Η θέση της λογοτεχνίας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση
Σεμινάριο 37
Εισήγηση: Ακρίβος, Κώστας || Αλεξανδρή, Ελευθερία || Αλεξοπούλου, Χρύσα Ε. || Αναγνώστου, Στρατής Ι. || Αργυροπούλου, Χριστίνα || Βατούγιου, Στέλλα || Βέικου, Χριστίνα || Γεωργιάδου, Αγάθη || Γκιόκα, Ασπασία Δ. || Δανιήλ, Ανθούλα || Ζαφειρίου, Λεύκιος || Καραγεωργίου, Τασούλα || Καρβέλης, Τάκης, 1925 - 2017 || Κατσιαμπούρα, Ζωή || Κατσίκη - Γκίβαλου, Άντα || Κιοσσές, Σπύρος || Κούμα, Γεωργία || Κουμπάρου - Χανιώτη, Χρυσάνθη || Κουντουρά, Λίνα || Κωβαίος, Γιάννης Β. || Κωνσταντοπούλου, Καλλιρρόη || Λαμπράκη - Παγανού, Αλεξάνδρα || Μάστορης, Βασίλης || Μουτζούρης, Κωνσταντίνος || Μπαζούκης, Αλέξανδρος Δ. || Μπέλλα-Αρμάου, Ζωή || Μπεχλιβάνης, Θωμάς || Μύαρης, Γιώργος Κ. || Μυρογιάννη, Έλσα || Παγανός, Γιώργος Δ. || Παληκίδης, Άγγελος Α. || Παπά, Τατιανή || Παπαδημητρίου, Ζωή || Παπακώστας, Γιάννης Ελ. || Πεσκετζή, Μαρία Κ. || Πετρίδου, Ελένη || Πολατίδου, Άννα || Ρεβάνογλου, Αικατερίνη || Ρούσσου, Βαρβάρα || Σιβροπούλου - Καπλάνη, Ιωάννα || Σκορδάς, Παναγιώτης Σ. || Σπαθάρη - Μπεγλίτη, Ελένη || Στέφος, Αναστάσιος Α. || Σωτηροπούλου, Χριστίνα Κ., 1978- || Σωτηροπούλου, Χριστίνα, εκπαιδευτικός || Τζεδάκη - Αποστολάκη, Λένα || Χαριτίδου, Γεωργία Η.
Κυκλοφορεί
ISBN: 978-960-6738-55-5
Ελληνοεκδοτική, Αθήνα, 11/2010
1η έκδ., Ελληνική, Νέα
€ 17.07 (περ. ΦΠΑ 6%)
Βιβλίο, Χαρτόδετο
24 x 17 εκ, 597 γρ, 415 σελ.
Περιγραφή

Η λογοτεχνία, λοιπόν, είναι ο κατεξοχήν τόπος για την προαγωγή της συνάντησης και της αμοιβαίας κατανόησης των ανθρώπων μέσω των προϊόντων τους, υλικών και πνευματικών. Πρόκειται για ένα από τα πιο δραστικά συστήματα επικοινωνίας των ανθρώπων. Οι άνθρωποι σχετίζονται με τα κείμενα με διάφορους τρόπους και σκοπούς: ως άτομα, ως κοινότητες, ως έθνη, ως αναγνώστες, ως συγγραφείς, ως δάσκαλοι. Μέσα από τη λογοτεχνία αναδύεται μια θεώρηση του ανθρώπου, όχι με ενιαία και μοναδική ταυτότητα, αλλά με ποικιλία φωνών, λόγων και εποχών. Τα κείμενα μπορούν να αναδείξουν ποικίλα ερμηνευτικά πεδία που δεν μπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε κατά μονάς, αλλά συλλογικά και με τη μεσολάβηση πολλών ανθρώπων και γραφών. Κι εδώ βρίσκεται ο ρόλος του δασκάλου που δεν είναι παντογνώστης ούτε και μοναδικός κριτής της αξίας των κειμένων. Μπορεί, όμως, να γίνει καλός οδηγός - να γνωρίζει το δρόμο που οδηγεί στο νόημα και στην ερμηνεία.
Μια παλιότερη αντίληψη θεωρούσε πως η Λογοτεχνία δεν ήταν ακριβώς ένα μάθημα, γιατί δεν εξηγούσε τίποτα, απλώς `εμπλούτιζε το νου` των μαθητών. Υπό το φως όμως της `ερμηνευτικής στροφής` που συνέβη τις τελευταίες δεκαετίες του 20ού αιώνα έγινε αντιληπτό ότι η σημαντική προσφορά της λογοτεχνίας στην εκπαίδευση είναι η ερμηνευτική αφήγηση. Το αντικείμενο της ερμηνείας είναι η κατανόηση, όχι η εξήγηση· το εργαλείο της είναι η ανάλυση κειμένου. Η κατανόηση είναι αποτέλεσμα της οργάνωσης και ένταξης των κειμένων στην κατάλληλη συνάφεια κάθε φορά μ` έναν πειθαρχημένο τρόπο. Η κατανόηση, σε αντίθεση προς την εξήγηση, δε διεκδικεί την αποκλειστικότητα. Ούτε και η ερμηνεία ενός συγκεκριμένου κειμένου αποκλείει άλλες ερμηνείες. Οι αφηγήσεις και οι ερμηνείες τους διαπλέκονται με τα νοήματα και τα νοήματα είναι αναμφισβήτητα πολλαπλά: η πολυσημία είναι κανόνας. Η προσπάθεια ανάδυσης όλων των πιθανών ερμηνειών και οι επάλληλες αναγνώσεις των λογοτεχνικών κειμένων εγκαθιστούν την αφήγηση ως τρόπο σκέψης, ως δομή για την οργάνωση των γνώσεών μας και ως ευέλικτο όχημα της εκπαιδευτικής και μορφωτικής διαδικασίας. Η ερμηνευτική αφήγηση κινητοποιεί όλες τις συνιστώσες της νοητικής δραστηριότητας, μάθηση, μνήμη, ομιλία και φαντασία και θέτει ερωτήματα σχετικά με την κατασκευή και διαπραγμάτευση νοημάτων και την πρόσκτηση συμβολικών δεξιοτήτων. Χωρίς την προσπάθεια για ερμηνεία και απόδοση νοήματος, δε θα μπορούσε να υπάρξει ούτε γλώσσα, ούτε μύθος, ούτε τέχνη - ούτε και πολιτισμός. Γι` αυτό το κυριότερο στη διδασκαλία της λογοτεχνίας δεν είναι το πλήθος των κειμένων και η κάλυψη μιας διδακτέας ύλης, αλλά το βάθος, η σαφήνεια και ο έλεγχος στη χρήση της προτεινόμενης κάθε φορά ερμηνευτικής αφήγησης. Ο στόχος είναι να βελτιώσουμε την ικανότητα των νέων ανθρώπων να ερμηνεύουν κείμενα, να κρίνουν και να αναθεωρούν τις ερμηνείες που δίνουν, να σκέφτονται τι, πως και γιατί σκέφτονται έτσι: οι μαθητές με τον τρόπο αυτό προχωρούν αναστοχαστικά εξετάζοντας ταυτόχρονα τόσο τι λέει το κείμενο όσο τι σκέφτονται γι` αυτό. [...]

Εισαγωγική ομιλία του Προέδρου της Π.Ε.Φ.
Χαιρετισμός της Προέδρου της Σ.Ε.Κ.Φ. - Ο.Ε.Λ.Μ.Ε.Κ.
Η ιστορία του μαθήματος της Λογοτεχνίας (Προγράμματα σπουδών, διδακτικά βιβλία κ.ά.)
Μια συζήτηση στο περιοδικό 'Λόγος της Μυτιλήνης' (1953) για τους νέους, τη λογοτεχνία και την εκπαίδευση
Νέα Ελληνική Λογοτεχνία: μάθημα κεντρικό ή περιθωριακό;
Τι διδάσκουμε στο 'μάθημα' της Λογοτεχνίας; Ένα συνεχώς επίκαιρο και αναπάντητο ερώτημα
Το διδακτόν και το διδακτέον της ποίησης (μια συνομιλία με τον πλατωνικό Ίωνα)
Γιατί η Λογοτεχνία
Η 'διδασκαλία' της Λογοτεχνίας. Η μετάβαση από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο
Έχει η λογοτεχνία τη θέση που της αρμόζει στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση;
Προϋποθέσεις και διδακτικές προτάσεις για να γίνει το μάθημα ελκυστικό
Ο σχολικός Βικέλας και η μορφωτική αξία των κειμένων του
Η ταυτότητα του μαθήματος της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας στο σημερινό σχολείο
Η διαπολιτισμική διάσταση στα βιβλία της Λογοτεχνίας του Γυμνασίου
Διδάσκοντας Λογοτεχνία στο Γυμνάσιο με τα νέα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας
Η ιστορική παρουσίαση της Λογοτεχνίας στα εγχειρίδια της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης: ένα παλιό σχολικό είδος, μόνιμος ρυθμιστής του σχολικού λογοτεχνικού κανόνα (1884-1983)
Η θεωρία της Λογοτεχνίας και η διδακτική του μαθήματος
Η Λογοτεχνία στο σχολείο και οι Εξετάσεις: Ένας γόρδιος δεσμός
Η διδασκαλία της Λογοτεχνίας στην Γ' τάξη Γενικού Λυκείου
Διδάσκοντας ένα ολόκληρο Λογοτεχνικό έργο στην τάξη: προοπτικές, δυνατότητες και προσδοκίες
Η ερμηνεία της μαγείας και η μαγεία της ερμηνείας ή 'Κι οι ποιητές τι χρειάζονται σ' ένα μικρόψυχο καιρό;' (Holderlin)
'Διδάσκοντας τα κείμενα... απ' την ανάποδη'. Μια πρόταση για τη Νεοελληνική Λογοτεχνία της Γ' Γυμνασίου
Η διδασκαλία κειμένων της βαλκανικής λογοτεχνίας ως παράλληλων κειμένων
Η αφήγηση του αφηγητή
Ο 'θάνατος' του συγγραφέα και η (διδακτική) αναβίωσή του
Ανάλυσέ το, ανάλυσέ το! (Α)διέξοδα στη διδασκαλία της λογοτεχνίας
Η καλλιέργεια της αντίληψης του χρόνου μέσω των κειμένων της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας
Λογοτεχνία και άλλα διδακτικά αντικείμενα
Ποίηση και Ιστορία
Κ. Βάρναλη, Ορέστης: Ένας διάλογος με το τραγικό
Λογοτεχνία και Ρητορική
Όψεις του 'τραγικού' στη Νεοελληνική Λογοτεχνία. Μια πρόταση διδασκαλίας του μαθήματος στο πλαίσιο ενός ευέλικτου Προγράμματος Σπουδών
Εναλλακτικές διδακτικές προτάσεις
Διαπιστώσεις και προτάσεις για την εφαρμοσμένη Διδακτική της Λογοτεχνίας στην καθ' ημάς εκπαίδευση, στον ορίζοντα μιας (ακόμη) Μεταρρύθμισης: από την ελλαδική στην κυπριακή πραγματικότητα και πάλι πίσω
Η 'άγνωστη' κυπριακή λογοτεχνία. Μία πρόταση προσέγγισης και διδασκαλίας με βάση τα κείμενα
Η διδασκαλία ολόκληρου λογοτεχνικού έργου στο Λύκειο: Το παράδειγμα του Πιτσιμπούργκο
Λογοτεχνία και Κινηματογράφος. Τέχνες της αφήγησης
Τεχνολογικά υποστηριζόμενη διδασκαλία της Λογοτεχνίας: Πώς οι υπηρεσίες του διαδικτύου μπορούν να ενσωματωθούν στη διδασκαλία ενός λογοτεχνικού κειμένου
 
ΟΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ:
Αναστάσιος Αγγ. Στέφος
Γεωργία Κούμα
Παναγιώτης Σκορδάς
Γιάννης Παπακώστας
Χριστίνα Βέικου
Τασούλα Καραγεωργίου
Κωνσταντίνος Μουτζούρης
Άντα Κατσίκη-Γκίβαλου
Χριστίνα Αργυροπούλου
Αλεξάνδρα Λαμπράκη-Παγανού
Χριστίνα Σωτηροπούλου
Ιωάννα Σιβροπούλου-Καπλάνη
Χρυσάνθη Κουμπάρου-Χανιώτη
Λίνα Κουντουρά
Γεώργιος Παγανός
Μαρία Πεσκετζή
Αγαθή Γεωργιάδου - Τατιανή Παπά
Ανθούλα Δανιήλ
Κώστας Ακριβός
Καλλιρρόη Κωνσταντοπούλου - Ζωή Παπαδημητρίου
Ζωή Κατσιαμπούρα
Σπύρος Κιοσσές
Άννα Πολατίδου
Ελένη Σπαθάρη-Μπεγλίτη
Τάκης Καρβέλης
Χρύσα Αλεξοπούλου
Ζωή Μπέλλα
Θωμάς Μπεχλιβάνης
Αφροδίτη Αθανασοπούλου - Αλέξανδρος Μπαζούκης
Λεύκιος Ζαφειρίου - Γεώργιος Μύαρης - Αλέξανδρος Μπαζούκης
Λένα Τζεδάκη-Αποστολάκη - Βαρβάρα Ρούσσου
Στέλλα Βατούγιου
Ελευθερία Αλεξανδρή
Ασπασία Γκιόκα
Ελένη Πετρίδου
Γιάννης Κωβαίος
Βασίλειος Μάστορης
Ελισσάβετ Μυρογιάννη-Αρβανιτίδη - Αικατερίνη Ρεβάνογλου
Άγγελος Παληκίδης
Στρατής Αναγνώστου
Γεωργία Χαριτίδου