσκα στο ημερολόγιο του την ίδια μέρα: «[...] Σήμερα στις 11.15`, στο `Ριάλτο`, έκανα τη διάλεξη για τον Μακρυγιάννη. Ο κόσμος πρόσεξε και συγκινήθηκε, χωρίς να ξέρει, νομίζω, το γιατί, εκτός από λίγους. Ο διάδοχος όταν τέλειωσα μου είπε: `Δεν τα ήξερα αυτά τα πράγματα`». [...]
Χαρακτηρίζοντας το Μακρυγιάννη `μεγάλο δάσκαλο της γλώσσας`, βρίσκει την ευκαιρία να απαντήσει σε όσους επέκριναν το δοκίμιο με το οποίο είχε προλογίσει τη `Λύρα`:
«[...] Κάποτε μου έτυχε να γράψω έναν πρόλογο στα ποιήματα του Κάλβου· κι επειδή νόμισα πως ένα από τα σπουδαία προβλήματα που έθετε ο Κάλβος ήταν το ζήτημα της γλωσσικής έκφρασης, μ` έψεξαν γιατί ασχολήθηκα μ` αυτό, αντί ν` ασχοληθώ με πράγματα που βροντοφωνούσε ο ποιητής και δεν είχαν καθόλου την ανάγκη μου για να γίνουν αισθητά στον καθένα».
Ο Τσίρκας που βρισκόταν στο ακροατήριο της διάλεξης ένιωσε ότι η σεφεριακή αιχμή αναφερόταν στον ίδιο και σε όσα είχε γράψει ένα χρόνο προηγουμένως. Σε μια κίνηση έμπρακτης συγγνώμης προς τον ποιητή, ο ίδιος και η εκδοτική ομάδα του `Έλληνα` θέλησαν να αποκαταστήσουν το ατόπημά τους, ζητώντας να δημοσιεύσουν στο περιοδικό το κείμενο της διάλεξης [...]

Γιώργος Γεωργής, Η συνάντηση Στρατή Τσίρκα - Γιώργου Σεφέρη. Μια φιλία που βράδυνε
Αγγέλα Γιώτη, Ο ποιητής Στρατής Τσίρκας
Ελισάβετ Κοτζιά, Ακυβέρνητες πολιτείες, μυθιστόρημα-ποταμός. Η θέση της τριλογίας του Στρατή Τσίρκα μέσα στο σώμα της ελληνικής μυθιστοριογραφίας 1930-2010
Αλέξης Πολίτης, Τα λογοτεχνικά βιβλία της βιβλιοθήκης του και οι λογοτεχνικές αναφορές στις Ακυβέρνητες πολιτείες
Μαρία Ιατρού, Μαίη: το είδωλο του κειμένου
Κώστας Νικολαΐδης, Η παράλληλη πορεία των Στρατή Τσίρκα και Θοδόση Πιερίδη. Ιδεολογικές και αισθητικές συγκλίσεις και αποκλίσεις
Μαρλένα Πολιτοπούλου, Επιρροές της αστυνομικής λογοτεχνίας στη Λέσχη
Λευτέρης Παπαλεοντίου, Επαφές του Στρατή Τσίρκα με τον κύκλο του περιοδικού 'Νέα Εποχή' (Λευκωσία, 1959 κ.ε.)
Ελισάβετ Κοντογιώργη, Στην Αριάγνη: Σοσιαλιστική ηθική και ιστορική αλήθεια
Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, Ο Στρατής Τσίρκας ως διηγηματογράφος
Αγγέλα Καστρινάκη, Η Χαμένη άνοιξη και η αποθέωση της νεανικότητας
Γιάννης Δημητρακάκης, Εικαστικά διακείμενα στην Αριάγνη
Λίζυ Τσιριμώκου, Μυθολόγηση και απομύθευση της Ανατολής. Αλεξανδρινό κουαρτέτο - Ακυβέρνητες πολιτείες
ΣΥΝΤΟΜΑ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ